Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật (CDC) tỉnh Hà Nam đang đẩy mạnh các hoạt động kiểm tra, giám sát việc thực hiện Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá tại các trường học trên địa bàn tỉnh, đặc biệt tập trung vào đối tượng học sinh, sinh viên. Đây là một nỗ lực quan trọng nhằm bảo vệ sức khỏe thế hệ trẻ, xây dựng môi trường học đường không khói thuốc và ngăn chặn sớm nguy cơ nghiện thuốc lá trong tương lai.
Đối với học sinh, sinh viên, những người đang trong giai đoạn phát triển cả về thể chất lẫn trí tuệ, thuốc lá mang đến vô vàn nguy hại. Nó không chỉ tàn phá lá phổi non yếu, gây ra các bệnh hô hấp mãn tính, mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển trí não, làm giảm khả năng tập trung và học tập.
Để thâm nhập vào thực tế đáng lo ngại này, chúng tôi đã tiếp cận nhiều địa điểm khác nhau: từ những quán nước vỉa hè gần trường học, những khu vực công viên vắng người sau giờ tan lớp… Hình ảnh những nam sinh, thậm chí cả một vài nữ sinh, phì phèo điếu thuốc không còn là chuyện hiếm gặp.
Tại một quán trà đá đối diện cổng một trường THPT trên địa bàn thành phố Phủ Lý, chúng tôi chứng kiến cảnh tượng một nhóm học sinh khoảng 16-17 tuổi đang tụ tập. Khói thuốc lảng bảng, hòa lẫn với tiếng cười nói. Một em tên T. (xin giấu tên) thản nhiên rít một hơi thuốc rồi nhả khói, ánh mắt có vẻ thích thú. Khi được hỏi về việc hút thuốc, T. trả lời: “Ban đầu em cũng chỉ thử cho vui, thấy bạn bè hút thì mình cũng hút theo. Dần dần thành quen lúc nào không hay.”
Theo bà Đinh Thị Hạnh, Phó trưởng Khoa Truyền thông, giáo dục sức khỏe thuộc Trung trâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Hà Nam, chia sẻ: Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng hút thuốc lá ở học sinh, sinh viên. Do ảnh hưởng từ bạn bè: Đây có lẽ là nguyên nhân phổ biến nhất. Sự tò mò, muốn thể hiện bản thân, hoặc đơn giản là không muốn bị coi là “khác biệt” khiến nhiều em dễ dàng bị lôi kéo vào con đường nghiện ngập. Do ap lực học tập và cuộc sống: Những căng thẳng trong học tập, thi cử, hay những vấn đề cá nhân có thể khiến các em tìm đến thuốc lá như một cách để giải tỏa stress tạm thời. Sự thiếu hiểu biết về tác hại của thuốc lá: Nhiều học sinh, sinh viên vẫn chưa nhận thức đầy đủ về những hậu quả nghiêm trọng mà thuốc lá gây ra cho sức khỏe và tương lai của mình. Sự buông lỏng quản lý từ gia đình và nhà trường: Đôi khi, sự thiếu quan tâm, giám sát chặt chẽ từ phía gia đình và nhà trường cũng tạo điều kiện cho các em tiếp xúc và sử dụng thuốc lá. Dễ dàng tiếp cận: Thuốc lá được bày bán tràn lan ở các cửa hàng tạp hóa, quán nước xung quanh trường học, khiến các em dễ dàng mua được.
Tuyên truyền về PCTH thuốc lá cho học sinh tại Trường THPT Lý Nhân
Tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe là điều không cần bàn cãi. Tuy nhiên, đối với lứa tuổi học sinh, sinh viên, những hệ lụy còn nghiêm trọng hơn. Nó không chỉ ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và trí tuệ, mà còn gây ra những vấn đề về tâm lý, hành vi, thậm chí dẫn đến những tệ nạn xã hội khác.
Để ngăn chặn tình trạng hút thuốc lá trong học sinh, sinh viên, thời gian qua, CDC Hà Nam đã phối hợp chặt chẽ với Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh, các phòng giáo dục và đào tạo cấp huyện, thành phố để triển khai nhiều biện pháp cụ thể. Các đoàn kiểm tra giám sát đã được thành lập, tiến hành giám sát định kỳ và đột xuất tại các trường trung học cơ sở, trung học phổ thông, cao đẳng và đại học trên địa bàn tỉnh.
Nội dung kiểm tra tập trung vào việc thực hiện các quy định về cấm hút thuốc lá trong khuôn viên trường học, việc niêm yết biển báo cấm hút thuốc, công tác tuyên truyền về tác hại của thuốc lá, và việc xử lý các trường hợp vi phạm. Bên cạnh đó, các đoàn giám sát cũng đánh giá hiệu quả của các mô hình “Trường học không khói thuốc” đã được xây dựng và nhân rộng.
Qua quá trình kiểm tra, CDC Hà Nam ghi nhận nhiều trường học đã có những chuyển biến tích cực trong công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá. Tuy nhiên, vẫn còn một số trường học chưa thực sự quyết liệt trong việc thực hiện các quy định, vẫn còn tình trạng học sinh, sinh viên lén lút hút thuốc trong khu vực trường học hoặc khu vực lân cận.
Trước tình hình đó, CDC Hà Nam cho biết sẽ tiếp tục tăng cường tần suất và mở rộng phạm vi kiểm tra, giám sát. Đồng thời, đơn vị sẽ phối hợp với các nhà trường đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục về tác hại của thuốc lá thông qua các buổi nói chuyện chuyên đề, phát tờ rơi và các hoạt động ngoại khóa. Đặc biệt, CDC Hà Nam sẽ chú trọng đến việc trang bị kiến thức và kỹ năng phòng tránh cám dỗ của thuốc lá cho học sinh, sinh viên.
Việc phòng, chống tác hại của thuốc lá trong môi trường học đường là một nhiệm vụ lâu dài và cần có sự chung tay của cả cộng đồng. Bên cạnh sự nỗ lực của ngành Y tế và giáo dục, vai trò của gia đình và xã hội cũng vô cùng quan trọng trong việc định hướng và giáo dục con em tránh xa thuốc lá.
Với những nỗ lực không ngừng, CDC Hà Nam kỳ vọng sẽ tạo ra một môi trường học đường thực sự trong lành, giúp các em học sinh, sinh viên phát triển toàn diện về thể chất và tinh thần, góp phần xây dựng một thế hệ trẻ khỏe mạnh và nói không với thuốc lá.
Mậu Ngọ