Hệ miễn dịch kém có thể là bẩm sinh, cũng có thể do ảnh hưởng của các yếu tố khách quan môi trường và chủ quan trong quá trình sống.
Dấu hiệu của hệ miễn dịch kém
Dấu hiệu quan trọng chỉ ra một hệ miễn dịch suy yếu là dễ bị nhiễm trùng. Người có hệ miễn dịch yếu dễ bị nhiễm trùng thường xuyên hơn người khác và bệnh có thể nặng hơn hoặc khó điều trị hơn.
Các bệnh nhiễm trùng mà người có hệ miễn dịch kém thường mắc phải như viêm phổi, viêm màng não, viêm phế quản, nhiễm trùng da. Các bệnh này có thể tái phát với tần suất cao.
Những người có hệ miễn dịch kém cũng dễ mắc các căn bệnh: rối loạn tự miễn, viêm các cơ quan nội tạng, rối loạn hoặc bất thường về máu, các vấn đề về tiêu hóa, nếu là trẻ em thì sẽ chậm phát triển và tăng trưởng.
Lời khuyên để giữ sức khỏe khi có hệ miễn dịch kém
Những người có hệ miễn dịch kém có thể thực hiện một số biện pháp sau đây để tăng cường khả năng sống khỏe mạnh và tránh nhiễm trùng.
Đeo khẩu trang và giữ khoảng cách nơi công cộng.
Vệ sinh tốt
Một trong những cách đơn giản nhất để người có hệ miễn dịch kém luôn khỏe mạnh là thực hành vệ sinh tốt, bao gồm rửa tay thường xuyên. Các Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) khuyến cáo nên rửa tay ở những thời điểm sau: Trước, trong và sau khi chuẩn bị bữa ăn. Trước khi ăn. Sau khi xì mũi, hắt hơi hoặc ho. Trước và sau khi điều trị vết thương hở. Sau khi tiếp xúc với một người không khỏe. Sau khi đi vệ sinh hoặc giúp một người khác (trẻ em, người cao tuổi, người bệnh…) sử dụng nhà vệ sinh. Sau khi thay tã cho trẻ, chăm sóc người bệnh. Sau khi chạm vào động vật hoặc thức ăn hoặc chất thải của động vật. Sau khi chạm vào rác thải.
Rửa tay đúng cách làm giảm đáng kể bệnh tật. Theo CDC, rửa tay làm giảm 58% các ca tiêu chảy do nhiễm trùng ở những người có hệ miễn dịch kém; giảm thiểu số ca tử vong do viêm phổi và tiêu chảy ở trẻ em dưới 5 tuổi.
Tránh tiếp xúc với người có bệnh
Những người có hệ miễn dịch kém nên tránh ở quá gần bất kỳ ai bị cảm cúm hoặc mắc các bệnh lây nhiễm khác. Virus và các bệnh truyền nhiễm có thể lây lan từ người này sang người khác khi tiếp xúc gần. Chúng cũng có thể có trong các giọt bắn mà người bệnh phát tán vào không khí khi họ ho hoặc hắt hơi.
Không phải lúc nào cũng có thể tránh được những người mắc bệnh. Tuy nhiên, một người có hệ miễn dịch kém nên có ý thức luôn tránh tiếp xúc gần gũi, chẳng hạn như ôm hoặc hôn, tránh dùng chung thức ăn và đồ uống với người khác.
Vệ sinh, khử trùng đồ vật trong nhà
Vi khuẩn, virus gây bệnh có thể sống trên một số bề mặt và vật dụng trong nhà, chẳng hạn như tay nắm cửa, điều khiển từ xa… Có thể giảm số lượng vi khuẩn, virus cư trú ở những khu vực và đồ vật này bằng cách vệ sinh, khử trùng chúng thường xuyên bằng các loại nước tẩy rửa thông thường.
Làm theo lời khuyên của bác sĩ về tiêm ngừa
Tiêm chủng có thể giúp mọi người phòng ngừa bệnh. Tuy nhiên, những người có hệ miễn dịch yếu hoặc suy giảm nên trì hoãn hoặc không tiêm một số loại vắc-xin như: vắc-xin MMR ngừa bệnh sởi, quai bị và Rubella; vắc-xin cúm loại sống giảm độc lực.
Nếu đang mắc một căn bệnh cấp tính hoặc dùng một loại thuốc gây suy giảm hệ miễn dịch, bạn chỉ nên chủng ngừa sau khi bệnh đã khỏi hoặc đã ngừng điều trị. Tốt nhất, người có hệ miễn dịch kém nên đến bác sĩ kiểm tra loại vắc-xin nào an toàn cho mình và sau đó làm theo khuyến nghị của bác sĩ.
Quản lý căng thẳng
Căng thẳng có thể làm suy yếu hệ miễn dịch thêm nữa và khiến bạn dễ mắc bệnh hơn. Một số nghiên cứu cho thấy một người bị căng thẳng quá mức sẽ dễ bị ốm hơn. Những người có hệ miễn dịch kém nên kiểm soát căng thẳng của mình bằng các biện pháp như: yoga, thiền, mát xa, dành thời gian theo đuổi sở thích cá nhân, giữ gìn các mối quan hệ tốt đẹp với bạn bè, người thân và những người khác.
Ngủ đủ
Thiếu ngủ có ảnh hưởng đến hệ miễn dịch tương tự như căng thẳng. Thiếu ngủ làm gián đoạn quá trình sản xuất bình thường của các tế bào bạch cầu, một thành phần quan trọng của hệ miễn dịch. Người lớn nên ngủ ít nhất 7 giờ mỗi ngày. Trẻ em cần ngủ từ 8 đến 17 giờ, tùy thuộc vào độ tuổi.
Chế độ ăn uống lành mạnh
Một người có hệ miễn dịch kém nên có một chế độ ăn uống lành mạnh, cân bằng để cải thiện sức khỏe. Đặc biệt cần ăn nhiều rau và trái cây.
Tập thể dục thường xuyên
Tập thể dục thường xuyên giúp cơ thể khỏe mạnh. Ngoài việc tăng cường sức khỏe, tập thể dục còn giải phóng endorphin làm giảm mức độ căng thẳng. Tuy nhiên, những người có hệ miễn dịch kém nên cẩn thận không hoạt động quá sức, vì điều này có thể làm suy yếu hệ miễn dịch hơn nữa. Do đó, tránh tập thể dục ở cường độ quá cao, quá thường xuyên trong thời gian dài. Tuy nhiên, tập thể dục thường xuyên, cường độ thấp lại mang tới lợi ích cần thiết.
Cân nhắc dùng thực phẩm bổ sung
Một số vitamin và khoáng chất nếu thiếu có thể ảnh hưởng đến hệ miễn dịch như vitamin C, vitamin A, vitamin D, vitamin E, sắt, axit folic, kẽm. Tốt nhất là nên bổ sung từ thực phẩm, nhưng nếu khó khăn thì có thể uống các chất bổ sung.
Tự bảo vệ trong đại dịch COVID-19
Thực tế cho thấy, những người suy giảm miễn dịch nếu nhiễm SARS-CoV2 thường phát triển các triệu chứng bệnh COVID-19 nghiêm trọng hơn so với người khác. Do vậy khuyến cáo với những người này là: Ở nhà nhiều hơn khi có thể. Đeo khẩu trang khi ra ngoài, khi tiếp xúc với người khác. Rửa tay thường xuyên. Giữ khoảng cách 2m với người khác. Làm sạch và khử trùng bề mặt, sàn nhà thường xuyên. Khai báo y tế nếu có bệnh nền hay cao tuổi. Khai báo và tìm kiếm sự trợ giúp y tế nếu có biểu hiện sốt, ho, khó thở.
BS. Nguyễn Thị Thu Hà
Suckhoedoisong.vn