Xác định xây dựng trường học không khói thuốc lá chính là tạo môi trường học tập và làm việc trong lành, giúp ngăn ngừa tình trạng hút thuốc trong học sinh, nhiều năm qua, các cấp học, trường học trên địa bàn tỉnh Hà Nam đã có nhiều việc làm tích cực, nỗ lực xây dựng trường học không khói thuốc.
Khi Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá có hiệu lực, việc thực hiện các biện pháp xây dựng trường học không khói thuốc càng được các cơ sở giáo dục làm tốt hơn. Theo đó, nội dung phòng, chống tác hại thuốc lá được coi là một trong những việc làm cần thiết của các nhà trường nên công tác triển khai thực hiện gặp thuận lợi.
Các hoạt động giáo dục được thực hiện trực tiếp, các nhà trường đã chủ động phối hợp với các cơ quan chuyên môn, lực lượng chức năng tổ chức nhiều hoạt động, như: nói chuyện chuyên đề, tuyên truyền tìm hiểu về tác hại thuốc lá, tuyên truyền Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá… thu hút rất đông học sinh tham gia. Nhiều đơn vị còn tổ chức cho học sinh ký cam kết không sử dụng, hút thuốc lá trong và ngoài trường học. Đồng thời, tăng cường quản lý nền nếp, bảo đảm học sinh thực hiện đúng nội quy, quy định cấm hút thuốc của nhà trường.
Qua các hoạt động thiết thực, các buổi sinh hoạt đội nhóm, các thông tin từ tờ rơi, pano và qua việc tự tìm hiểu các bài viết mang tính khoa học, dẫn chứng thuyết phục về tác hại của thuốc lá, đa số học sinh đã có nhận thức đúng đắn về tác hại của thuốc lá, một số học sinh đã từng hút thuốc quyết tâm không hút thuốc nữa.
Trên thực tế, học sinh, nhất là học sinh cấp trung học, là lứa tuổi muốn thể hiện mình, khẳng định mình đã trưởng thành, các em có nhiều hình thức thể hiện bản thân và không loại trừ có những học sinh dùng cách hút thuốc để chứng minh điều đó mặc dù có thể các em đều biết rõ tác hại của việc hút thuốc.
Nắm bắt được tâm lý đó, các trường học đã đưa nội dung phòng, chống tác hại của thuốc lá vào kế hoạch hằng năm, đưa quy định cấm hút thuốc lá trong trường học vào quy chế nội bộ, tiêu chuẩn đánh giá thi đua với cán bộ, giáo viên và xếp loại hạnh kiểm đối với học sinh.
Trong quy định đánh giá, xếp loại rèn luyện, học sinh sẽ bị xếp hạnh kiểm yếu, thậm chí phải chịu các biện pháp xử lý, như: nhắc nhở, viết kiểm điểm… nếu bị phát hiện có hành vi hút thuốc lá trong trường học. Để công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá trong trường học đạt hiệu quả, các nhà trường đã chỉ đạo, phân công trách nhiệm cụ thể cho từng cán bộ, giáo viên và lấy đội ngũ giáo viên chủ nhiệm, tổ chức đoàn làm nòng cốt.
Đối với các giáo viên chủ nhiệm, việc nắm bắt chặt chẽ tình hình học sinh cả về hành vi cũng như các biểu hiện tâm lý luôn được coi là yếu tố quan trọng nhất. Để có thể kiểm soát tối đa học sinh trong phạm vi lớp học, nhà trường, các giáo viên chủ nhiệm không chỉ quản lý tốt học sinh qua các giờ lên lớp, mà còn giao nhiệm vụ cho cán bộ lớp, các học sinh cốt cán cùng theo dõi, giúp đỡ nhau. Thông qua đó, đã kịp thời phát hiện những học sinh hút thuốc hoặc có biểu hiện hút thuốc, đồng thời ngăn ngừa việc hút thuốc đối với các học sinh khác.
Khi phát hiện các trường hợp học sinh hút thuốc, căn cứ theo nội quy của nhà trường, các giáo viên chủ nhiệm có thể áp dụng biện pháp nhắc nhở, phản ánh với cha mẹ học sinh, trừ điểm hạnh kiểm. Đội ngũ giáo viên căn cứ vào nội dung các môn học sẽ chủ động triển khai dạy học tích hợp, lồng ghép, xây dựng bài giảng, câu hỏi kiểm tra giúp học sinh nắm bắt rõ những nguy cơ, tác hại của việc hút thuốc lá.
Với vai trò của mình, tổ chức đoàn thanh niên trong các nhà trường đã có sự vào cuộc khá tích cực trong việc tuyên truyền, giáo dục cho đoàn viên, thanh niên (ĐVTN) về tác hại của thuốc lá và tham gia phòng, chống tác hại của thuốc lá.
Đầu các năm học, công tác tuyên truyền phòng, chống tác hại của thuốc lá đã được đoàn trường triển khai tới tất cả các chi đoàn và ĐVTN dưới nhiều hình thức: qua các buổi sinh hoạt đoàn, sinh hoạt tập thể với quy mô toàn trường và trong từng lớp học, cung cấp các tài liệu, thông tin về tác hại của thuốc lá và tầm quan trọng về xây dựng trường học không khói thuốc lá.
ĐVTN đã có nhận thức tốt và tích cực hưởng ứng tham gia nhiều hoạt động liên quan tới phòng, chống tác hại thuốc lá, xây dựng trường học không khói thuốc lá. Hơn thế, với sự hiểu biết khá đầy đủ về tác hại của việc hút thuốc, lực lượng ĐVTN đã làm tốt việc giám sát, nhắc nhở các bạn trong lớp chấp hành nghiêm các quy định không hút thuốc lá của nhà trường.
Ngọc Nga