Ung thư phổi là các khối u hình thành từ các mô tế bào của phổi, các khối ung thư trong phổi chèn ép các ống khí và các dây thần kinh gây cản trở sự lưu thông của các luồng không khí.
Người bệnh mắc ung thư phổi thường khối u di căn khá là nhanh và rất nhiều bệnh khi đi khám phát hiện khối u di căn đến các bộ phận khác của cơ thể. Bác sĩ điều trị lúc này chỉ điều trị theo triệu chứng giảm đau, giảm nhẹ chứ không thể điều trị theo các phương pháp thông thường như hóa trị mà người bệnh ung thư ở giai đoạn sớm điều trị. Vì thế, bệnh nhân ung thư phổi cần được chăm sóc và có chế độ dinh dưỡng phù hợp để giúp người bệnh duy trì được sức khỏe cùng tinh thần, kéo dài thêm cuộc sống.
Cách chăm sóc
Đối với bệnh ung thư nói chung và ung thư phổi nói riêng, quá trình chăm sóc đóng vai trò quan trọng trong điều trị cũng như sự phục hồi của người bệnh. Bởi vậy, cần phải biết cách chăm sóc đúng để cho người bệnh có cuộc sống tốt, nhất là trong thời gian điều trị.
Theo dõi sức khỏe người bệnh
Nhận định tình trạng người bệnh và quan sát, theo dõi những thay đổi trên người bệnh. Nếu người bệnh có ho khan hay ho có đờm, quan sát màu sắc, tính chất của đờm. Người bệnh có chán ăn hoặc thích ăn món gì. Kiểm tra tình trạng người bệnh có khó thở không? ho có đờm lẫn máu, đau ngực, tức ngực… Ngoài ra đặc biệt lưu ý người bệnh có hiện tượng nuốt khó, khàn tiếng, phù vùng đầu, cổ hoặc sụp mi mắt, nếu có triệu chứng trên cần báo bác sĩ ngay.
Phòng nhiễm khuẩn: Cần khuyên và hướng dẫn người bệnh không đến những nơi ô nhiễm, đồng thời duy trì hệ thống thoáng gió tại phòng bệnh. Làm sạch đường thở: vỗ rung lồng ngực, dẫn lưu tư thế, ho có hiệu quả, nếu đờm đặc có thể khí dung hơi nước để làm loãng đờm, không được hút thuốc lá vì nó làm giảm sức bảo vệ của đường hô hấp. Theo dõi phát hiện sớm dấu hiệu nhiễm khuẩn: sốt là dấu hiệu quan trọng.Thực hiện các quy trình kỹ thuật phải tuyệt đối vô khuẩn.
Phòng ở của bệnh nhân cần được sạch sẽ thoáng mát, không có quá nhiều ánh nắng hoặc gió lùa. Người chăm sóc nên dọn dẹp căn phòng lúc nào cũng sạch sẽ nhất để tránh cho bệnh nhân bị nhiễm khuẩn đường hô hấp. Nên nhắc nhở người bệnh không nên ra ngoài đến nơi có nhiều khói bụi như ngoài đường mà chỉ nên đi lại nơi có không khí trong lành nhiều cây xanh.
Tăng cường dinh dưỡng: đảm bảo chế độ ăn giàu đạm, tăng calo, nhiều vitamin. Cho người bệnh ăn nhiều bữa, thức ăn lỏng dễ tiêu như: cháo thịt, súp, sữa, hoa quả… vì ăn uống quyết định một phần vào trong liệu pháp điều trị của bác sĩ. Căn bệnh ung thư nếu người bệnh ăn được thứ gì cứ cho họ ăn nếu thứ đó tốt cho sức khỏe của người bệnh. Người chăm sóc không chỉ là người chỉ chăm lo đến sức khỏe của bệnh nhân mà còn là người nội trợ tài ba nấu các món ăn đẹp mắt và có đầy đủ chất dinh dưỡng cho người bệnh.
Những loại thực phẩm mà khuyến khích người bệnh ăn đó là những thực phẩm có nhiều protein, vitamin, calo cung cấp năng lượng và nâng cao hệ miễn dịch cho cơ thể người bệnh. Khi bị ung thư phổi, người bệnh nên tích cực bổ sung các loại sữa ít béo, cải xanh, cải lá, rau bina, cà chua, trái cây màu tía giàu flavonoids và trà xanh… bởi chúng giúp làm giảm tốc độ phát triển của bệnh. Nên tích cực sử dụng các loại thực phẩm dễ tiêu hoá, thức ăn được chế biến mềm, lỏng… vì lúc này, hệ tiêu hoá của bệnh nhân sẽ dần kém đi, không đủ khả năng xử lý những thực phẩm có thành phần phức tạp. Tăng cường protein so với bình thường thông qua các loại thực phẩm giàu protein như thịt gà, cá, trứng… Bệnh nhân cần uống nhiều nước để bù lại lượng nước bị hao hụt do thuốc điều trị ung thư và sự thay đổi chuyển hoá trong cơ thể.
Cần kiêng đồ cay như tiêu, ớt, bột cari, rượu, kiêng đồ ngậy béo như lạc, hồ đào, đồ hun nướng…
Chăm sóc về tinh thần: Người thân và người chăm sóc cần thường xuyên thăm hỏi, động viên an ủi bệnh nhân an tâm điều trị. Quan tâm diễn biến tâm lý bệnh nhân để phát hiện bất thường. Giải thích những thắc mắc của người bệnh để người bệnh không lo lắng.
Chăm sóc ho, giảm khó thở và đau: Để giảm khó thở, cho bệnh nhân nằm đầu cao, cho thở ôxy theo y lệnh của bác sĩ. Dùng thuốc theo y lệnh: long đờm, khí dung, giãn phế quản. Hướng dẫn người bệnh hít sâu, thở đều bằng mũi, dặn bệnh nhân tập trung chú ý vào hơi thở giúp dễ thở hơn.
Để giảm đau cần hướng dẫn bệnh nhân nằm tư thế thoải mái để giảm đau. Hướng dẫn bệnh nhân đặt tay ôm ngực khi ho để giảm đau. Tăng cường giấc ngủ, làm giảm lo lắng cho bệnh nhân. Thực hiện thuốc giảm đau theo y lệnh.
Nếu bệnh nhân ho với lượng đờm nhiều, đờm chuyển từ màu trắng, trắng đục sang màu vàng thì cần phải lấy mẫu đờm gửi xét nghiệm. Nếu bệnh nhân ho đờm lẫn máu thì báo bác sĩ dùng thuốc cầm máu.
Khuyến cáo
Bệnh nhân không được hút thuốc lá, uống rượu, không tiếp xúc khói bụi. Dùng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ. Vận động, xoa bóp, tập thể dục hợp lý. Vệ sinh thân thể. Chế độ ăn uống ăn kiêng dầu mỡ, thực phẩm có mùi vị đậm. Ăn kiêng dưa cà muối, trái cây sống lạnh. Cần tránh thức ăn đầy hơi như: đậu nấu tái, gia vị cay như ớt tiêu. Ăn nhiều trái cây, rau củ, ngũ cốc và bơ sữa ít chất béo. Không nên ăn đồ rán, nướng, hun khói. Nên ăn thịt lợn nạc, thịt bò, cháo hạt sen.
Nguyễn Thị Diệp