Thuốc lá thế hệ mới (TLTHM) hiện nay đã và đang mở ra một cuộc tranh cãi lớn về tác động của chúng đối với thế hệ trẻ. Trong khi nhiều người tin rằng chúng ít hại hơn so với các sản phẩm truyền thống, thì sự thật ẩn sau lớp mặt nạ của những lời quảng cáo hấp dẫn là một mối hiểm hoạ to lớn đe dọa đến tương lai của những người trẻ.
Thế hệ trẻ, nhất là các thanh thiếu niên đang ở giai đoạn phát triển quan trọng, cả về mặt thể chất lẫn nhận thức. Về mặt tâm lý các em còn nhiều thay đổi, dễ bị ảnh hưởng từ bên ngoài. Điều này đặt ra lo ngại lớn về nguy cơ tiếp xúc và cách nhìn nhận của của các em đối với các sản phẩm TLTHM.
Trên các nền tảng thị trường TLTHM thường xuyên xuất hiện với những chiến lược quảng cáo nổi bật, thu hút khách hàng đặc biệt là thanh thiếu niên. Hình ảnh hấp dẫn và thông điệp lôi cuốn tạo nên một tầm ảnh hưởng mạnh mẽ, dễ khơi gợi người trẻ bắt đầu tìm hút thuốc lá. Điều này đặt ra câu hỏi về tính trung thực của thông điệp quảng cáo và khả năng chúng ảnh hưởng đến quyết định của thế hệ trẻ.
Rất nhiều loại TLTHM được quảng cáo không chứa Nicotine ít gây hại cho sức khỏe hơn, tuy nhiên trong các nghiên cứu mới đây lại cho thấy rằng dù ít hay nhiều chúng vẫn chứa Nicotine. Bên cạnh đó, trong dung dịch của thuốc lá điện tử còn chứa hơn 7 ngàn hợp chất hoá học khác nhau chưa được xác định một cách hoàn toàn, còn những chất được xác định lại cho thấy có những thành phần gây kích ứng đường hô hấp trong thời gian ngắn; gây ung thư cho con người khi sử dụng lâu dài. Chính vì vậy, các vấn đề về sức khỏe như bệnh tim, ung thư, và vấn đề hô hấp có thể là một điều khó tránh khỏi đối với thế hệ trẻ nếu họ tiếp tục tiêu thụ thuốc lá.
TLTHM không chỉ tác động xấu cho sức khỏe, mà còn là vấn đề về nhận thức. Nếu các quảng cáo không đầy đủ, không đúng sự thật, mà không có một giải pháp nào can thiệp mạnh mẽ thì TLTHM có thể tạo ra sự hiểu lầm rằng chúng an toàn hơn, dẫn đến sự lơ là đối với nguy cơ thực sự của việc hút thuốc lá. Thế hệ trẻ có thể mắc kẹt trong hình ảnh quảng cáo lạc quan mà bỏ qua rủi ro thực tế của việc sử dụng thuốc lá. Ngoài ra, quảng cáo và tiếp thị mục tiêu đặc biệt vào đối tượng này đã tăng nguy cơ sử dụng thuốc lá của thanh thiếu niên từ khi còn rất trẻ.
Để bảo vệ thế hệ trẻ, chúng ta cần có những biện pháp chặt chẽ hơn về quảng cáo, kiểm soát chặt chẽ để giảm thiểu sự tiếp cận, giáo dục cộng đồng về rủi ro của TLTHM, và đặt ra những chính sách hỗ trợ người dùng muốn bỏ hút thuốc. Cần có sự hợp tác giữa Chính phủ, cộng đồng và gia đình. Chiến lược giáo dục cần được thúc đẩy, giúp tăng cường nhận thức của thế hệ trẻ về rủi ro của thuốc lá. Đồng thời, cần tiếp tục nghiên cứu để hiểu rõ hơn về ảnh hưởng của các sản phẩm mới này để có những biện pháp kiểm soát và phòng ngừa phù hợp. Như vậy, vấn đề TLTHM không chỉ là một thách thức về sức khỏe mà còn là thách thức về tư duy và nhận thức. Để bảo vệ tương lai của thế hệ trẻ, cần có những hành động quyết liệt và sự hợp tác toàn diện từ cộng đồng toàn cầu.
Phan Hạnh