Trao giải cuộc thi viết ‘Sự hy sinh thầm lặng’
Lễ tổng kết và trao giải cuộc thi viết “Sự hy sinh thầm lặng” lần thứ 5 do Báo Sức khỏe và Đời sống (cơ quan ngôn luận của Bộ Y tế) tổ chức diễn ra tối 22.7, tại Hà Nội.
Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư T.Ư Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo T.Ư Võ Văn Thưởng; Phó thủ tướng Vũ Đức Đam; Bộ trưởng GD-ĐT Phùng Xuân Nhạ; quyền Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long dự chương trình.
Cuộc thi viết “Sự hy sinh thầm lặng” lần thứ 5 có sức hút, sự lan tỏa mạnh mẽ khi nhận được hơn 1.200 tác phẩm của các tác giả khắp mọi miền Tổ quốc, người Việt Nam ở nước ngoài gửi dự thi. Ban tổ chức đã lựa chọn ra các tác phẩm xuất sắc để trao 1 giải đặc biệt, 2 giải nhất, 3 giải nhì, 11 giải ba.
Theo đó, giải đặc biệt đã được trao cho tác phẩm Như cổ tích giữa đại ngàn viết về bác sĩ Nay Blum, Trạm trưởng Trạm y tế xã Glar, H.Đắk Đoa, tỉnh Gia Lai, của tác giả Hà Văn Đạo (Báo Sức khỏe và Đời sống).
Hai giải nhất thuộc về tác phẩm: Bác sĩ Hồ Văn Hoài, người vác tù và hàng tổng viết về bác sĩ Hồ Văn Hoài, Trưởng trạm y tế xã Phú Lý, H.Vĩnh Cửu, tỉnh Đồng Nai, của tác giả Nguyễn Phương Liễu (Báo Đồng Nai) và tác phẩm Phó giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Thúy Hoa trên tuyến đầu phòng chống dịch bệnh viết về Phó giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Thúy Hoa, nguyên Trưởng khoa Khoa Dịch tễ, Trưởng khoa Khoa Côn trùng y học (Viện Vệ sinh dịch tễ T.Ư) của tác giả Trần Giữu (dược sĩ chuyên khoa II)…
Cuộc thi viết “Sự hy sinh thầm lặng” được khởi xướng từ năm 2010 với ý nghĩa tri ân các y bác sĩ bằng sự đồng cảm, chia sẻ, trân trọng của toàn xã hội. (Thanh niên, trang 4; Sức khỏe & Đời sống, trang 8+9).
Rút ngắn thời gian sản xuất vắc-xin COVID-19
“Cần thúc đẩy nhanh quá trình nghiên cứu vắc-xin, đồng thời có cơ chế đặc biệt để có thể tiếp cận nguồn vắc-xin trên thế giới nhanh nhất”- quyền Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long nói tại hội thảo triển khai nghiên cứu sản xuất, thử nghiệm lâm sàng, cấp phép đăng ký, sử dụng vắc-xin COVID-19 tại Việt Nam, ngày 22/7.
Ông Long nói, việc sản xuất vắc-xin là ưu tiên của tất cả các quốc gia, viện nghiên cứu, nhà sản xuất. Tuy còn nhiều vấn đề về virus SARS-CoV-2 cần tiếp tục tìm hiểu, nhưng theo ông, giải pháp hiệu quả nhất để thực sự đẩy lùi dịch bệnh này là vắc-xin COVID-19.
“Có nhiều ý kiến khác nhưng nếu không có vắc-xin thì khó có thể cuộc sống bình thường như trước đây. Đây là thách thức lớn với toàn cầu, toàn nhân loại”- GS.TS Nguyễn Thanh Long nói. Vì thế, theo ông, Bộ Y tế rất quan tâm làm sao Việt Nam sớm có vắc-xin.
Hiện nay tại Việt Nam có 4 đơn vị đang nghiên cứu vắc-xin COVID-19, dự kiến cuối năm thử nghiệm lâm sàng trên người. Bộ Y tế sẽ rút ngắn quy trình cấp phép. Việc nghiên cứu vắc-xin của 4 đơn vị này (Vabiotech, Polyvac, Ivac và Nanogen), bước đầu đều cho kết quả khả quan. Ivac sử dụng công nghệ nuôi cấy trứng gà có phôi để bào chế vắc-xin. Ivac đã sản xuất được vắc-xin cúm, nay đang ứng dụng công nghệ này để sản xuất vắc-xin COVID-19. Còn Vabiotech phối hợp với trường đại học Oxford của Anh nghiên cứu tiền lâm sàng trên động vật. Kết quả thử nghiệm cho thấy vắc-xin đáp ứng miễn dịch tốt.
Việt Nam là một trong 42 quốc gia có thể sản xuất vắc-xin cho chương trình tiêm chủng mở rộng. Đồng thời là một trong 38 quốc gia có cơ quan quản lý về vắc-xin đạt chuẩn Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).
TS Nguyễn Ngô Quang, Phó Cục trưởng Cục Khoa học công nghệ (Bộ Y tế) cho biết, Việt Nam đang đẩy nhanh quá trình thẩm định, cấp phép đăng ký sử dụng vắc-xin COVID-19 để năm 2021 có thể có vắc-xin. Bộ Y tế sẽ đề xuất rút ngắn thời gian các quy trình: nghiên cứu sản xuất; kiểm định; thử nghiệm lâm sàng, cấp phép lưu hành; theo dõi sử dụng vắc-xin.
Cụ thể, ở một số khâu, việc theo dõi, kiểm định sẽ được rút ngắn về hồ sơ, thời gian và song song tiến hành nhiều khâu. Ví dụ như trong khâu thử nghiệm lâm sàng sau khi có kết quả giai đoạn 1 có thể chuyển sang thử nghiệm giai đoạn 2 và tiếp tục theo dõi giai đoạn 1.
“Tuy nhiên, dù rút ngắn thời gian nhưng vẫn phải đảm bảo chất lượng của vắc-xin, có tác dụng phòng nhiễm virus gây COVID-19 dựa trên những bằng chứng khoa học, tuân thủ theo các nguyên tắc về đạo đức trong nghiên cứu y sinh học”- TS Quang nói.
Việt Nam vượt mốc 400 ca
Ngày 22/7, Bộ Y tế cho biết có thêm 12 ca dương tính với SARS-CoV-2, nâng tổng số bệnh nhân mắc COVID-19 lên 408 ca. Các trường hợp này đều được cách ly ngay sau nhập cảnh, không lây ra cộng đồng.
Trong số 12 ca bệnh nói trên có 7 bệnh nhân mang quốc tịch Nga (nam giới), độ tuổi 42-55, là chuyên gia dầu khí. Ngày 11/7, các chuyên gia này từ Nga nhập cảnh Sân bay Tân Sơn Nhất trên chuyến bay IO4405. Hiện 7 bệnh nhân đang được cách ly, điều trị tại Bệnh viện Bà Rịa. Trước đó đã ghi nhận 10 ca dương tính trên cùng chuyến bay, đang cách ly tại tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, không lây nhiễm trong cộng đồng.
Năm bệnh nhân còn lại có 4 người từ Nga (quá cảnh Belarus) về Sân bay Vân Đồn trên chuyến bay VN5062, được cách ly ngay sau nhập cảnh tại Trung đoàn 814, tỉnh Hòa Bình. Hiện cả 4 bệnh nhân được cách ly, điều trị tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hòa Bình. Trước đó đã có 12 ca dương tính với SARS-CoV-2 trên chuyến bay này. Một bệnh nhân nữ, 58 tuổi, ở phường Trương Mỹ Tây, quận 12, TPHCM từ Mỹ về Sân bay Vân Đồn, được cách ly sau nhập cảnh tại Trung đoàn 125, Cộng Hòa, Chí Linh, Hải Dương. Hiện bệnh nhân được cách ly, điều trị tại Bệnh viện Nhiệt đới Hải Dương.
Tính đến chiều 22/7, trong số các bệnh nhân COVID-19 đang điều trị, theo dõi sức khỏe tại các cơ sở y tế, hiện có 1 bệnh nhân có kết quả xét nghiệm âm tính từ 1- 2 lần với virus SARS-CoV-2. Hiện còn 42 bệnh nhân dương tính với virus gây COVID-19. (Tiền phong, trang 3; Thanh niên, trang 2; Hà Nội mới, trang 1; An ninh thủ đô, trang 16; Gia đình & Xã hội, trang 2).
Vào tâm dịch bạch hầu
Cả tháng qua, khi dịch bạch hầu bùng phát tại cụm 12 với 3 ca mắc, anh Trà và đồng nghiệp không về nhà mà lăn lộn ở đây và các thôn, lùng sục từng nóc nhà tìm người chưa tiêm vắc xin phòng bệnh.
Sau 4 giờ vừa chạy xe máy vừa cuốc bộ băng rừng, leo đồi lội suối, PV Thanh Niên mới có mặt tại cụm 12, xã Đắk R’măng, H.Đắk G’long (Đắk Nông). Đây là một trong những tâm dịch bạch hầu của Tây nguyên và cũng có người tử vong vì dịch bệnh quái ác này. Đó là bệnh nhi xấu số G.A.P (13 tuổi) tử vong do bạch hầu vào ngày 3.7, và cụm 12 cũng là khu vực xa nhất của H.Đắk G’long. Suốt đoạn đường đi chúng tôi chỉ cầu một điều là… đừng mưa.
Băng rừng lội suối chống dịch
8 giờ 30 phút sáng 16.7, ông Giàng A Giáo, trưởng cụm 12, xã Đắk R’măng (có nhà và rẫy ở cụm 6) đang làm rẫy, nghe tin chúng tôi đến cụm 6 để xuất phát vào cụm 12 nên chạy về nhà tiếp đón. Ông cho chúng tôi mượn 2 chiếc xe máy trông rệu rã, trong đó có một chiếc đầu xe chỉ còn cây sắt với ống tay ga.
Con đường vào cụm 12 khoảng 20 km trong rừng núi men theo triền đồi, có chỗ dốc dựng đứng, chỗ chúi mũi như vực sâu nên xe máy chúng tôi chạy với tốc độ “rùa bò”. Gọi là con đường cho sang, chứ thật ra triền núi rộng chừng 30 – 40 cm vừa đủ cho bánh xe lăn… Xe trước nối đuôi xe sau, chạy theo lằn ranh có sẵn, nếu có xe lưu thông ngược chiều thì một xe phải dừng lại. Lúc nào chúng tôi cũng dán mắt trước mũi xe, tập trung cao độ, nếu sơ ý thì tính mạng khó bảo toàn bởi vực sâu chờ chực.
Anh Hoàng Hải Quang, Phòng Kế hoạch nghiệp vụ Trung tâm y tế H.Đắk G’long (người dẫn đường), kể rằng anh em vào đây bị “đo đường” là chuyện cơm bữa, người thì sứt đầu mẻ trán, người thì trật tay, chân. Những lúc đi gặp trời mưa, xe không thể lên xuống dốc vì sợ trượt. Nếu muốn xuống dốc thì cột dây để người phía sau kéo lại; còn lên dốc thì một người đẩy một người kéo lên… Nên vào cụm 12 là phải đi 2 – 3 xe với dụng cụ dao rựa, mùng, mền, áo mưa, dây dù để hỗ trợ nhau, chứ không thể đi một mình. Gạo, mắm muối là thứ không thể thiếu vì phải ở dài ngày trong đó.
Đây là mùa làm ruộng cấy lúa của người H’Mông nên cứ đi một đoạn, thấy trẻ em làm ruộng cùng cha mẹ là anh Quang dừng lại, chạy xuống kiểm tra xem các bé đã tiêm phòng bạch hầu hay chưa. Khi đã kiểm tra kỹ và chắc chắn các bé đã tiêm thì anh mới yên tâm trở lại xe cùng chúng tôi tiếp tục cuộc hành trình.
Lần đầu đi rừng, chúng tôi mất gần 4 giờ đồng hồ vừa đi vừa nghỉ thở, vừa đẩy xe mới đến được điểm tập kết cụm 12 ở một nhà dân. Chúng tôi phờ phạc, mệt nhọc, quần áo, giày dép dính đầy bùn đất.
Đoàn cán bộ y tế xã Đắk R’măng và Trung tâm y tế H.Đắk G’long vào cụm 12 mang theo vắc xin phòng bạch hầu đã đến trước chúng tôi. Những phần cá khô đù, khô nục là quà chúng tôi chuẩn bị cho các em ở đây cũng được trai làng vận chuyển đến nơi. Bữa cơm trưa rau rừng, mì tôm… rộn tiếng cười.
“Trận chiến” giữa rừng sâu
Xã Đắk R’măng có 9.500 nhân khẩu, riêng cụm 12 là 350 người với 66 nóc nhà. Cụm 12 quản lý bằng việc đánh dấu số thứ tự nóc nhà và số người trong từng nhà đó. Cụm 12 giáp xã Phi Liên, H.Đam Rông (Lâm Đồng) chỉ cách một con suối nhỏ.
Sau bữa cơm trưa, cán bộ y tế chở 2 bao cá khô mà chúng tôi chuẩn bị để tặng các bé sau khi tiêm vắc xin. Cứ đến nhà nào thì anh Phạm Anh Trà, Trưởng trạm y tế xã Đắk R’măng, cũng dừng lại, ghé vào hỏi thăm nhắc nhở vận động người dân đi tiêm vắc xin phòng bạch hầu.
Ở cụm 12, người H’Mông không sống tập trung mà sống thành cụm nhỏ 5 – 10 nhà, mỗi cụm ở cách nhau 3 – 4 km men theo con sông, con suối. Nói 3 – 4 km nghe thì gần nhưng di chuyển thì tốn khá nhiều thời gian vì đường quanh co, uốn lượn.
Trên đường đi, cán bộ y tế vào từng nhà, dò hỏi ai đã tiêm, ai chưa tiêm vắc xin. Ngặt một nỗi, toàn đàn bà, con gái và trẻ em ở nhà nên công việc quá khó khăn, phần thì họ không biết nói tiếng Việt mà cán bộ thì không biết tiếng H’Mông, phần thì đàn bà hỏi gì cũng không trả lời mà phải chờ… chồng về. Cán bộ y tế phải nhờ những người H’Mông biết tiếng Việt phiên dịch.
Từ 14 giờ 30 – 17 giờ 30, đoàn vẫn chưa tiêm xong vì còn một cậu bé 8 tuổi con của A Dế đi… câu cá chưa về. Nhưng tìm hiểu ra thì cán bộ y tế mới vỡ lẽ do cậu bé thấy các bạn tiêm khóc nên sợ bỏ đi chơi, không dám về. Sau nhiều lần cán bộ y tế thuyết phục, giải thích về lợi ích từ việc tiêm vắc xin phòng ngừa bệnh bạch hầu, đến gần 19 giờ, vợ chồng A Dế mới giục con về chích ngừa.
Trên đường trở về, đoàn vào nhà Thào Văn Sình ở sâu trong rẫy cà phê để tiêm cho 3 đứa con của anh này. Chúng tôi rời nhà Thào Văn Sình thì đã 20 giờ. Đường tối om, hai con “ngựa sắt” lại bám đuôi nhau vượt suối, vượt dốc xuyên rừng. Về đến điểm tập kết, trong khi anh em vệ sinh cá nhân thì anh Quang chạy lòng vòng trung tâm cụm 12 thông báo bà con sáng mai ở nhà tập trung tiêm vắc xin. Bữa cơm tối của chúng tôi và đoàn cán bộ y tế đi tiêm vắc xin kết thúc lúc 22 giờ.
“Người hùng” áo blouse quên mình
Trong đêm giữa rừng sâu, các cán bộ y tế chia sẻ việc tiêm vắc xin phòng bạch hầu cho bà con khó đạt 100% như kế hoạch, đạt 95% là mừng. “Hiện khó khăn là người dân tộc chưa nhận thức về phòng bệnh, không chỉ vấn đề vệ sinh mà còn là việc tiêm vắc xin. Thứ đến, không chỉ họ sống ở vùng sâu, vùng xa khó tiếp cận mà còn bất đồng về ngôn ngữ. Sau ca bạch hầu tử vong, tâm lý dân sợ hơn trước, nhưng vẫn còn một ít người đã bỏ lên nương rẫy, đi làm ăn xa chưa về nên sẽ tiêm vét khi họ về”, một cán bộ y tế nói.
Nhưng cái khó không chỉ về ý thức người dân mà còn cả về nhân lực. Địa bàn xã quá rộng, cả xã 18 thôn nhưng hiện trạm y tế thiếu cán bộ y tế, chỉ có 6 cán bộ y tế cơ hữu và 8 cán bộ y tế thôn bon. Khi dịch đến, trạm y tế phải gánh vác từ khâu truyền thông cho đến chích ngừa…
Cả tháng qua, khi dịch bạch hầu bùng phát tại cụm 12 với 3 ca mắc và hiện còn nhiều ca nghi ngờ, anh Trà và đồng nghiệp không về nhà mà lăn lộn ở đây và các thôn, lùng sục từng nóc nhà tìm người chưa tiêm vắc xin phòng bệnh. Trong ba lô các cán bộ y tế đeo hằng ngày trên vai là chiếc áo blouse, ống nghe, bơm kim tiêm, cồn sát khuẩn. Giữa rừng sâu, không điện đài, không nước sạch, không hàng quán… thế nhưng họ vẫn miệt mài chống dịch bạch hầu. Đến nay, dịch bạch hầu tại cụm 12 đã tạm yên, nhưng nguy cơ tái phát vẫn hiển hiện. Anh Trà nói, khi nào cảm thấy yên lòng về dịch thì sẽ ra khỏi rừng.
Hôm sau, chúng tôi về, hình ảnh các cán bộ y tế ngày đêm băng rừng chống dịch bạch hầu mà chúng tôi mắt thấy tai nghe cứ quanh quẩn tâm trí. Họ chấp nhận sống và cống hiến như vậy chỉ có thể lý giải là do lòng yêu nghề và tinh thần trách nhiệm rất cao. (Thanh niên, trang 14).