Môi trường lao động có nhiều yếu tố nguy hiểm, có hại là một trong những nguyên nhân chủ yếu ảnh hưởng đến sức khỏe, an toàn và hiệu quả công việc của người lao động. Ngoài ra còn nhiều nguyên nhân khác như: máy móc, thiết bị không đảm bảo yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn, vệ sinh lao động (ATVSLĐ), nhận thức và việc tuân thủ các quy định về ATVSLĐ của người sử dụng lao động, người lao động hạn chế, không sử dụng phương tiện bảo vệ cá nhân hoặc sử dụng không đúng, thời gian làm việc, thời gian nghỉ ngơi không đảm bảỏ vì vậy môi trường lao động có nhiều cải thiện
So với giai đoạn trước, công tác vệ sinh lao động, chăm sóc sức khỏe người lao động, phòng chống bệnh nghề nghiệp tại Việt Nam có nhiều thuận lợi. Tuy nhiên, quá trình triển khai vẫn còn một số khó khăn và hạn chế, chưa đáp ứng được nhu cầu chăm sóc sức khỏe người lao động hiện nay.
Trong thời gian tới, việc nâng cao chất lượng quản lý nhà nước về vệ sinh lao động, quan trắc môi trường lao động, phòng chống bệnh nghề nghiệp cần tăng cường và quan tâm hơn nữa để đảm bảo sự thích ứng linh hoạt, an toàn. Trong đó, cần tập trung thực hiện các giải pháp sau:
Đảm bảo chất lượng công tác tuyên truyền, huấn luyện ATVSLĐ cho người sử dụng lao động và người lao động để thực hiện đúng các quy định liên quan đến công tác ATVSLĐ, bao gồm: thực hiện đánh giá rủi ro tại nơi làm việc, lập hồ sơ vệ sinh môi trường lao động, tổ chức quan trắc môi trường lao động…
Quy định chặt chẽ hơn đối với việc tổ chức quan trắc môi trường lao động theo các ngành nghề và nhóm nguy cơ gây bệnh nghề nghiệp.
Tăng cường năng lực công tác giám sát của cơ quan y tế ở địa phương đối với việc thực hiện quan trắc môi trường lao động tại các cơ sở trên địa bàn
Nghiên cứu các mô hình trên thế giới về các quy định liên quan đến yêu cầu cơ sở lao động tự trang bị các máy giám sát môi trường lao động tự động và khả năng áp dụng ở Việt Nam.
Cần quy định về cơ chế và nguồn lực cho phép ngoại kiểm của các cơ quan y tế đối với môi trường lao động ở các cơ sở có nguy cơ cao.
Đẩy mạnh đầu tư nguồn lực và ngân sách cho công tác vệ sinh lao động, chăm sóc sức khỏe người lao động và phòng chống bệnh nghề nghiệp trong tình hình mới. Tập trung cho các nội dung chuyên môn nghiệp vụ như: Nâng cao năng lực quản lý nhà nước về công tác vệ sinh lao động, chăm sóc sức khỏe người lao động và phòng chống bệnh nghề nghiệp;
Rà soát tổ chức y tế tại các khu cụm công nghiệp. Tăng cường đào tạo bác sỹ chuyên ngành bệnh nghề nghiệp, người làm công tác y tế tại các cơ sở sản xuất kinh doanh;
Xây dựng cơ chế và hướng dẫn chăm sóc sức khỏe phòng chống bệnh nghề nghiệp cho người lao động thuộc khu vực không có hợp đồng lao động;
Nâng cao sức khỏe, phòng chống các bệnh không lây nhiễm (tăng huyết áp, đái tháo đường, tim mạch, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và ung thư), phòng chống tác hại của thuốc lá, rượu bia, dinh dưỡng hợp vệ sinh cho người lao động;
Phòng chống bệnh nghề nghiệp tại một số ngành nghề có nguy cơ cao (cơ khí luyện kim, chế tạo máy, khai thác mỏ, ngành sản xuất da giầy, hóa chất và linh kiện điện tử, ngành y tế và nông nghiệp) và bệnh liên quan đến amiăng;
Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc thực hiện pháp luật về ATVSLĐ; đẩy mạnh thanh tra, kiểm tra đột xuất. Hoàn thiện các hướng dẫn kiểm tra, xử phạt;
Xây dựng cơ chế chính sách nguồn lực đảm bảo chất lượng dịch vụ ATVSLĐ;
Tiếp tục hội nhập, tăng cường hợp tác quốc tế với các nước trong khu vực, các nước phát triển.
Phan Hạnh