Lâu nay sa sút trí tuệ vốn được coi là bệnh của người cao tuổi, tuy nhiên với lối sống ít vận động, lười giao tiếp và lệ thuộc vào công nghệ, “nghiện” mạng xã hội như hiện nay, tình trạng này đã gặp ở không ít người trẻ.
Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới có khoảng 7% người trên 60 tuổi bị sa sút trí tuệ. Số người mắc chứng sa sút trí tuệ được dự báo sẽ tiếp tục tăng, phần lớn đến từ các nước có thu nhập thấp và trung bình.
Tại Việt Nam, ước tính có hơn 500.000 người bị sa sút trí tuệ. Hội chứng có thể gặp trong nhiều bệnh khác nhau, trong đó phổ biến nhất là bệnh Alzheimer (chiếm 60-80% tổng số các bệnh nhân sa sút trí tuệ). Đặc biệt, hội chứng này gần đây xuất hiện nhiều ở người trẻ có thể trạng sau bệnh lý về não hay đột quỵ. Hội chứng này gây ảnh hưởng đến trí nhớ, suy nghĩ, định hướng, năng lực học tập, ngôn ngữ, khả năng hiểu, tính toán và phán đoán nhưng ý thức không bị ảnh hưởng.
Lâu nay tuổi tuổi tác là yếu tố nguy cơ cao nhất đối với căn bệnh sa sút trí tuệ nhưng với vòng quay của cuộc sống hiện đại, sa sút trí tuệ không còn là hội chứng của riêng người già mà nhiều người trẻ và đối tượng trung niên. Nguyên nhân là do việc lười vận động, lười tư duy, giảm giao tiếp trong xã hội do cuộc sống gắn bó quá nhiều với công nghệ.
Thực tế, dù chúng ta thường xuyên giao tiếp nhưng đó là sự tương tác tĩnh với môi trường không có thực, có thể tiếp nhận mà không diễn đạt bằng lời. Việc lạm dụng chất kích thích bia rượu làm ức chế thường xuyên, lâu dài dẫn tới suy giảm nhận thức, ghi nhớ, tương tác, giao tiếp… trì trệ dẫn tới thoái hoá thần kinh sớm, cuối cùng sa sút trí tuệ.
Cùng đó, tình trạng nghiện thuốc, bia rượu rồi thói quen lạm dụng thuốc cũng là nguyên nhân dễ dẫn tới tình trạng sa sút trí tuệ sớm.
Sa sút trí tuệ khiến người bệnh không thể thực hiện hành vi hoặc tự sinh hoạt. Nghiêm trọng hơn, các biến chứng của bệnh còn có thể dẫn đến suy nhược cơ thể, nhiễm trùng và thậm chí tử vong. Do đó, sa sút trí tuệ không nên được xem là một dạng suy giảm trí nhớ thông thường, người dân nên đi thăm khám, tầm soát để phát hiện bệnh sớm và quản lý triệu chứng, điều trị các bệnh là nguyên nhân gây sa sút trí tuệ.
Sa sút trí tuệ gây nên gánh nặng lớn cho bản thân người bệnh cũng như người thân và xã hội.
Các nguyên nhân chính gây ra sa sút trí tuệ gồm:
– Do bệnh Alzheimer chiếm 60-80%
– Do rối loạn thần kinh và chấn thương như chấn thương sọ não…
– Do bệnh nhồi máu cơ tim, viêm não, xuất huyết não
– Do sự rối loạn nội tiết như bị mắc đái tháo đường, suy giáp…
– Do việc lạm dụng các chất kích thích, sử dụng thuốc không hợp lý.
Để phòng ngừa sa sút trí tuệ, cần:
– Thường xuyên hoạt động trí não như đọc sách báo, tham gia các buổi sinh hoạt cộng đồng.
– Phải thường xuyên luyện tập thể dục đều đặn, nhẹ nhàng…
– Giữ tinh thần luôn lạc quan, vui vẻ.
– Tránh sử dụng các chất kích thích như rượu bia, ma túy.
– Khi sử dụng các thuốc bổ não, dưỡng não cần có sự chỉ định và tư vấn của các chuyên gia y tế.
– Đặc biệt mỗi người cần thường xuyên kiểm tra sức khỏe định kỳ và cần được thăm khám sớm khi có các triệu chứng về sức khoẻ.
Mậu Ngọ (tổng hợp)