Trung bình mỗi năm thuốc lá gây ra hơn 8 triệu ca tử vong trên toàn cầu. Giảm dần tỷ lệ người sử dụng thuốc lá, giảm tỷ lệ mắc và chết do các bệnh có nguyên nhân từ thuốc lá và bảo vệ sức khỏe cộng đồng chính là mục tiêu mà Việt Nam muốn hướng đến. Vì vậy, tháng 6/2012, Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá đã được Quốc hội khóa XIII thông qua và có hiệu lực kể từ ngày 01/5/2013. Tại Hà Nam sau thời gian thực thi Luật phòng chống tác hại của thuốc lá đã có những tín hiệu tích cực; nhiều cơ quan, đoàn thể đã xây dựng được môi trường làm việc không khói thuốc, các hoạt động truyền thông phòng chống tác hại thuốc lá được đẩy mạnh đã giúp người dân tiếp cận thông tin nhanh, chính xác, qua đó nâng cao ý thức bảo vệ môi trường sống và nâng cao sức khỏe cho cộng đồng.
Khoa bệnh phổi, Bệnh viện Lao và Bệnh phổi Hà Nam nơi đang điều trị cho 38 bệnh nhân mắc các bệnh về phổi, hô hấp. Trong số này có rất nhiều người có thâm niên hút thuốc lá, thuốc lào vài chục năm. Ông Bùi Văn Muộn, 55 tuổi ở xã Hưng Công, huyện Bình Lục hiện đang điều trị tại đây, bác sỹ chẩn đoán ông bị mắc căn bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Ông Muộn có tiền sử 35 năm hút thuốc lá, thuốc lào. Ông Muộn chia sẻ: “Khi còn trẻ, khỏe tôi chưa nhận thức được mức nguy hại của thuốc lá, tuy nhiên đến khi mắc bệnh bản thân tôi mới thực sự nhận thấy tác hại của thuốc lá, thuốc lào. Tôi quyết tâm bỏ thuốc, vừa để đảm bảo sức khỏe bản thân, vừa để vợ con không bị ảnh hưởng bởi khói thuốc ”.
Cũng như ông Muộn, ông Bùi Minh Thăng ở xã Kim Bình, thành phố Phủ Lý nhập viện điều trị bệnh lao phổi trong tình trạng ho ra máu. Ông Thăng từng hút thuốc lào, thuốc lá nhiều năm. Quyết tâm bỏ thuốc được gần 1 tháng nay khi sức khỏe đã ở tình trạng báo động. Ông Thăng cho biết: “Khi bị ho ra máu, tôi đi kiểm tra mới biết phổi có vấn đề. Bác sỹ khuyên tôi nên bỏ thuốc, ăn uống điều độ để giữ gìn sức khỏe. Được vợ con động viên, bác sỹ tư vấn nhiệt tình, tôi có thêm động lực để bỏ thuốc”.
Là đơn vị đặc thù chuyên khoa về hô hấp, với 100 giường bệnh, Bệnh viện Lao và Bệnh phổi Hà Nam đang tiếp nhận điều trị cho 90 bệnh nhân mắc các bệnh về phổi. Bệnh nhân là nam giới chiếm 70%. Điều đáng nói trong số này có trên 60% người có tiền sử hút thuốc lá. Bác sỹ Lê Tất Thắng, Phó giám đốc bệnh viện cho biết: Đa số những người hút thuốc lá nhập viện đều dẫn tới ảnh hưởng tới sức khỏe phổi với các bệnh lý như: Nhiễm trùng đường hô hấp, tắc nghẽn đường thở, ung thu phổi và các biến chứng khác như tim mạch, dạ dày… Với nhiệm vụ chăm sóc, bảo vệ sức khỏe người dân nên việc thực hiện phòng chống tác hại của thuốc lá và xây dựng môi trường làm việc không khói thuốc được Bệnh viện Lao và Bệnh phổi Hà Nam tâm thực hiện thường xuyên. Bệnh viện đã thành lập hội đồng những người không hút thuốc lá; tổ chức cho cán bộ y tế ký cam kết không hút thuốc lá nơi làm việc, hạn chế tiến đến bỏ hẳn. Đối với bệnh nhân và người nhà, các bác sĩ thường xuyên tuyên truyền về tác hại của thuốc lá, đồng thời khuyến khích bệnh nhân bỏ thuốc, không hút thuốc trong khu vực khám chữa bệnh, nơi đông người.
Tại Bệnh viện Mắt tỉnh Hà Nam, tấm biển cấm hút thuốc trong bệnh viện được đặt ngay từ cổng vào, các vị trí đông người qua lại; dán các hình ảnh tác hại của thuốc lá trên đường đi, hành lang của các khoa, phòng. Để mỗi cán bộ, nhân viên toàn bệnh viện cùng người bệnh và người nhà người bệnh khi đến bệnh viện hiểu rõ tác hại do việc hút thuốc lá gây ra, hướng tới một bệnh viện không khói thuốc lá, bệnh viện đã triển khai thực hiện Luật Phòng chống tác hại thuốc lá; hưởng ứng Tuần lễ Quốc gia không hút thuốc lá (25/5/- 31/5) và Ngày thế giới không khói thuốc (31/5). Nhờ đó, đến nay nhiều cán bộ, viên chức, người lao động đã giảm và bỏ hẳn hút thuốc lá. Không còn tình trạng người bệnh, người nhà người bệnh hút thuốc tràn lan trong Bệnh viện. Tình trạng đầu mẩu thuốc lá rơi vãi đã chấm dứt. Theo Bác sỹ Dương Nam Trà, Phó giám đốc bệnh viện, để giảm bớt nguy cơ về bệnh tật, tạo môi trường khám chữa bệnh trong lành, không khói thuốc, đội ngũ cán bộ y tế không những tuân thủ thực hiện không hút thuốc trong bệnh viện mà mỗi người đã trở thành những giám sát viên thường xuyên nhắc nhở bệnh nhân và người nhà bệnh nhân thực hiện quy định không hút thuốc lá tại bệnh viện.
Theo Tổ chức Y tế thế giới, sử dụng thuốc lá là nguyên nhân gây ra hơn 8 triệu ca tử vong trên toàn cầu mỗi năm. Trong đó hơn 7 triệu người tử vong do sử dụng thuốc lá trực tiếp và khoảng 1,2 triệu người tử vong do hút thuốc lá thụ động. Hút thuốc lá cũng là một yếu tố làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp và làm tăng mức độ nghiêm trọng của các bệnh về đường hô hấp. Việt Nam là một trong những quốc gia có tỷ lệ người hút thuốc lá cao nhất trên thế giới dẫn đến tỷ lệ mắc các bệnh lý về phổi cao.
Tại Hà Nam, tỷ lệ người trưởng thành hút thuốc lá chiếm khoảng 30% và nam giới là chủ yếu. Những năm qua công tác phòng chống tác hại của thuốc lá đã được triển khai thực hiện với nhiều giải pháp cụ thể. Trong đó, giải pháp hàng đầu vẫn là đẩy mạnh truyền thông. Bà Đinh Thị Hạnh, Phó trưởng khoa Truyền thông Giáo dục sức khỏe, Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh Hà Nam: Trung bình mỗi năm đơn vị thực hiện từ 20 đến 25 buổi truyền thông nhằm nâng cao nhận thức của người dân về phòng chống tác hại của thuốc lá bao gồm: Truyền thông trực tiếp tại cộng đồng dân cư; tuyên truyền trực tiếp tại các cơ sở y tế, cơ quan hành chính, nhà máy xí nghiệp; truyền thông lưu động từ 1 đến 2 đợt/năm, cấp phát tờ rơi, tuyên truyền cổ động trực quan bằng pano, áp phích, lịch treo tường. Đồng thời tăng cường phối hợp truyền thông trên các phương tiện thông tin đại chúng. Nhờ đó, tỉ lệ nam giới hút thuốc lá, tỉ lệ hút thuốc lá thụ động tại một số địa điểm giảm, tuy nhiên tỷ lệ này vẫn còn ở mức cao. Để xây dựng một môi trường không khói thuốc, có lợi cho sức khỏe con người cần sự chung tay của toàn xã hội.
Điều 7 Luật phòng chống tác hại của thuốc lá có nêu: Quyền của mọi người là được sống và làm việc trong môi trường không khói thuốc lá, quyền và nghĩa vụ yêu cầu người hút thuốc lá không hút tại địa điểm có quy định cấm. Do đó, để xây dựng môi trường không khói thuốc vì sức khỏe con người, cùng với những giải pháp đồng bộ của các ban ngành chức năng trong tỉnh, mỗi người dân cần nâng cao nhận thức về tác hại của thuốc lá để nói không với thuốc lá khi chưa từng hút và người đã hút thuốc lá ngay từ bây giờ quyết tâm từ bỏ việc hút thuốc lá.
Ngọc Nga