Ý nghĩa sinh học của ánh sáng đối với cơ thể người, nhất là trẻ em trong giai đoạn phát triển rất quan trọng, có tác dụng tăng cường trao đổi chất, thúc đẩy quá trình sinh trưởng và phát triển.
Ánh sáng là yếu tố quan trọng trong môi trường học tập. Chiếu sáng đúng cách trong các phòng học, không chỉ giúp bảo vệ thị lực và chất lượng học tập cho học sinh, mà còn nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng trong nhà trường.
Ở nước ta tỷ lệ cận thị học đường ngày càng gia tăng, nhất là ở thành phố, thị xã và trở thành một vấn đề đáng lo ngại, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ em.
Một trong những nguyên nhân gia tăng tỷ lệ cận thị ở học sinh chính là do cách bố trí nguồn sáng trong các phòng học chưa hợp lý. Mặc dù Nhà nước đã ban hành các tiêu chuẩn, quy chuẩn về chiếu sáng nhưng do nhiều yếu tố khác nhau, việc thực hiện các quy định về chiếu sáng học đường vẫn chưa được quan tâm đúng mức.
Những sai lầm phổ biến thường gặp là sử dụng đèn chiếu sáng có độ rọi sáng thấp, không có máng chụp đèn. Vị trí của các bóng đèn không được bố trí hợp lý, khiến ánh sáng lan tỏa không đều, tranh tối tranh sáng. Quạt trần thường được lắp thấp hơn bóng đèn, gây hiện tượng chia cắt ánh sáng khi bật quạt.
Nhiều trường học hiện nay lắp đèn trên tường, ánh sáng không được tỏa đều khắp phòng học. Đặc biệt, bóng đèn được lắp phía trên bảng thường không có máng che, gây lóa cho mắt học sinh khi nhìn lên bảng.
Ý nghĩa sinh học của ánh sáng đối với cơ thể người, nhất là trẻ em trong giai đoạn phát triển rất quan trọng, có tác dụng tăng cường trao đổi chất, thúc đẩy quá trình sinh trưởng và phát triển. Các chức năng thị giác liên quan tỷ lệ thuận với cường độ chiếu sáng như: thị lực (khả năng phân việt các vật của mắt), thời gian nhận biết (thời gian nhỏ nhất để nhận biết vật), sự ổn định thị giác (thời gian nhìn rõ vật), cảm nhận độ tương phản (khả năng phân biệt sự khác nhau giữa các độ chói của các vật xen lẫn nhau).
Mức độ chiếu sáng ảnh hưởng thực sự tới chất lượng học tập của học sinh. Độ rọi càng hợp lý thì khả năng làm việc bằng mắt càng cao và giảm mệt mỏi thị giác. Cải thiện điều kiện chiếu sáng sẽ làm tăng hiệu suất lao động cả về số lượng lẫn chất lượng.
Việc thiết kế, lắp đặt hệ thống chiếu sáng trường học đáp ứng tiêu chuẩn chiếu sáng, đảm bảo không gian học tập, giảng dạy hiệu quả, tạo hứng thú cho thầy trò, không gây hại cho mắt, tiết kiệm năng lượng cần được quan tâm.
Ý nghĩa của tiêu chuẩn này là bóng đèn trong phòng học cần phải có máng che nhưng máng che cho đèn quá nông, không phủ kín đèn gây chói mắt cho cả giáo viên và học sinh.
Ngoài ra, phòng học nên mở cửa sổ hoặc cửa kính để lấy ánh sáng tự nhiên, tuy nhiên không được cho rọi vào bàn học sinh. Một trong những cách để ngăn chặn việc này là làm một tấm rèm mỏng để ngăn ánh sáng trực tiếp, tốt nhất là màu vàng nhạt.
Với thiết kế hệ thống chiếu sáng như đã nói ở trên, các trường học không cần sử dụng nhiều bóng đèn hơn trước đây mà vẫn cải thiện được các thông số chiếu sáng đạt tiêu chuẩn theo quy định, qua đó đảm bảo sức khỏe, góp phần giảm thiểu các tật về thị lực cho học sinh. Nhiệt độ màu của ánh sáng khoảng 6200K, màu sắc dễ chịu, ánh sáng gần với ánh sáng ngoài trời nên mắt dễ chịu, bảng không bị bóng, giúp học sinh tập trung hơn, hiệu quả học tập cao hơn.
Phan Hạnh (tổng hợp)