Việt Nam đạt tỷ lệ tiêm chủng cao nhờ chiến lược “ngoại giao vaccine”
Chỉ trong thời gian ngắn, từ vị trí quốc gia có tỷ lệ tiêm vaccine ngừa Covid-19 thấp, Việt Nam đã trở thành một trong những nước tiêm chủng hàng đầu thế giới. Hãng tin Nga Sputnik nhận định, thành quả nêu trên phần lớn nhờ nỗ lực thần tốc, không ngừng nghỉ của chiến lược “ngoại giao vaccine” của Việt Nam.
Trong bài viết mới đây, Sputnik nhận định: Ngoại giao vắc-xin chưa có tiền lệ trong lịch sử, được triển khai một cách quyết liệt trên nhiều kênh, góp phần giúp Việt Nam làm chủ nguồn vaccine, chủ động thích ứng an toàn và kiểm soát có hiệu quả đại dịch, song song phát triển kinh tế-xã hội. Không chỉ thành công trong việc bảo đảm nguồn cung, chiến lược ngoại giao vaccine còn thúc đẩy việc chuyển giao công nghệ sản xuất của thế giới cho Việt Nam, như các loại vaccine Sputnik-V của Nga, Abdala của Cuba, hay Covaxin của Ấn Độ.
Sputnik dẫn ý kiến giới chuyên gia quốc tế cho rằng, những khó khăn, khúc mắc trong chiến lược ngoại giao vắc-xin đã được Việt Nam “hóa giải” một cách ngoạn mục, sâu rộng, nhất là thông qua các chuyến công du nước ngoài với tần suất dày đặc của các nhà lãnh đạo cấp cao. Những yếu tố làm nên thành công trước hết là sự quan tâm, chỉ đạo trực tiếp của các lãnh đạo Đảng, Nhà nước Việt Nam, coi ngoại giao vắc-xin là giải pháp then chốt và là hoạt động ưu tiên. Tiếp đến là nỗ lực kịp thời và hiệu quả của ngành ngoại giao, sự phối hợp nhịp nhàng của các cơ quan liên quan trong công tác vận động, cũng như tiếp nhận, sử dụng nguồn vắc-xin có được.
Theo Sputnik, Covid-19 cho thấy ý nghĩa quan trọng của hợp tác, phối hợp hành động của cộng đồng quốc tế. Chiến lược ngoại giao vắc-xin của Việt Nam thể hiện chủ trương đúng đắn, huy động được sự hỗ trợ của các nước, các đối tác quốc tế, giúp tăng tốc đột phá việc tiếp cận vaccine cho đất nước. Chiến lược này cũng cho thấy ngoại giao Việt Nam phát huy tốt vai trò tiên phong trong xử lý thách thức, thể hiện Việt Nam là quốc gia có trách nhiệm trong các hoạt động chung, nỗ lực ứng phó thách thức toàn cầu.
Theo thông tin TTXVN dẫn nguồn trang covidvax.live, Việt Nam hiện xếp vị trí thứ 53 trên thế giới về mục tiêu tiêm đủ liều vaccine cơ bản cho 70% dân số. Trong số 220 quốc gia, vùng lãnh thổ được khảo sát, chỉ có 63 nước và vùng lãnh thổ đạt mục tiêu quan trọng nêu trên. Theo phân tích trên trang covidvax.live, tại châu Á, tốc độ và số lượng vaccine được tiêm ở Việt Nam cao hơn mức của Thái Lan, Lào, Philippines, Ấn Độ và Indonesia. Trên phạm vi toàn cầu, độ bao phủ vắc-xin của Việt Nam chỉ thấp hơn Mỹ 2 bậc, trong khi cao hơn Nga tới 40 bậc. (Nhân dân, trang 8)
Bệnh nhân mắc Covid-19 thể nhẹ và không có triệu chứng chiếm tỷ lệ cao nhất
Ngày 29/12, Hệ thống quốc gia quản lý ca bệnh Covid-19 ghi nhận 13.889 ca nhiễm mới, gồm 16 ca nhập cảnh và 13.873 ca trong nước tại 61 tỉnh, thành phố.
Theo thống kê của Cục Quản lý Khám, chữa bệnh, tỷ lệ bệnh nhân nhẹ và không có triệu chứng vẫn chiếm cao nhất, với 85,7% tổng số ca mắc Covid-19 đang điều trị, số còn lại ở mức trung bình, chiếm 8,3% và số ca bệnh nặng là 6% (tương đương 7.464 trường hợp). Phân tích số ca bệnh tử vong cho thấy,người trên 65 tuổi chiếm 47,67%, người từ 50-65 tuổi chiếm 36,58%; người từ 18-49 là 15,34% và nhóm từ 0-17 tuổi là 0,42%. Con số nêu trên cho thấy, tổng số ca tử vong từ 50 tuổi trở lên chiếm đến 84%, vì vậy, việc triển khai mạnh mẽ, quyết liệt các giải pháp bảo vệ nhóm đối tượng nguy cơ này là rất cần thiết.
Theo Thứ trưởng Y tế Nguyễn Trường Sơn, để công tác điều trị Covid-19 tốt hơn, cần rà soát khả năng đáp ứng của các cơ sở thu dung, điều trị; tiếp tục nâng cao chất lượng công tác điều trị các tuyến. Cung ứng và bảo đảm đầy đủ thuốc, vật tư tiêu hao, trang thiết bị, trang phục phòng hộ cá nhân; bảo đảm ô-xy từ tuyến cơ sở đến bệnh viện các tầng 1, 2, 3. Tiếp tục đầu tư nguồn lực để mở rộng, tăng cường năng lực hồi sức tích cực. Các đơn vị thực hiện đầy đủ việc “Phân loại nguy cơ người nhiễm SARS-CoV-2 và định hướng xử trí, cách ly, điều trị” ngay từ trạm y tế, tổ Covid cộng đồng đến các cơ sở thu dung, điều trị…
Cùng ngày, Bộ Y tế có công văn gửi Giám đốc Sở Y tế các tỉnh, thành phố; thủ trưởng các đơn vị trực thuộc bộ về việc điều chỉnh định nghĩa ca bệnh Covid-19. Theo đó, ca bệnh xác định (F0) là một trong số các trường hợp sau: Là người có kết quả xét nghiệm dương tính với vi-rút SARS-CoV-2 bằng phương pháp phát hiện vật liệu di truyền của vi-rút (PCR). Là người tiếp xúc gần (F1) và có kết quả xét nghiệm nhanh kháng nguyên dương tính với vi-rút SARS-CoV-2. Là người có biểu hiện lâm sàng nghi mắc Covid-19. Là người có kết quả xét nghiệm nhanh kháng nguyên dương tính hai lần liên tiếp (xét nghiệm lần hai trong vòng 8 giờ kể từ khi có kết quả xét nghiệm lần một với vi-rút SARS-CoV-2 và có yếu tố dịch tễ).
Người tiếp xúc gần (F1) là một trong số các trường hợp sau: Người có tiếp xúc cơ thể trực tiếp (bắt tay, ôm, hôn, tiếp xúc trực tiếp dưới da, cơ thể…) với F0 trong thời kỳ lây truyền của F0. Người đeo khẩu trang có tiếp xúc, giao tiếp trong vòng 2m hoặc trong cùng không gian hẹp, kín và tối thiểu trong thời gian 15 phút với ca bệnh xác định (F0) khi đang trong thời kỳ lây truyền của F0. Người không đeo khẩu trang có tiếp xúc, giao tiếp gần trong vòng 2m hoặc ở trong cùng không gian hẹp, kín với F0 trong thời kỳ lây truyền của F0; người trực tiếp chăm sóc, khám và điều trị ca bệnh xác định (F0) khi đang trong thời kỳ lây truyền của F0 mà không sử dụng đầy đủ các phương tiện phòng hộ cá nhân (PPE)… Thời kỳ lây truyền của ca bệnh xác định (F0) được tính từ hai ngày trước khi khởi phát (đối với ca bệnh xác định không có triệu chứng thì thời kỳ lây truyền được tính từ hai ngày trước ngày được lấy mẫu có kết quả xét nghiệm dương tính) cho đến khi kết quả xét nghiệm âm tính hoặc giá trị CT>30…
Bộ Y tế vừa có văn bản gửi các Bệnh viện trực thuộc bộ, sở y tế các tỉnh, thành phố, y tế các bộ, ngành về việc xét nghiệm để phát hiện người mắc Covid-19 và cho người bệnh ra viện. Theo đó, phát hiện người mắc Covid-19 như sau: Trường hợp bệnh nghi ngờ hoặc bất cứ người nào có xét nghiệm dương tính với vi-rút SARS-CoV-2 bằng kỹ thuật RT-PCR. Trường hợp bệnh nghi ngờ, có kết quả xét nghiệm kháng nguyên dương tính. Những người không có triệu chứng, có yếu tố dịch tễ hoặc tiếp xúc gần với trường hợp bệnh nghi ngờ hoặc xác định Covid-19 trong khoảng 14 ngày và có hai kết quả xét nghiệm kháng nguyên dương tính (xét nghiệm lần hai trong vòng tám giờ kể từ khi có kết quả xét nghiệm lần một và hình thức test nhanh). Trong trường hợp chỉ có một kết quả xét nghiệm kháng nguyên dương tính, thì cần phải có xét nghiệm RT-PCR để khẳng định.
Về đề xuất sử dụng kết quả xét nghiệm kháng nguyên để xác định tình trạng khỏi bệnh và cho ra viện, Bộ Y tế nêu rõ, đối với người bệnh không triệu chứng hoặc triệu chứng nhẹ đủ điều kiện cách ly, điều trị tại nhà theo quy định sẽ được dỡ bỏ cách ly, điều trị tại nhà khi: Thời gian cách ly, điều trị đủ 10 ngày; kết quả xét nghiệm kháng nguyên âm tính với vi-rút SARS-CoV-2 do nhân viên y tế thực hiện; trạm y tế nơi quản lý người bệnh chịu trách nhiệm xác nhận khỏi bệnh cho người bệnh… Người bệnh Covid-19 đơn thuần điều trị tại các cơ sở thu dung, điều trị được xác định khỏi bệnh và cho ra viện khi: Các triệu chứng lâm sàng hết trước ngày ra viện từ 3 ngày trở lên; có kết quả xét nghiệm bằng phương pháp RT-PCR âm tính với SARS-CoV-2 hoặc nồng độ vi-rút thấp (CT ≥ 30) hoặc xét nghiệm kháng nguyên âm tính với vi-rút SARS-CoV-2 trước ngày ra viện (test nhanh do Bộ Y tế cấp phép). Người bệnh Covid-19 có bệnh nền hoặc bệnh kèm theo, ngoài các quy định như người bệnh Covid-19 đơn thuần, sẽ được chuyển sang khoa điều trị bệnh kèm theo hoặc khoa điều trị bệnh nền (nếu có) tại buồng riêng của khoa đó để tiếp tục điều trị.
Liên quan đến bệnh nhân đầu tiên tại Việt Nam nhiễm biến thể Omicron, GS,TS Phan Trọng Lân, Cục trưởng Y tế dự phòng (Bộ Y tế) cho biết: Bệnh nhân đang được điều trị theo phác đồ của Bộ Y tế, tình trạng sức khỏe ổn định, chưa có biểu hiện triệu chứng lâm sàng và không có biểu hiện lây lan ra cộng đồng. Chẩn đoán mắc Covid-19 không triệu chứng, nguy cơ thấp.
Sở Y tế Hà Nội vừa có văn bản chỉ đạo các đơn vị y tế trên địa bàn khi phát hiện các trường hợp có kết quả xét nghiệm dương tính cần nhanh chóng cách ly, điều trị, điều tra, khoanh vùng, truy vết, xử lý dịch bệnh theo đúng quy định của Bộ Y tế… Đồng thời, thông báo số điện thoại đường dây nóng của Sở Y tế, tổng đài 1022 về việc tư vấn, hướng dẫn người mắc Covid-19 để người dân liên hệ và được cung cấp thông tin về các biện pháp phòng, chống dịch Covid-19 kịp thời. (Nhân dân, trang 8)
Nhìn lại năm 2021: Chống dịch Covid-19, cuộc chiến chưa có tiền lệ
Dịch Covid-19 kéo từ năm 2020 sang 2021 nhất là xuất hiện biến thể mới đã gây những ảnh hưởng nặng nề đến kinh tế-xã hội của đất nước và đời sống của người dân. Bằng sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, các bộ, ngành liên quan cũng như toàn thể người dân, trong đó nhiều biện pháp chuyên môn chống dịch chưa có tiền lệ được triển khai đã đem lại những kết quả quan trọng. Cả nước bước vào giai đoạn vừa chống dịch, vừa khôi phục, phát triển kinh tế-xã hội.
Dịch bệnh tăng nhanh trong khoảng thời gian ngắn gây quá tải hệ thống y tế và làm tăng các ca tử vong, nhất là tại một số tỉnh, thành phố khu vực phía nam. Hiện, tất cả 63 tỉnh, thành phố đều đã ghi nhận người mắc Covid-19.
Những con số
Đợt dịch thứ tư (từ ngày 27/4) với biến thể Delta có đặc tính làm lây lan nhanh, mạnh, kéo dài đã làm cho số ca lây nhiễm tăng rất nhanh trong thời gian ngắn, vượt hơn nhiều so với dự báo. Nếu như cả năm 2020 cả nước chỉ ghi nhận chưa đến 1.500 ca nhiễm Covid-19 thì đến những ngày cuối cùng của năm 2021, số người nhiễm trong cả nước đã vượt con số 1,694 triệu ca, trong đó có 31.877 trường hợp tử vong. Những con số chưa bao giờ nghĩ đến khi Việt Nam có một năm chống dịch thành công, được cộng đồng quốc tế đánh giá cao. Việt Nam hiện có số người nhiễm Covid-19 đứng thứ 31 trong tổng số 224 quốc gia và vùng lãnh thổ (bình quân cứ một triệu dân có 17.182 ca nhiễm). Trong bảy ngày qua, trung bình mỗi ngày cả nước có 15.202 ca nhiễm mới và có 232 người chết liên quan đến Covid-19…
Dịch diễn biến nhanh, phức tạp đã ảnh hưởng nghiêm trọng và gây hậu quả nặng nề, khiến 23 địa phương phải thực hiện giãn cách và áp dụng nhiều biện pháp phòng, chống dịch mạnh mẽ, quyết liệt để thực hiện mục tiêu quan trọng nhất là bảo vệ sức khỏe, tính mạng của nhân dân. Trong đợt dịch thứ tư này, nhiều biện pháp chuyên môn chưa có tiền lệ được áp dụng để ứng phó với diễn biến mới của dịch bệnh, nhất là đối với sự lây lan nhanh của biến thể Delta, từ giám sát, truy vết phát hiện sớm, cách ly ngăn ngừa đến điều trị. Các địa phương đã từng bước tăng cường năng lực xét nghiệm; chủ động tầm soát lấy mẫu xét nghiệm tại các khu vực nguy cơ cao. Các biện pháp tổ chức cách ly được điều chỉnh, cập nhật theo diễn biến dịch bệnh và năng lực cách ly của từng địa bàn.
Trong điều trị, nhiều biện pháp được kết hợp đồng bộ đã góp phần giảm tử vong, tránh được cuộc khủng hoảng y tế xã hội như đã diễn ra ở một số quốc gia khác trên thế giới. Bên cạnh các bệnh viện dã chiến do các địa phương tổ chức, Bộ Y tế đã thiết lập các trung tâm hồi sức tích cực (do các bệnh viện trung ương phụ trách) tại TP Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Bình Dương, Long An, Vĩnh Long; hướng dẫn phân tầng điều trị (mô hình tháp ba tầng); trang bị hệ thống oxy y tế, huy động sự tham gia của y tế tư nhân… Khi số mắc Covid-19 tăng cao tại cộng đồng, các trạm y tế lưu động được thành lập ngay tại xã, phường, thị trấn, đây là giải pháp đột phá, đạt hiệu quả cao, giúp người dân sớm tiếp cận y tế, góp phần giảm bệnh nặng, giảm tử vong. Huy động, điều phối các lực lượng hỗ trợ từ các địa phương cũng là “chưa có tiền lệ” khi có khoảng 25 nghìn lượt cán bộ y tế, 39 đơn vị y tế được điều động từ các tỉnh phía bắc vào hỗ trợ các tỉnh phía nam chống dịch… Những ngày gần đây, khi số ca mắc, nhập viện tăng trở lại, Bộ Y tế điều động 14 bệnh viện đầu ngành đưa nhân lực vào hỗ trợ các tỉnh phía nam nâng cao hiệu quả điều trị, giảm tử vong.
Việt Nam được đánh giá là một trong số ít quốc gia tăng rất nhanh tỷ lệ bao phủ vắc-xin phòng Covid-19 cho người dân. Chiến lược vắc-xin được triển khai hiệu quả, từ ngoại giao vắc-xin, mua, nhập khẩu… đến tổ chức chiến dịch tiêm chủng trên quy mô cả nước. Mặc dù xuất phát điểm có chậm, nhưng với việc huy động tổng lực các lực lượng, chiến dịch được triển khai rất nhanh và hiệu quả. Tính đến cuối tháng 12, Việt Nam đã tiêm chủng hơn 146 triệu liều vắc-xin phòng Covid-19 và trở thành một trong 63 quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới đã bao phủ hai mũi vắc-xin cho 70% số dân. Việt Nam đứng ở vị trí 52 trong tổng số 63 quốc gia, vùng lãnh thổ đã thực hiện được mục tiêu này. Nhưng tính về số liều vắc-xin đã được tiêm thì Việt Nam lại xếp thứ tám trên thế giới. Đáng chú ý, đầu quý II năm 2021, nhiều tổ chức quốc tế dự báo phải đến tháng 4/2022 Việt Nam mới có thể đạt được mục tiêu bao phủ vắc-xin cho người dân. Tuy nhiên, thực tế Việt Nam đã về đích sớm trước bốn tháng so với dự báo đó.
Ba bài học
Ứng phó với diễn biến phức tạp của dịch bệnh, Đảng, Nhà nước đã ban hành nhiều quyết sách quan trọng, kịp thời cũng như sự chỉ đạo, điều hành quyết liệt của Chính phủ, các cấp, các ngành, các địa phương và sự đồng tình, ủng hộ, tham gia tích cực của các tầng lớp nhân dân. Xuyên suốt một năm qua, công tác phòng, chống dịch Covid-19 luôn được coi là ưu tiên hàng đầu trong chỉ đạo, điều hành quyết liệt, mạnh mẽ của Chính phủ, các cấp, ngành, địa phương với tinh thần vừa kế thừa, vừa đổi mới; vừa làm vừa rút kinh nghiệm, bổ sung từng bước hoàn thiện các biện pháp phòng, chống dịch phù hợp, phương châm chống dịch được đúc kết là “5K + vắc-xin + điều trị + công nghệ + đề cao ý thức của nhân dân”. Khi dịch bệnh đã nhiễm sâu tại các đô thị, vùng kinh tế trọng điểm, khu công nghiệp, công tác chống dịch được tiếp cận theo cách tiếp cận toàn dân, lấy cấp xã là “pháo đài”, người dân là “chiến sĩ” và là trung tâm phục vụ, là chủ thể tham gia phòng, chống dịch; đưa dịch vụ y tế, an sinh xã hội đến cấp cơ sở… Nhờ sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, sự nỗ lực, quyết tâm cao và phối hợp chặt chẽ của các cấp, các ngành, các địa phương, nhất là các lực lượng tuyến đầu chống dịch như y tế, quân đội, công an, các lực lượng cơ sở, công tác phòng, chống dịch đã hiệu quả hơn.
Theo Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long, thực tế công tác phòng, chống dịch trong thời gian vừa qua, chúng ta đã có một số kết quả, bài học bước đầu. Thứ nhất, đó là sự chỉ đạo mạnh mẽ, quyết liệt của Đảng, Nhà nước; huy động toàn Đảng, toàn dân, toàn quân tham gia công tác phòng, chống dịch; đã phát huy được thế mạnh của hệ thống chính trị cơ sở, huy động mọi tầng lớp nhân dân; cả nước đồng lòng chống dịch với ưu tiên đặt sức khỏe, tính mạng của người dân lên trên hết, trước hết. Thứ hai, nhiều kinh nghiệm quý báu với các giải pháp chuyên môn phòng, chống dịch chưa có trong tiền lệ được áp dụng như cách ly, điều trị F0 tại nhà; xét nghiệm thần tốc, phân tầng điều trị, thiết lập trạm y tế lưu động, trung tâm hồi sức tích cực. Chiến lược phòng, chống dịch luôn được điều chỉnh linh hoạt, phù hợp thực tiễn theo từng hoàn cảnh, diễn biến của dịch. Thứ ba, huy động số lượng lớn các lực lượng y tế, quân đội, công an và các lực lượng khác vào TP Hồ Chí Minh và các tỉnh phía nam. Trong đại dịch, chúng ta đã phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc cùng nhau vượt qua khó khăn.
Ngày 28/12, Bộ Y tế có thông báo về trường hợp nhiễm biến thể Omicron đầu tiên ghi nhận tại Việt Nam. Ca nhiễm biến thể Omicron là một hành khách trên chuyến bay QH9028 từ Anh về Việt Nam tối 19/12, đã được cách ly, quản lý kịp thời ngay sau khi nhập cảnh tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108. Kết quả giải trình tự gien của bệnh viện này cho thấy bệnh nhân nhiễm biến thể Omicron (B.1.1.529). Hy vọng những bài học nêu trên tiếp tục được phát huy để ngăn chặn kịp thời dịch Covid-19, nhất là biến thể mới Omicron.
Bài toán thích ứng linh hoạt
Nhờ sự nỗ lực của các lực lượng, dịch bệnh cơ bản được kiểm soát trên phạm vi toàn quốc, từ đầu tháng 10/2021 cả nước chuyển sang thực hiện thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19 theo tinh thần Nghị quyết 128/NQ-CP của Chính phủ. Sau hơn hai tháng thực hiện Nghị quyết 128/NQ-CP cho thấy đây là chủ trương hoàn toàn hợp lý, khi nền kinh tế từng bước phục hồi, xuất khẩu, thu hút đầu tư tăng; công tác an sinh xã hội được tăng cường… Nghị quyết đã tạo được khung pháp lý giúp các địa phương ban hành và thực hiện các biện pháp hành chính và chuyên môn y tế phù hợp các cấp độ dịch trên địa bàn. Các địa phương từng bước mở cửa cho các hoạt động đi lại, giao thương, phục hồi sản xuất bảo đảm đời sống dân sinh, phòng, chống dịch trong tình hình mới.
Nhưng khi chuyển sang trạng thái thích ứng an toàn, linh hoạt và kiểm soát hiệu quả thì không thể không có ca nhiễm Covid-19. Do vậy, phải có những giải pháp kiểm soát và quản lý rủi ro, nhất là quản lý nguy cơ có thể tăng nặng bệnh và gây ra tử vong ở những nhóm có nguy cơ cao, song song với đó là tiếp tục tăng độ phủ vắc-xin. Nâng cao chất lượng điều trị với tiêu chí giảm tỷ lệ tử vong là mục tiêu không riêng ở Việt Nam mà trên toàn thế giới đang hướng đến.
Cơn bão dịch Covid-19 cuốn qua đã làm bộc lộ những hạn chế, yếu kém của nhiều lĩnh vực. Với ngành y tế, năng lực điều trị của tuyến dưới, y tế cơ sở và y tế dự phòng nhiều nơi đã không đáp ứng được khi dịch bùng phát. Điều đó đòi hỏi trong thời gian tới, Chính phủ, Bộ Y tế cần tập trung củng cố, hoàn thiện tổ chức mạng lưới; cơ cấu lại hệ thống y tế, nhất là y tế cơ sở, y tế dự phòng; tăng cường đầu tư, thúc đẩy đào tạo và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; đổi mới cơ chế tài chính và mở rộng việc cung ứng dịch vụ y tế cơ sở…
Mặc dù dịch Covid-19 cơ bản được kiểm soát trên phạm vi toàn quốc, nhưng số ca mắc và tử vong tiếp tục có xu hướng gia tăng ở nhiều địa phương. Đã mười ngày nay, Hà Nội luôn ghi nhận số ca mắc Covid-19 cao nhất cả nước. Tại nhiều địa phương, nhất là ở đồng bằng sông Cửu Long, số ca mắc trong ngày vẫn ở mức cao… Trong khi đó, dịch đã lưu hành trong cộng đồng, có nguy cơ xuất hiện các ổ dịch mới, có khả năng bùng phát bất cứ lúc nào; thời tiết chuyển mùa đông xuân thuận lợi cho sự phát triển, lây lan của vi-rút, lại có sự gia tăng giao thương đi lại dịp Tết Dương lịch, Tết Nguyên đán năm 2022… Điều đó đòi hỏi sớm có chiến lược tổng thể trong công tác phòng, chống dịch Covid-19 phù hợp, sát thực tế để triển khai trên quy mô toàn quốc. Mỗi địa phương, cần sự quyết liệt hơn trong kéo giảm số ca mắc và chết do Covid-19. Và mỗi người dân, dù đã tiêm đủ hai mũi, thậm chí ba mũi vắc-xin cũng vẫn cần tuân thủ nghiêm các quy định về phòng, chống dịch, nhất là thông điệp 5K. (Nhân dân, trang 5)
Quanh vụ kit xét nghiệm Công ty Việt Á: Điểm mờ trong nghiên cứu khoa học
Nhiều nhà khoa học nhận định, các quy định về nghiên cứu hiện nay có những điểm mờ, có thể rất chặt với nhiều người nhưng lại thoáng bất ngờ với ai đó.
Đối với vụ việc kit xét nghiệm của Công ty Cổ phần Công nghệ Việt Á (Cty Việt Á), ông Lê Viết Khuyến, nguyên Vụ trưởng Vụ giáo dục Đại học – Bộ GD&ĐT, nêu ra một số băn khoăn như không có nghiên cứu khoa học nào có thể giải quyết vấn đề chóng vánh trong vòng một tháng. Vì chỉ riêng thủ tục hành chính đã mất rất nhiều thời gian. Hơn nữa, sản phẩm nghiên cứu mang tính ứng dụng trên con người phải được thử nghiệm. Trong khi đó, sản phẩm của công trình nghiên cứu này đi vào thực tế chỉ trong một thời gian ngắn thì thử nghiệm như thế nào, có phải thử nghiệm ảo hay không? Tại sao có thể giải ngân được trong một thời gian ngắn như thế?
Ông Khuyến chia sẻ, trước đây, ông được giao nhiệm vụ chỉ đạo xây dựng hệ thống 400- 500 chương trình khung cho các trường ĐH, CĐ. Tổng kinh phí Nhà nước cấp là 11 tỷ đồng. Văn bản quản lý tài chính trong khoa học rất ngặt nghèo. Suốt nhiều năm, đề tài của ông có sự tham gia của trường ĐH vẫn không giải ngân hết 11 tỷ đồng. “Phải chăng có kẽ hở nào đó ở đây? Quy định có thể chặt chẽ với ai đó nhưng có những người thì lại thoáng đến mức độ hoang đường. Vì ai đã làm nghiên cứu sẽ thấy tiêu một đồng ngân sách nhà nước không dễ”, ông nói.
“Chạy” đề tài
GS.TS Trần Đức Viên, nguyên Giám đốc Học viện Nông nghiệp Việt Nam, cũng cảm thấy có vấn đề trong đề tài nghiên cứu kit xét nghiệm của Cty Việt Á. Ông Viên nói rằng, các nước phương Tây có nguyên tắc sau khi các trường ĐH hoặc viện nghiên cứu công bố kết quả tìm ra công nghệ nào đó thì họ phải tự phát triển sản phẩm tới mức tiệm cận với thương mại hóa. Muốn được như thế thì giai đoạn trứng nước này, các trường hoặc viện nghiên cứu phải liên kết với doanh nghiệp. “Tôi chưa gặp nước nào đầu tư từ đầu đến cuối như Việt Nam, cũng không gặp tình huống doanh nghiệp đầu tư tương tự”, ông Viên nói.
Trao đổi với phóng viên, một nhà khoa học nói rằng, ở nhiều nước, với các trường ĐH công lập, Nhà nước đầu tư 70% nghiên cứu cơ bản, 30% nghiên cứu ứng dụng, còn với các trường ĐH tư thục thì ngược lại. Doanh nghiệp sẽ tham gia vào công đoạn từ ý tưởng ra được sản phẩm. Ở Việt Nam do không có quy định nên có sự nhầm lẫn. Ví dụ, quy định luôn yêu cầu phải có sự tham gia của doanh nghiệp. Nhưng không quy định vai trò của doanh nghiệp thế nào nên mới xảy ra tình trạng doanh nghiệp có tiền để “chạy” đề tài, còn các viện, các trường chỉ là đi theo thực hiện. “Từ đơn vị tham gia phối hợp, doanh nghiệp lại có vai trò chủ đạo. Như vậy, câu chuyện nghiên cứu khoa học trở thành câu chuyện “ăn cánh” mà không đi vào thực chất”, nhà khoa học nhận định.
GS.TS Trần Đức Viên, nguyên Giám đốc Học viện Nông nghiệp Việt Nam, cho rằng, 2 tuần xong đề tài kit xét nghiệm của Cty Việt Á là một sự không tưởng.
Kinh phí nghiên cứu không thực hiện theo nhu cầu của đề tài mà là theo năng lực của người “chạy” đề tài, rất tùy tiện, phụ thuộc vào người có quyền. Vị này lấy ví dụ bản thân được giao một đề tài nghiên cứu về tình hình phát triển kinh tế ở Tây Nguyên. Ban đầu, đề tài được duyệt 2,5 tỷ đồng do đơn vị duyệt lập dự toán xác định kinh phí đó là đủ. Không đồng ý với quyết định vô căn cứ này, nhà khoa học này đã phải có ý kiến lên cấp cao hơn và kết quả là đề tài được duyệt với mức kinh phí trên 12 tỷ đồng.
Cần sự tham gia của cộng đồng khoa học quốc tế
GS Trần Đức Viên đặt ra hai vấn đề khi giao đề tài nghiên cứu khoa học. Đó là sự tường minh, minh bạch và cần sự tham gia của cộng đồng khoa học quốc tế. Theo ông Viên, hội đồng khoa học của Việt Nam đi ngược thế giới, vì trong hội đồng cấp bộ trở lên bao giờ cũng có thành phần lãnh đạo vụ, cục nào đó để chỉ đạo, trong khi những người này chỉ quản lý hành chính, không làm khoa học. Hơn nữa, theo GS Viên, cộng đồng khoa học của Việt Nam rất nhỏ bé, chỉ cần đọc đề tài là sẽ biết ai sẽ ngồi trong hội đồng. Chính vì biết nhau nên có sự nể nang, thỏa hiệp để cùng có lợi. Do đó, ông đề xuất có sự tham gia của chuyên gia nước ngoài vào hội đồng xét duyệt đề tài, tránh tình trạng “cơm chấm cơm”, nể nang nhau.
Theo GS Viên, nổi cộm trong giao đề tài nghiên cứu khoa học hiện nay là sự không minh bạch, từ xét duyệt đề tài đến nghiệm thu. “Làm gì có đề tài trong 2 tuần đã nghiệm thu. Rồi trao đề tài đó cho một công ty mà đến khi công an với cuộc mới vỡ lẽ ra không biết năng lực sản xuất cụ thể như thế nào. Đáng lẽ ra, để sản xuất được kit xét nghiệm, Cty Việt Á phải chứng minh được họ có đủ đội quân nghiên cứu, phải có phòng thí nghiệm đạt chuẩn ISO. Rồi với đề tài như thế này, người chủ nhiệm đề tài phải ít nhất có công trình nghiên cứu liên quan sâu được công bố quốc tế trong thời gian gần đây, như thế mới đủ tin tưởng để giao”, ông Viên nói. (Tiền phong, trang 1)
Sẽ có thêm ca mắc Omicron
Ngày 29/12, trao đổi với phóng viên Tiền Phong, PGS.TS Trần Đắc Phu, Cố vấn cao cấp Trung tâm Đáp ứng khẩn cấp sự kiện y tế công cộng Việt Nam, nhận định, sẽ tiếp tục ghi nhận những ca mắc Omicron ở nước ta.
“Có thể đã có trường hợp nhiễm biển chủng này vì nhiều nước cũng đã phát hiện những ca cộng đồng không thấy sự liên quan tới những trường hợp nhập cảnh, muốn phát hiện, phải giải trình tự gien mà không phải trường hợp nào dương tính cũng giải trình tự gien được. Trên thế giới, tại nhiều nước, cũng có trường hợp chủng này đã thâm nhập nhưng không được phát hiện”, TS Phu nói.
Hiện nay, nhằm phát hiện sớm các trường hợp nhiễm biến chủng mới, tất cả người nhập cảnh vào Việt Nam đều được cách li, lấy mẫu xét nghiệm. Các trường hợp dương tính sau đó được chuyển đến các đơn vị có khả năng giải trình tự gien. Theo quy định hiện hành, người nhập cảnh đã tiêm đủ liều vắc xin, có kết quả xét nghiệm âm tính trong 72 giờ hoặc từng mắc COVID-19 chỉ phải cách li tập trung 7 ngày, tự theo dõi sức khỏe 7 ngày. Tuy nhiên, theo quy định mới có hiệu lực từ ngày 1/1/2022, họ chỉ cần theo dõi sức khỏe tại nơi lưu trú trong 3 ngày đầu, không phải cách li tập trung. Những trường hợp này sẽ được lấy mẫu, xét nghiệm SARS-CoV-2 vào ngày thứ nhất, ngày thứ 7 tính từ ngày nhập cảnh.
Xây dựng kịch bản đối phó bài bản
Ông Phu cho rằng, các địa phương cần phải xây dựng kịch bản đối phó Omicron một cách kĩ lưỡng, bài bản để tránh bị động khi chủng mới này xuất hiện, lây nhiễm trên địa bàn. “Đường lây của Omicron không thay đổi nhưng tốc độ lây nhiễm nhanh hơn, do đó, các giải pháp dự phòng không thay đổi nhưng tất cả phải quyết liệt hơn”, ông nói.
Theo chuyên gia dịch tễ, dịp Tết dương lịch và âm lịch, nhu cầu đi lại của người dân tăng đột biến, nên nguy cơ lây lan dịch là rất lớn, có thể trong phạm vi cả nước. “Nguy cơ lây lan dịch bệnh vẫn là do tiếp xúc gần với nguồn lây, tụ tập đông người, trong phòng kín”, ông Phu nói.
Trong báo cáo mới nhất của Tổ chức Y tế Thế giới, dữ liệu nghiên cứu giai đoạn đầu từ Nam Phi, Anh và Đan Mạch cho thấy, người mắc Omicron có nguy cơ nhập viện thấp hơn so với Delta. Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo không nên quá lạc quan. “Dù triệu chứng theo công bố là nhẹ hơn nhưng chắc chắn tốc độ lây lan nhanh. Nếu không kiểm soát được, có thể gây quá tải hệ thống y tế, bệnh nhân chuyển nặng dẫn đến tử vong”, ông Phu nói.
“Các biện pháp phòng dịch vẫn không thay đổi so với biến chủng Delta. Nhưng chúng ta cần quyết liệt hơn để giảm lây lan”. – PGS.TS Trần Đắc Phu – Cố vấn cao cấp Trung tâm Đáp ứng khẩn cấp sự kiện y tế công cộng Việt Nam. (Tiền phong, trang 5)
Hội đồng Đạo đức đánh giá về hiệu lực của vắc xin Nanocovax
Sáng nay 29.12, Hội đồng Đạo đức trong nghiên cứu y sinh quốc gia có cuộc họp đánh giá về hiệu lực bảo vệ qua kết quả thử nghiệm lâm sàng vắc xin Covid-19 Nanocovax.
Vắc xin Covid-19 dự tuyển Nanocovax (vắc xin Nanocovax) do Công ty Nanogen Việt Nam nghiên cứu, sản xuất.
Tại cuộc họp sáng nay, Hội đồng Đạo đức trong nghiên cứu y sinh quốc gia (Hội đồng Đạo đức) đánh giá hiệu lực của vắc xin trên cơ sở các báo cáo mới nhất của nhóm nghiên cứu.
Theo kết quả nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 2 và giai đoạn 3 được báo cáo tại cuộc họp, vắc xin Nanocovax làm giảm số mắc Covid-19, giảm nguy cơ diễn tiến nặng và tử vong khi mắc Covid-19.
Theo báo cáo, tính tới thời điểm dữ liệu phân tích đến ngày 13.12.2021, hiệu lực bảo vệ (cộng gộp giai đoạn 2 và giai đoạn 3) nhiễm bệnh có triệu chứng của vắc Nanocovax đạt 52,1%.
Hiệu lực bảo vệ diễn tiến nặng của vắc xin Nanocovax (cộng gộp giai đoạn 2 và giai đoạn 3) là 92%.
Như vậy, hiệu quả bảo vệ nhiễm bệnh có triệu chứng của vắc xin Nanocovax (cộng gộp giai đoạn 2 và giai đoạn 3) là 52,1% không nằm ngoài dự đoán cũng như xu hướng của tất cả các vắc xin trong tình hình hiện nay, đặc biệt là với các biến thể, như biến thể Delta.
Hiệu lực bảo vệ tử vong của vắc xin Nanocovax là 100%. Hiệu lực này cũng giảm dần theo thời gian.
Tính chung toàn thời gian, hiệu lực bảo vệ của Nanocovax (liều tiêm 25 mcg) đạt 52,1%, đạt tiêu chuẩn để được xem xét cấp phép lưu hành theo chuẩn của Tổ chức Y tế thế giới.
Sau khi thảo luận dựa trên kết quả nghiên cứu và các dữ liệu bổ sung, 11/15 thành viên hội đồng bỏ phiếu chấp thuận về hiệu lực bảo vệ của vắc xin Covid-19 Nanocovax, 2/15 phiếu đồng ý nhưng đề nghị bổ sung dữ liệu và 2/15 phiếu trắng.
Một thành viên hội đồng chuyên môn cho biết, cuộc họp này Hội đồng Đạo đức chỉ bàn luận, bỏ phiếu về hiệu lực bảo vệ của vắc xin Nanocovax, với tiêu chí về tính an toàn, tính sinh miễn dịch đã được chấp thuận tại cuộc họp trước đó, hôm 16.12.
Dự kiến, trong tuần tới, Hội đồng Đạo đức sẽ gửi văn bản đề nghị Bộ Y tế và Hội đồng Tư vấn cấp phép thuốc và nguyên liệu làm thuốc sẽ họp để xem xét đối với vắc xin Nanocovax.
Trước đó, ngày 20.12, Hội đồng Đạo đức trong nghiên cứu y sinh học quốc gia đã có thông tin liên quan đến kết quả giữa kỳ thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3 đối với vắc xin Nanocovax.
Theo đó, về tính an toàn vắc xin Covid-19 Nanocovax đạt yêu cầu về tính an toàn dựa trên dữ liệu báo cáo bổ sung giữa kỳ ngày 30.11.
Về tính sinh miễn dịch, Hội đồng Đạo đức thống nhất, vắc xin Nanocovax đạt yêu cầu về tính sinh miễn dịch. (Thanh niên, trang 2)
Việt Nam ứng phó biến chủng Omicron
Ca nhiễm biến chủng Omicron đầu tiên tại Việt Nam hiện có sức khỏe ổn định, bệnh nhân chưa xuất hiện triệu chứng sau 10 ngày được xét nghiệm xác định dương tính với vi rút gây bệnh Covid-19.
Chiều 29.12, thông tin từ Bệnh viện T.Ư Quân đội 108 cho biết ca nhiễm biến chủng Omicron đầu tiên tại Việt Nam hiện có sức khỏe ổn định, bệnh nhân chưa xuất hiện triệu chứng sau 10 ngày được xét nghiệm xác định dương tính với vi rút gây bệnh Covid-19.
Ca mắc Covid-19 đầu tiên do nhiễm biến chủng Omicron tại Việt Nam là bệnh nhân (BN) K.V.H.M, hành khách về từ Anh, nhập cảnh sân bay Nội Bài (Hà Nội) ngày 19.12. Sau khi Việt Nam ghi nhận ca bệnh do Omicron – biến chủng được cảnh báo có khả năng lây lan mạnh, cũng trong chiều 29.12, đại diện Bộ Y tế cho hay bộ này tiếp tục chủ động bám sát diễn biến tình hình dịch do chủng mới Omicron gây ra; thường xuyên trao đổi với Tổ chức Y tế thế giới (WHO) để cập nhật thông tin kịp thời, chính xác về biến chủng này; chỉ đạo các địa phương tăng cường các biện pháp phòng, chống dịch; đặc biệt là kiểm tra, xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân vi phạm các quy định về phòng, chống dịch.
Cần đẩy nhanh tốc độ tiêm vắc xin Covid-19
Trước đó, ngày 22.12, tại hội nghị trực tuyến về công tác phòng chống dịch Covid-19, GS-TS Phan Trọng Lân, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế), cho hay tính đến sáng 22.12, thế giới ghi nhận hơn 276 triệu ca mắc, gần 5,4 triệu ca tử vong. Biến chủng Omicron được ghi nhận lần đầu tiên ngày 24.11, được WHO đánh giá là chủng đáng quan ngại do làm tăng nguy cơ tái nhiễm.
Chủ động ứng phó với dịch Covid-19 diễn biến khó lường với nguy cơ có thêm ca bệnh do biến chủng Omicron, Bộ Y tế đề nghị UBND các tỉnh, thành tiếp tục đánh giá cấp độ dịch để có các biện pháp phù hợp với diễn biến phức tạp của dịch, bảo đảm các hoạt động phục hồi sản xuất; nâng cao năng lực y tế cơ sở, chủ động và sẵn sàng trang bị nhân lực, thuốc điều trị, ô xy y tế để bảo đảm người dân được tiếp cận y tế từ sớm, từ xa; tăng cường xét nghiệm tầm soát với đối tượng, địa bàn có nguy cơ cao nhằm sớm phát hiện chủng mới; khẩn trương tổ chức tiêm chủng an toàn, nhanh nhất có thể.
Theo yêu cầu của Ban Chỉ đạo quốc gia phòng, chống dịch Covid-19, các địa phương phải đẩy nhanh hơn tốc độ tiêm vắc xin Covid-19 theo hướng chuyển từ ưu tiên cho nhóm người có bệnh nền, người trên 50 tuổi sang phấn đấu tiêm cho tất cả người dân thuộc nhóm tuổi chỉ định tiêm; đặc biệt không để còn người trên 50 tuổi, người có bệnh nền (trừ số ít người thuộc nhóm chống chỉ định) chưa được tiêm; đồng thời yêu cầu Bộ Y tế đảm bảo cấp đủ thuốc kháng vi rút (túi thuốc C) cho các địa phương để tổ chức cấp phát thuốc cho tất cả những người bị nhiễm vi rút có nhu cầu được uống sớm nhất. Tuyệt đối không để xảy ra tình trạng thiếu thuốc.
Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn lưu ý, để phòng chống dịch, người dân tiếp tục nâng cao tinh thần chủ động phòng, chống dịch bệnh theo hướng dẫn của cơ quan chuyên môn; cùng với tiêm đầy đủ vắc xin, mỗi người cần đặc biệt tuân thủ 5K.
“Các địa phương khẩn trương chỉ đạo, tổ chức thực hiện tiêm chủng an toàn, nhanh nhất có thể, thực hiện tiêm vắc xin Covid-19 lưu động ngay tại nhà, không để sót, đặc biệt người có bệnh nền, người trên 50 tuổi; đến ngày 31.12.2021 phải hoàn thành việc tiêm mũi 2 cho người từ 18 tuổi trở lên; hoàn thành tiêm mũi 2 cho người từ 12 – 18 tuổi trong tháng 1.2022, mũi thứ 3 cho người từ 18 tuổi trở lên trong quý 1/2022”, lãnh đạo Bộ Y tế đề nghị.
Làm chủ công nghệ giải trình tự gien
Theo đánh giá của một chuyên gia đầu ngành về dịch tễ – y tế dự phòng, qua thực tế diễn biến cho thấy SARS-CoV-2 biến đổi liên tục. Khoảng 6 tháng xuất hiện biến thể mới và các biến thể gần đây lây lan nhanh hơn. Tại Việt Nam, ca bệnh đầu tiên nhiễm biến chủng Delta với đợt dịch lần thứ 4 (27.4), sau 8 tháng, đến nay trong nước ghi nhận ca bệnh nhiễm Omicron, và cần phải sẵn sàng chấp nhận sẽ có thêm các ca nhiễm mới do Omicron.
Theo Viện Vệ sinh dịch tễ T.Ư, để nhận diện chính xác biến chủng gây bệnh, từ đó có chiến lược ứng phó phù hợp, ngay từ đầu dịch, các nhà khoa học trong nước đã phân lập, nuôi cấy và giải trình tự gien vi rút SARS-CoV-2 trên các mẫu bệnh phẩm của các F0.
Thông tin mới nhất từ Trung tâm nghiên cứu y học Việt – Đức (Trung tâm NCYH Việt – Đức), Bệnh viện T.Ư Quân đội 108, cho biết ngày 20.12, nhóm nghiên cứu của trung tâm này đã tiến hành giải trình tự bộ gien SARS-CoV-2 nhiễm trên BN là ca nhập cảnh về từ Anh bằng phương pháp giải trình tự thế hệ mới sử dụng công nghệ Oxford Nanopore (ONT), kết quả là nghi ngờ nhiễm biến chủng Omicron.
Tuy nhiên, do biến chủng Omicron có chứa đến 36 đột biến trong protein gai, trong đó có một số đột biến điểm, đột biến mất đoạn trong lần giải trình tự thứ nhất chưa cho kết quả khẳng định rõ ràng, nên ngày 21.12, nhóm nghiên cứu tiến hành lấy mẫu, giải trình tự lại cho BN K.V.H.M. Kết quả xác định BN mang biến chủng Omicron (B.1.1.529) so sánh trên hệ thống phân tích cho thấy độ chính xác là 99,99%.
Theo đánh giá của lãnh đạo Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế), các viện đầu ngành của Bộ Y tế như: Vệ sinh dịch tễ T.Ư, Pasteur TP.HCM đã làm chủ công nghệ giải trình tự gien SARS-CoV-2 với thời gian cho kết quả chính xác ngày càng sớm hơn. Các kết quả giải trình tự gien trong nước đóng góp cho ngân hàng gien vi rút cúm, Corona thế giới (GISAID).
Chia sẻ về vấn đề này, đại diện Trung tâm NCYH Việt – Đức cho rằng trước khi ghi nhận ca nhiễm Omicron, từ tháng 9 đến nay, với sự phối hợp của Học viện Quân y, Trung tâm NCYH Việt – Đức đã nhận được hơn 2.000 mẫu RNA vi rút của các BN Covid-19 ở TP.HCM và Bình Dương. Hơn 1.000 mẫu đã được giải trình tự, trong đó 834 mẫu đã được đăng tải lên GISAID. Đây là một trang thông tin lưu trữ cung cấp dữ liệu bộ gien của vi rút cúm và vi rút Corona gây ra dịch Covid-19, cho phép toàn cầu truy cập để cập nhật, ứng phó với đại dịch. Trong 1.000 mẫu được giải trình tự đều xác định là biến chủng Delta.
Theo đại diện nhóm nghiên cứu của Trung tâm NCYH Việt – Đức, gần đây, từ cuối tháng 11.2021, khi số ca mắc Covid-19 ở Hà Nội tăng lên và có các ca bệnh xuất hiện tại Bệnh viện T.Ư Quân đội 108, nhóm nghiên cứu của trung tâm này đã bắt đầu giải trình tự các mẫu được chẩn đoán xác định (bằng phương pháp RT-PCR) dương tính với SARS-COV-2 trên các BN đến khám và sàng lọc tại Bệnh viện T.Ư Quân đội 108. Nhóm nghiên cứu đã giải trình tự gien của các vi rút từ mẫu bệnh phẩm của 47 BN và đăng tải lên GISAID. Trong 47 mẫu này, có 44 mẫu là biến thể Delta – dòng AY.57 (giống đa số các mẫu đã được xác định từ TP.HCM); có 3 trường hợp là biến thể Delta – dòng AY.79 (B.1.617.2.79 – nguồn gốc từ Malaysia).
Đến nay, Trung tâm NCYH Việt – Đức đã đóng góp 40,8% dữ liệu từ Việt Nam trong cơ sở dữ liệu về gien của SARS-CoV-2 trên GISAID. (Thanh niên, trang 2)
Cùng chủ đề Báo Sức khỏe & Đời sống, trang 1: “Cách ly, xử lý không để lây lan, bùng phát dịch với biến chủng Omicron tại Hà Nội”; Công an Nhân dân, trang 1: “Bám sát diễn biến dịch do chủng mới Omicron”
Nhiều địa phương lên kế hoạch, phương án kiểm soát dịch
Trước tình hình biến chủng Omicron xâm nhập vào Việt Nam, nhiều tỉnh, thành đã lập kế hoạch, phương án ứng phó nhằm đảm bảo thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19.
TP.HCM xét nghiệm giải trình tự gien
Ngày 29.12, lãnh đạo Sở Y tế TP.HCM cho biết đến nay, TP.HCM chưa ghi nhận trường hợp nhiễm biến chủng mới Omicron sau rất nhiều mẫu bệnh phẩm ca bệnh nhập cảnh được giải mã gien. Trước đó, để ứng phó biến chủng mới Omicron, thực hiện hướng dẫn giám sát và phòng chống Covid-19 biến thể Omicron của Bộ Y tế, UBND TP.HCM đã ban hành kế hoạch về xây dựng thế trận y tế ứng phó biến thể Omicron với 8 giải pháp.
Theo đó, UBND TP.HCM yêu cầu tăng cường giám sát, kiểm dịch tại cửa khẩu hàng không, hàng hải. Giao Công an TP, Bộ đội biên phòng tăng cường các biện pháp an ninh hàng hải, giám sát ngăn chặn và phát hiện sớm, xử lý nghiêm những trường hợp lên bờ, xuống tàu bất hợp pháp cũng như trên bộ, biên giới.
Giám sát, phát hiện sớm các trường hợp nghi ngờ mắc biến thể Omicron tại địa bàn dân cư, cơ quan, xí nghiệp, doanh nghiệp. Tổ chức các hoạt động theo dõi sức khỏe, tầm soát, sàng lọc tại cơ sở y tế, trong cộng đồng, cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp nhằm phát hiện và thông báo sớm cho cơ quan chức năng. Tổ chức xét nghiệm nhằm phát hiện sớm nhất các trường hợp nhiễm biến thể Omicron.
Các phòng xét nghiệm chủ động phát hiện sớm bằng cách xem xét dấu hiệu thiếu gien S trong các mẫu xét nghiệm RT-PCR dương tính với SARS-CoV-2. Thực hiện xét nghiệm giải trình tự gien tất cả các trường hợp dương tính với SARS-CoV-2 thuộc nhóm người nhập cảnh trong vòng 28 ngày; người tái nhiễm Covid-19. Tất cả các trường hợp trên, sau khi phát hiện dương tính với SARS-CoV-2 được chuyển đến Bệnh viện dã chiến số 12 để cách ly điều trị và xét nghiệm giải trình tự gien…
Khi phát hiện các trường hợp nhiễm biến thể Omicron đầu tiên tại TP.HCM, các cơ quan chức năng phải tập trung điều tra truy vết tìm nguồn lây ban đầu và người tiếp xúc gần để khẩn trương xử lý dập dịch, cắt đứt chuỗi lây nhiễm; truy vết, cách ly tập trung nghiêm ngặt đối với người tiếp xúc gần (F1).
UBND TP.HCM cũng yêu cầu TP.Thủ Đức và các quận, huyện xây dựng kế hoạch thiết lập trạm y tế lưu động, phát triển thêm bệnh viện dã chiến (tầng 2) hoặc cơ sở thu dung, điều trị Covid-19 (tầng 1). Bên cạnh đó còn là giải pháp tuyên truyền, tiêm vắc xin…
Đà Nẵng, Cần Thơ sẵn sàng các biện pháp
Ngày 29.12, trao đổi với PV Thanh Niên về việc chủ động ứng phó với biến chủng Omicron, bà Ngô Thị Kim Yến, Phó chủ tịch UBND TP.Đà Nẵng, cho biết địa phương đã sẵn sàng các biện pháp ứng phó để kiểm soát dịch theo hướng dẫn của Bộ Y tế và kinh nghiệm tại chỗ. Đặc biệt, đối với tất cả các chuyến bay nhập cảnh đưa người về đều kiểm soát chặt chẽ, xét nghiệm nếu phát hiện dương tính với Covid-19 sẽ cách ly khu vực riêng và tiến hành phối hợp giải trình tự gien để xác định biến chủng Omicron và có biện pháp cách ly, theo dõi phù hợp. “Đà Nẵng đã thiết lập khu vực riêng, trước mắt có khoảng 20 giường để cách ly, điều trị cho các trường hợp nhập cảnh có kết quả xét nghiệm dương tính với Covid-19 để tiến hành theo dõi và xác định nguy cơ biến chủng mới, sẽ không điều trị chung với các bệnh nhân Covid-19 khác”, bà Yến cho biết.
Cùng ngày, bác sĩ CK2 Phạm Phú Trường Giang, Phó giám đốc phụ trách Sở Y tế TP.Cần Thơ, cho hay sở này đã có phương án trình UBND TP.Cần Thơ để tăng cường phòng chống biến chủng Omicron, trong đó tiếp tục tập trung kiểm soát dịch tại cộng đồng; đặc biệt đối với người nhập cảnh vào Việt Nam qua sân bay quốc tế Cần Thơ. “Tất cả khách nhập cảnh qua sân bay Cần Thơ sẽ được lấy mẫu xét nghiệm gửi Viện Pasteur TP.HCM để xác định chủng vi rút theo quy định nhằm kịp thời phát hiện trường hợp chủng Omicron xuất hiện tại Cần Thơ”, bác sĩ Giang nói.
Ngoài ra, Cần Thơ tiếp tục yêu cầu người dân thực hiện nghiêm các biện pháp khai báo y tế, theo dõi sức khỏe khi đến địa phương, 5K và tiêm ngừa. (Thanh niên, trang 2)
Cùng chủ đề Báo Sài Gòn giải phóng, trang 1: “Nhiều nỗ lực từ y tế cơ sở”; An ninh Thủ đô, trang 4: “Hà Nội: Kiểm soát dịch Covid-19, đảm bảo an toàn để nhân dân đón Tết”
F0 tại nhà được dỡ bỏ cách ly khi đủ 10 ngày điều trị và xét nghiệm âm tính
Theo hướng dẫn ngày 28/12 của Bộ Y tế, F0 cách ly, điều trị tại nhà sẽ được dỡ bỏ cách ly, điều trị tại nhà khi đã cách ly, điều trị đủ 10 ngày; Kết quả xét nghiệm kháng nguyên âm tính với SARS-CoV-2…
Bộ Y tế ngày 28/12 đã có văn bản gửi các bệnh viện trực thuộc Bộ; Sở Y tế các tỉnh, thành phố; Y tế các bộ, ngành về việc xét nghiệm để phát hiện nghi mắc COVID-19 và cho người bệnh ra viện.
Xác định người bệnh nghi mắc COVID-19 thế nào?
Hiện nay tình hình dịch bệnh COVID-19 trên cả nước diễn biến phức tạp, số mắc có xu hướng ngày một tăng, để thích ứng tình hình mới và bảo đảm an toàn, linh hoạt phù hợp với điều kiện và nguồn lực của địa phương, đề nghị các Sở Y tế tỉnh, thành phố, các Bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế, Y tế các Bộ, ngành căn cứ cấp độ dịch, khả năng đáp ứng và Hướng dẫn tạm thời về quản lý người nhiễm COVID-19 tại nhà ban hành kèm theo Quyết định số 4038/QĐ-BYT của Bộ trưởng Bộ Y tế, Hướng dẫn chẩn đoán, điều trị COVID-19 ban hành kèm theo Quyết định số 4689/QĐ-BYT để xác định ca bệnh theo hướng dẫn.
Là trường hợp bệnh nghi ngờ theo quy định tại Quyết định số 4689/QĐ-BYT hoặc bất cứ người nào có xét nghiệm dương tính với virus SARS-CoV-2 bằng PCR.
Là trường hợp bệnh nghi ngờ theo quy định tại Quyết định số 4689/QĐ-BYT có kết quả xét nghiệm kháng nguyên dương tính với virus SARS-CoV-2 (test nhanh do Bộ Y tế cấp phép và do nhân viên y tế thực hiện hoặc người nghi nhiễm thực hiện dưới sự giám sát của nhân viên y tế bằng ít nhất một trong các hình thức trực tiếp hoặc gián tiếp qua các phương tiện từ xa).
Là những người không có triệu chứng, có yếu tố dịch tễ hoặc tiếp xúc gần với trường hợp bệnh nghi ngờ hoặc xác định COVID-19 trong khoảng 14 ngày và có 02 kết quả xét nghiệm kháng nguyên dương tính với virus SARS-CoV-2 (xét nghiệm lần 2 trong vòng 8 giờ kể từ khi có kết quả xét nghiệm lần 1, test nhanh do Bộ Y tế cấp phép và do nhân viên y tế thực hiện hoặc người nghi nhiễm thực hiện dưới sự giám sát của nhân viên y tế bằng ít nhất một trong các hình thức trực tiếp hoặc gián tiếp qua các phương tiện từ xa).
Trong trường hợp chỉ có 01 kết quả xét nghiệm kháng nguyên dương tính với virus SARS-CoV-2 thì cần phải có xét nghiệm PCR để khẳng định.
Bệnh nhân COVID-19 tại nhà được dỡ bỏ cách ly khi đủ 10 ngày điều trị và xét nghiệm âm tính với SARS-CoV-2
Về đề xuất sử dụng kết quả xét nghiệm kháng nguyên để xác định tình trạng khỏi bệnh và cho ra viện, đối với người bệnh COVID-19 không triệu chứng hoặc triệu chứng nhẹ đủ điều kiện cách ly, điều trị tại nhà theo quy định sẽ được dỡ bỏ cách ly, điều trị tại nhà khi:
Thời gian cách ly, điều trị đủ 10 ngày; Kết quả xét nghiệm kháng nguyên âm tính với virus SARS-CoV-2 do nhân viên thực hiện hoặc người bệnh tự thực hiện dưới sự giám sát của nhân viên y tế bằng ít nhất một trong các hình thức trực tiếp hoặc gián tiếp qua các phương tiện từ xa (test nhanh do Bộ Y tế cấp phép)
Trạm Y tế nơi quản lý người bệnh chịu trách nhiệm xác nhận khỏi bệnh cho người bệnh.
Đối với người bệnh COVID-19 nằm điều trị các các cơ sở thu dung, điều trị nếu là người bệnh COVID-19 đơn thuần: Các triệu chứng lâm sàng hết trước ngày ra viện từ 3 ngày trở lên; Có kết quả xét nghiệm bằng phương pháp Real-time RT-PCR âm tính với SARS-CoV-2 hoặc nồng độ vi rút thấp (Ct ≥ 30) hoặc xét nghiệm kháng nguyên âm tính với virus SARS-CoV-2 vào trước ngày ra viện (test nhanh do Bộ Y tế cấp phép).
Người bệnh sau khi ra viện cần ở tại nhà và tự theo dõi trong 7 ngày. Đo thân nhiệt 2 lần/ngày. Nếu thân nhiệt cao hơn 38độC ở hai lần đo liên tiếp hoặc có bất kỳ dấu hiệu lâm sàng bất thường nào thì cần báo cho y tế cơ sở để thăm khám và xử trí kịp thời; Tuân thủ thông điệp 5K
Nếu người bệnh COVID-19 có bệnh nền hoặc bệnh kèm theo: Các triệu chứng lâm sàng của bệnh COVID-19 hết trước ngày ra viện từ 3 ngày trở lên; Có kết quả xét nghiệm bằng phương pháp Real-time RT-PCR âm tính với SARS-CoV-2 hoặc nồng độ virus thấp (Ct ≥ 30) hoặc xét nghiệm kháng nguyên âm tính với vi rút SARS-CoV-2 vào trước ngày ra viện (test nhanh do Bộ Y tế cấp phép).
Người bệnh được chuyển sang khoa điều trị bệnh kèm theo hoặc khoa điều trị bệnh nền (nếu cần) tại buồng riêng của khoa đó để tiếp tục điều trị và được sàng lọc, theo dõi theo quy định đối với người bệnh nội trú. Đo thân nhiệt 2 lần/ngày. Tuân thủ thông điệp 5K. (Sức khỏe & Đời sống, trang 3)
Giúp các F0 yên tâm điều trị tại nhà
Dịch Covid-19 tại Hà Nội đang diễn biến phức tạp với số ca mắc mới tăng cao mỗi ngày nên số bệnh nhân Covid-19 (F0) điều trị tại nhà cần hỗ trợ ngày càng lớn. Trên thực tế, ngoài công tác điều trị, chăm sóc y tế, cần sự đồng hành, hỗ trợ về tinh thần, giúp họ bớt hoang mang, lo lắng. Để giúp các F0 yên tâm điều trị tại nhà, nhiều bác sĩ đã sẵn sàng hỗ trợ qua hình thức trực tuyến (online) bất kể ngày – đêm giúp bệnh nhân điều trị được giải tỏa tâm lý, sớm chiến thắng bệnh tật.
Những kênh hỗ trợ đắc lực
Trang tương tác fanpage “Bác sĩ Quân y hỗ trợ online chăm sóc điều trị F0 tại nhà” trên mạng xã hội Facebook đã được thành lập với mục đích trợ giúp miễn phí và kịp thời cho các F0.
Tiến sĩ, bác sĩ Hoàng Thanh Tuấn, Phó Chủ nhiệm khoa Phẫu thuật tạo hình, tái tạo (Bệnh viện Bỏng quốc gia), người thành lập nhóm cho biết, hiện nhóm thu hút hơn 51.000 thành viên, có 30 bác sĩ tình nguyện tham gia hỗ trợ 24/24 giờ. Trung bình, mỗi bác sĩ hỗ trợ cho 20-30 gia đình có F0/ngày, hiện tổng số ca bệnh được tư vấn, hỗ trợ là 4.000 ca và có khoảng 1.000 ca trong đó đã khỏi bệnh. Hiệu ứng và sự lan tỏa của nhóm như một “bệnh viện” thu nhỏ của hàng nghìn bệnh nhân F0.
Bác sĩ Huy Hiếu Đào, chuyên ngành Phẫu thuật tim mạch (Bệnh viện Trung ương Quân đội 108) chia sẻ: “Mỗi ngày, tôi nhận được 70-80 cuộc gọi của bệnh nhân. Tất cả các cuộc gọi đến, tôi đều tư vấn cặn kẽ giúp bệnh nhân yên tâm điều trị. Trong đó, đa số các cuộc gọi đều là người già, có bệnh nền, do vậy tôi đề nghị gọi điện thoại có hình (video call) để hướng dẫn cụ thể, chi tiết các loại thuốc mà bệnh nhân có sẵn nên dùng theo liều lượng như thế nào”.
Còn bác sĩ chuyên khoa 1 Nội tổng hợp Nguyễn Huy Hoàng, Trung tâm Ô xy cao áp Việt – Nga (Bộ Quốc phòng) cho biết, hằng ngày anh nhận thông tin của 40-50 bệnh nhân qua tin nhắn và chủ động gọi điện tư vấn cho từng bệnh nhân, không bỏ sót thông tin của bệnh nhân nào. Nhờ được tư vấn nhiệt tình, hướng dẫn kỹ lưỡng, hầu hết các bệnh nhân đã yên tâm điều trị.
Không chỉ có nhóm “Bác sĩ Quân y hỗ trợ online chăm sóc điều trị F0 tại nhà”, một số nhóm bác sĩ khác cũng luôn sẵn sàng hỗ trợ các F0 vượt qua khó khăn khi điều trị tại nhà bằng những tư vấn hữu ích qua môi trường mạng. Có thể kể đến Dự án Tham vấn tâm lý miễn phí “Dr.Psy cùng Việt Nam chiến thắng đại dịch” trên Facebook với 30 bác sĩ, chuyên gia tâm lý tham gia. Hay những nhóm Zalo ở các tổ dân phố trên địa bàn phường Thụy Khuê (quận Tây Hồ), công khai số điện thoại hỗ trợ của bác sĩ, để có thể hỗ trợ chăm sóc nhiều F0, F1 tại nhà. Ngoài ra, tổng đài 1022 nhánh 3 tại Hà Nội cũng hoạt động hiệu quả khi luôn có 300 y, bác sĩ sẵn sàng đồng hành với các trường hợp mới phát hiện nhiễm Covid-19 điều trị tại nhà hoặc đang trong các khu cách ly tập trung.
Đem lại niềm tin cho các bệnh nhân
“Xin cảm ơn các bác sĩ đã hỗ trợ cho bệnh nhân F0 điều trị tại nhà như chúng tôi. Cá nhân tôi là F0 không triệu chứng, sức khỏe tốt nhưng cũng đã học hỏi được rất nhiều”; “Cảm ơn sự tư vấn của các bác sĩ trong nhóm, gia đình tôi sau 10 ngày cách ly và điều trị tại nhà đã cho kết quả âm tính”… Đây là hai trong rất nhiều lời cảm ơn, chia sẻ của các F0 sau khi chiến thắng dịch bệnh gửi tới các bác sĩ thuộc nhóm “Bác sĩ Quân y hỗ trợ online chăm sóc điều trị F0 tại nhà”.
Nhờ được sự hỗ trợ tận tình, hiệu quả của các bác sĩ, sự hoang mang, lo lắng của nhiều gia đình có bệnh nhân dương tính với vi rút SARS-CoV-2 đã được giải tỏa. Đơn cử, ban đầu chủ tài khoản Facebook Nguyễn Ngân rất hoảng loạn khi gửi tin nhắn tới các bác sĩ vì chị có triệu chứng ho, sốt nhẹ, test nhanh cho kết quả dương tính lúc đang mang thai khoảng 5 tuần tuổi. Nhưng sau khi được bác sĩ tư vấn online, chị Ngân đã yên tâm điều trị tại nhà. Hay như anh Đỗ Văn Thắng cũng bày tỏ sự lo lắng vì mẹ anh 74 tuổi, có bệnh nền huyết áp cao, lại bị dương tính với Covid-19. Được các bác sĩ giải đáp thắc mắc, trấn an tinh thần, hướng dẫn biện pháp chữa bệnh, anh Thắng đã vơi dần nỗi lo, yên tâm chăm sóc mẹ tại nhà.
Tương tự là trường hợp của anh Nguyễn Văn Kh. ở phố Thụy Khuê (quận Tây Hồ) – có tiền sử trầm cảm nhẹ, mắc Covid-19 do bị lây nhiễm từ người bạn cùng chơi bi a hồi tháng 9-2021, dù đã tiêm 2 mũi vắc xin. Anh Kh. cảm thấy lo lắng, khó chịu vì bị khó thở, sốt, ho…, thậm chí ở một vài thời điểm có ý nghĩ tiêu cực. Tuy nhiên, sau khi được đại diện nhóm “Dr.Psy cùng Việt Nam chiến thắng đại dịch” tư vấn miễn phí cách chăm sóc, điều trị, anh Kh. đã ổn định cả về tinh thần lẫn thể chất.
Được các y, bác sĩ hỗ trợ, tư vấn online, nhiều F0 đã yên tâm điều trị tại nhà. Mong rằng, các nhóm tình nguyện tiếp tục sát cánh với các bệnh nhân, góp phần cùng Thủ đô và cả nước sớm chiến thắng dịch bệnh. (Hà Nội mới, trang 6).