Việt Nam đang có 2 ứng viên vắc xin Covid-19 tiềm năng, với dây chuyền sản xuất lên đến 30 triệu liều/năm, được kỳ vọng có thể hoàn tất nghiên cứu lâm sàng vào cuối năm 2021.
Tiếp cận vắc xin Covid-19 bằng mọi con đường
Hơn 30 ngày Việt Nam không ghi nhận ca mắc mới trong cộng đồng. Tuy nhiên, dịch Covid-19 vẫn đang diễn biến rất phức tạp trên thế giới. Vắc xin Covid-19 được kỳ vọng sẽ là “lời giải” cho đại dịch toàn cầu này.
Cả thế giới đã bước vào một cuộc chạy đua trong nghiên cứu, thử nghiệm, sản xuất vắc xin Covid-19, và Việt Nam cũng không nằm ngoài cuộc đua này.
Nhấn để phóng to ảnh
Với mục tiêu để Việt Nam có thể tiếp cận được sớm nhất có thể với vắc xin Covid-19, Bộ Y tế đã và đang tiếp cận theo 2 con đường chính. Thứ nhất là đàm phán với các nhà sản xuất vắc xin trên thế giới. Trong trường hợp nghiên cứu lâm sàng của những nhà sản xuất này thành công, Việt Nam cũng sẽ có thể tiếp cận sớm.
Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Ngô Quang, Phó Cục trưởng Cục Khoa học – công nghệ và đào tạo, Bộ Y tế, số lượng vắc xin mà các nhà sản xuất nước ngoài có thể phân phối cho mỗi quốc gia chỉ ở mức giới hạn nhất định, trong khi đó chủ trương của Chính phủ là phải có vắc xin để phục vụ cho toàn dân.
Chính vì vậy, Việt Nam phải làm chủ được công nghệ sản xuất vắc xin Covid-19 của riêng mình. Đây cũng là hướng tiếp cận thứ hai của Bộ Y tế thúc đẩy, hỗ trợ cho các nhà sản xuất trong nước để có thể cho ra đời vắc xin Covid-19 “made in Vietnam” sớm nhất có thể.
Ứng viên tiềm năng cho vắc-xin Covid-19 “made in Vietnam”
Ông Quang cho biết, hiện nay Việt Nam đang có 4 đơn vị tham gia vào nghiên cứu, sản xuất vắc xin Covid-19. Trong đó, Công ty IVAC (Nha Trang) và công ty Nanogen (TP.Hồ Chí Minh) đang là 2 nhà sản xuất tiềm năng, mà Bộ Y tế đang đặt rất nhiều kỳ vọng.
Hiện tại, IVAC và Nanogen đang bước vào giai đoạn nghiên cứu tiền lâm sàng. Bên cạnh đó, cả 2 công ty này cũng đang sở hữu dây chuyền có thể sản xuất 30 triệu liều vắc xin/năm, đáp ứng với yêu cầu phục vụ cho toàn dân.
Nhấn để phóng to ảnh
Ông Quang nhận định: “Dưới góc độ cá nhân, tôi rất kỳ vọng vào 2 công nghệ vắc xin mà các nhà sản xuất trong nước đang tiếp cận. Thứ nhất là công nghệ liên quan đến phôi trứng gà của IVAC và thứ hai là công nghệ tái tổ hợp của nanogen. Hy vọng rằng, đến quý IV năm 2021, chúng ta sẽ có kết quả nghiên cứu lâm sàng. Nếu kết quả này khả thi thì Việt Nam sẽ sớm có vắc xin Covid-19”.
Theo Phó Cục trưởng Cục Khoa học – công nghệ và đào tạo, hiện IVAC đã chuyển mẫu cho phòng thí nghiệm tại Hoa Kỳ, để làm kiểm định tiền lâm sàng. Chi phí cho mỗi lần kiểm định này rơi vào khoảng 1 triệu USD, bao gồm đánh giá độc tính, tính sinh miễn dịch và test thử thách trên linh trưởng.
Nhấn để phóng to ảnh
Nanogen hiện cũng đã kiểm định độc tính ở Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương (NIHE) và đang làm test thử thách ở cơ sở này.
Ông Quang cho biết: “Chúng tôi đã yêu cầu Nanogen gửi mẫu để test thử thách song song tại phòng thí nghiệm ở Hàn Quốc. Bởi trên thực tế, NIHE vẫn chưa có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực này”.
Theo dự kiến, các nhà sản xuất sẽ có kết quả tiền lâm sàng vào tháng 12 năm nay. Trên cơ sở đó, Bộ Y tế sẽ thẩm định và cho phép thử nghiệm lâm sàng. Dự kiến khoảng sau 1 năm sẽ có kết quả nghiên cứu lâm sàng vắc xin Covid-19 ở cả 3 giai đoạn.
Nhiều thách thức trong sản xuất vắc xin Covid-19
Mặc dù có nhiều kỳ vọng về vắc xin Covid-19 “made in Vietnam”, nhưng ông Quang vẫn nhấn mạnh rằng, sản xuất vắc xin luôn có những rủi ro rất lớn. Hiện tại, trên thế giới đã có nhiều ứng viên sản xuất vắc xin Covid-19 đã thất bại, vì kết quả không đáp ứng được.
“Với góc độ là cơ quan quản lý nhà nước, chúng tôi đặt niềm tin vào vắc xin sản xuất trong nước. Tuy nhiên, cũng phải tính đến phương án là quá trình đánh giá tiền lâm sàng có thể không được như ý muốn”, ông cho hay.
Nhấn để phóng to ảnh
Cũng theo Phó Cục trưởng Cục Khoa học – công nghệ và đào tạo, cách đây nửa tháng, Bộ Y tế đã có báo cáo với Thủ tướng Chính phủ. Mới đây, Thủ tướng đã có văn bản chính thức để Bộ Y tế xây dựng đề án hỗ trợ công tác sản xuất vắc xin.
“Trong thời gian này, Bộ Y tế sẽ thúc đẩy đề án và hỗ trợ sớm cho doanh nghiệp. Chúng tôi được Bộ trưởng yêu cầu dành gần như 100% thời gian để hỗ trợ cho công tác nghiên cứu vắc xin. Mục tiêu cuối cùng là Việt Nam có thể làm chủ công nghệ sản xuất vắc xin Covid-19”, ông Quang nhấn mạnh.
Bất kỳ loại vắc xin nào trước khi được đưa ra sử dụng rộng rãi trong cộng đồng đều phải trải qua quy trình chuẩn gồm 5 giai đoạn:
– Giai đoạn 1: Nghiên cứu, đánh giá, lựa chọn dự tuyển vắc xin. Giai đoạn này được thực hiện hoàn toàn trong phòng thí nghiệm.
– Giai đoạn 2: Đánh giá tiền lâm sàng trên động vật.
– Giai đoạn 3: Đánh giá lâm sàng qua 3 giai đoạn trên người ở các quy mô khác nhau.
– Giai đoạn 4 và 5: Cấp phép lưu hành vắc xin và theo dõi sau cấp phép. Sau khi vắc xin được cấp phép sử dụng trên người, các nhà nghiên cứu vẫn sẽ tiếp tục theo dõi, đánh giá để giảm bảo rằng, vắc xin đủ an toàn khi sử dụng trên người.
Minh Nhật
Dan tri.com.vn