Các khối u ở tuyến yên có thể phá hủy một số tế bào tiết hormone, gây ngừng kinh nguyệt ở nữ và giảm sản xuất tinh trùng ở nam, ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.
Tuyến yên là một tuyến nội tiết nhỏ, có kích thước chỉ bằng hạt đậu, nằm ở đáy não. Nó giải phóng một số hormone quan trọng và kiểm soát chức năng của nhiều tuyến nội tiết khác.
Bất kỳ khối u nào ở tuyến yên cũng có thể gây vô sinh bằng cách phá vỡ hệ thống nội tiết tố. Các khối u này có thể ức chế sản xuất hormone kích thích nang trứng (FSH) hoặc hormone tạo hoàng thể (LH). Trong một số ít trường hợp, u tuyến yên có thể tiết ra FSH hoặc LH. Cả hai hormone hoạt động song song để kích thích rụng trứng. Vô sinh có thể xảy ra khi nồng độ FSH hoặc LH quá thấp để kích hoạt quá trình rụng trứng, làm gián đoạn chu kỳ kinh nguyệt của nữ giới.
Ở nam giới, u tuyến yên làm tăng prolactin, một hormone đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển của tuyến vú. Đây là lý do khiến cho nam giới giảm ham muốn tình dục, rối loạn cương dương và chất lượng, số lượng tinh trùng không đảm bảo, khiến việc thụ thai khó khăn hơn.
U tuyến yên khá phổ biến, xảy ra ở khoảng 1/5 người trưởng thành nhưng nhiều người không có triệu chứng gì suốt nhiều năm. Ngoài việc giảm ham muốn tình dục, chu kỳ kinh nguyệt bất thường và vô sinh, u tuyến yên còn có thể gây ra các triệu chứng thể chất và tâm lý khác như: ảnh hưởng tới trí nhớ, đau đầu, trầm cảm hoặc mệt mỏi. Khi u tuyến yên phát triển, nó có thể chèn ép dây thần kinh thị giác và gây ra các vấn đề về thị lực.
Các khối u tuyến yên được chẩn đoán bằng cách đo nồng độ hormone trong máu và nước tiểu, chụp MRI hoặc CT não… Các phương pháp điều trị bao gồm phẫu thuật cắt bỏ khối u, xạ trị, liệu pháp thay thế hormone hoặc kết hợp.
Đối với u tuyến yên sản xuất hormone dư thừa, bác sĩ sẽ chỉ định bệnh nhân dùng thuốc để ngăn chặn hoặc điều chỉnh quá trình sản xuất hormone. Nếu không hiệu quả, bệnh nhân có thể được phẫu thuật cắt bỏ khối u bằng phương pháp xuyên xương bướm, khối u được loại bỏ qua khoang mũi. Các biến chứng do phẫu thuật bao gồm viêm màng não, rò rỉ dịch não tủy từ mũi và thiếu hụt hormone.
Thanh Huyền (tổng hợp)