Cơn ngáp quá thường xuyên có thể không do mệt mỏi mà còn có bệnh lý. Ngáp khoảng 100 lần một ngày có thể là dấu hiệu bệnh lý như các vấn đề về giấc ngủ, bệnh lý thần kinh, đa xơ cứng… cần thăm khám.
Ngáp là phản ứng tự nhiên cho thấy cơ thể cần thư giãn. Theo các nhà khoa học, ngáp giúp tạo cảm giác dễ chịu cho não. Ngáp hỗ trợ làm mát não bộ nên nếu để ý, bạn sẽ thường ngáp nhiều hơn khi trời nóng so với khi đang ở trong môi trường mát hoặc ở mùa đông. Mỗi người thường ngáp trung bình 5-10 lần vào cuối ngày. Nếu cơn ngáp xảy ra vài lần mỗi phút trong ngày có thể là dấu hiệu của các vấn đề sức khỏe.
Các triệu chứng về giấc ngủ
Thiếu ngủ, rối loạn giấc ngủ, ngủ rũ và ngưng thở khi ngủ thường gây ngáp nhiều hơn bình thường. Người bệnh nên thăm khám y tế nếu thường xuyên cảm thấy mệt, buồn ngủ nhiều ảnh hưởng đến sinh hoạt trong ngày. Chứng ngưng thở khi ngủ có thể không khiến người bệnh thức giấc nhưng suy giảm dần chất lượng giấc ngủ, giảm năng lượng trong ngày khiến ngáp quá độ, khó tập trung, phản xạ chậm, hay cáu kỉnh, yếu hoặc đau nhức cơ…
Người bệnh có thể được yêu cầu xét nghiệm điện não đồ. Xét nghiệm này cho phép xác định sóng não hoặc hoạt động của dòng điện trong não, hỗ trợ chẩn đoán các rối loạn nội thần kinh liên quan. Đối với các bệnh lý về giấc ngủ, người bệnh nên tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ, thay đổi nhịp sinh hoạt có thể cải thiện giấc ngủ và phục hồi sức khỏe.
Đa xơ cứng
Bệnh nhân đa xơ cứng cũng thường bị ngáp quá nhiều do mệt mỏi hoặc ngáp để điều hòa nhiệt độ bị gián đoạn ở não. Các rối loạn hệ thần kinh trung ương khác xảy ra cũng khiến ngáp quá độ do hormone căng thẳng (cortisol) tăng cao. Theo một nghiên cứu chuyên sâu về mối liên hệ giữa cortisol và các vấn đề nội thần kinh tại Anh, nhận biết tăng thất thường lượng cortisol có thể giúp phát hiện sớm các bệnh lý nội thần kinh như bệnh đa xơ cứng và các chứng sa sút trí tuệ.
Tác dụng phụ khi dùng thuốc
Ngáp do mệt mỏi hoặc buồn ngủ cũng có thể do tác dụng phụ của một số thành phần thuốc như thuốc kháng histamine điều trị bệnh lý hô hấp, thuốc chữa trị bệnh trầm cảm và một số thuốc giảm đau. Bệnh nhân đang điều trị trầm cảm nhận thấy bị ngáp thường xuyên hơn bình thường nên trao đổi với bác sĩ phụ trách. Bác sĩ có thể thay đổi liều lượng thuốc phù hợp hoặc tư vấn kiểm tra sức khỏe chuyên sâu nếu có.
Động kinh
Trước, trong hoặc sau cơn động kinh bắt đầu ở thùy thái dương, người bệnh thường phải đối mặt cơn ngáp nhiều lần mỗi phút. Trong trường hợp này, bệnh nhân nên đến bệnh viện càng sớm càng tốt.
U não
Ngáp quá nhiều cũng có thể do u thùy trán hoặc u thân não. Bệnh nhân thường bị đau đầu, ngứa ran cơ thể, có dấu hiệu thay đổi tính cách. Người bệnh cũng bị yếu hoặc cứng một bên cơ thể, mất trí nhớ đột ngột và có vấn đề thị lực. Đây là dấu hiệu nguy hiểm nên được cấp cứu y tế để được điều trị.
Đột quỵ
Người bị đột quỵ có thể ngáp rất nhiều trước hoặc sau khi bị đột quỵ. Điều này xảy ra để điều chỉnh và giảm nhiệt độ sau chấn thương não và chấn thương cơ thể do đột quỵ gây ra. Ngáp quá nhiều có thể do đột quỵ vùng thân não – vùng cơ bản điều khiển sự sống cho cơ thể kết nối với tủy sống. Người bệnh nên lưu ý các triệu chứng sau để phát hiện cơn đột quỵ như liệt mặt, méo miệng, tay yếu, khó nói và gọi 115 để được cấp cứu.
Vấn đề về tim
Khi dây thần kinh phế vị chạy từ dưới não xuống tim và dạ dày hoạt động bất thường, xuất huyết xung quanh tim hoặc nhồi máu cơ tim xảy ra âm ỉ cũng có thể gây ngáp bất thường. Một số triệu chứng khác cho thấy vấn đề sức khỏe tim mạch gồm đau ở ngực, khó thở, đau phần trên cơ thể, buồn nôn, cảm thấy lâng lâng. Nếu nhận thấy có bất kỳ dấu hiệu nào vừa được nêu, bạn nên thăm khám y tế.
Suy gan
Người bệnh suy gan giai đoạn cuối thường phải ngáp nhiều do cơ thể mệt mỏi. Bệnh nhân thường cảm thấy buồn ngủ nhiều vào ban ngày, phù bàn tay, bàn chân và tích tụ chất lỏng bên trong bụng. Người bệnh suy gan còn có thể bị ăn mất ngon, buồn nôn, tiêu chảy và cảm thấy bồn chồn.
Khi bị ngáp nhiều do buồn ngủ trong ngày, bạn có thể vươn vai trong lúc ngáp giúp thoát khỏi sự mệt mỏi do công việc vào giấc chiều. Một số người cũng có thể bị ngáp khi đi máy bay vì áp suất gây khó chịu cho lỗ tai khi cơ thể ở trên độ cao. Việc ngáp lúc này hỗ trợ giảm áp lực trong tai.
Hồng Hạnh (tổng hợp)