Ho gà là bệnh thường xảy ra vào mùa lạnh. Mọi lứa tuổi đều có thể mắc bệnh, nhưng chủ yếu là trẻ em. Trẻ càng nhỏ tuổi bệnh càng dễ diễn biến nặng. Vì vậy bên cạnh việc chủ động phòng bệnh, cha mẹ cần chú ý phát hiện và xử trí đúng cách để tránh biến chứng nguy hiểm cho trẻ.
Bệnh ho gà
Tác nhân gây bệnh là vi khuẩn (có tên khoa học gọi là Bordetella pertussis). Bệnh lây theo đường hô hấp, biểu hiện lâm sàng bằng những cơn ho dữ dội đặc biệt và có nhiều biến chứng.
Ho gà là bệnh rất dễ lây lan, thậm chí bùng phát thành dịch lớn. Bệnh chủ yếu lây theo đường hô hấp hoặc tiếp xúc trực tiếp qua giọt nước bọt khi người nhiễm vi khuẩn ho, hắt hơi, nói chuyện hoặc tiếp xúc với đồ vật bị nhiễm dịch tiết đường hô hấp. Bệnh có khả năng lây nhiễm cao trong giai đoạn đầu nhiễm bệnh. Khả năng lây nhiễm mạnh nhất trong thời gian 2 tuần đầu kể từ khi khởi phát bệnh. Khi đó 80% những người tiếp xúc cùng hộ gia đình có thể bị lây bệnh.
Dấu hiệu mắc bệnh ho gà
- Thời kỳ ủ bệnh kéo dài từ 6-20 ngày (trung bình 9-10 ngày).
- Giai đoạn đầu: Khởi đầu của bệnh có thể không sốt hoặc sốt nhẹ, có viêm long đường hô hấp trên, mệt mỏi, chán ăn và Giai đoạn đầu thường kéo dài 1 – 2 tuần, các triệu chứng của nhiễm trùng đường hô hấp trên thể hiện không rõ ràng, chỉ có ho là dấu hiệu gợi ý, phần nhiều ho về đêm.
- Giai đoạn toàn phát phát: Dấu hiệu chính trong giai đoạn này là các cơn ho. Cơn ho gà rất đặc trưng, thể hiện trẻ ho rũ rượi không thể kìm hãm được. Xuất hiện cuối mỗi cơn ho hoặc xen kẽ sau tiếng ho, tiếng rít nghe như gà. Sau cơn ho thường chảy nhiều đờm dãi trong suốt và sau đó là nôn.
Tiếp theo cơn ho dữ dội là bệnh nhi vã mồ hôi, tĩnh mạch cổ và da đầu nổi rõ. Đặc biệt ở trẻ quá nhỏ và trẻ sơ sinh có những cơn ngưng thở ngắn thay thế cho hiện tượng rít khi hít vào. Giữa các cơn ho, thông thường trẻ cảm thấy dễ chịu và có thể sinh hoạt bình thường.
Ngoài ra trong giai đoạn này còn thấy một số dấu hiệu như: Chảy máu cam, xuất huyết kết mạc mắt hay bầm tím quanh mi mắt dưới.
- Giai đoạn hồi phục: Kéo dài trong vòng 1 – 2 tuần. Cơn ho ngắn lại, số cơn giảm. Tuy nhiên, nhiều tháng sau đó, ho có thể tái diễn gây ra viêm phổi.
Ở trẻ vị thành niên và người lớn, triệu chứng thường nhẹ, ít gặp cơn ho điển hình hoặc không có triệu chứng. Thường có ho kéo dài trên 7 ngày. Có tỷ lệ nhỏ trẻ đã từng tiêm vắc xin nhưng vẫn mắc bệnh. Tuy nhiên ở những bệnh nhân này bệnh thường nhẹ, nhanh khỏi.
Biến chứng của bệnh ho gà
Nếu không được chăm sóc và điều trị đúng cách, bệnh ho gà dễ diễn biến nặng, thậm chí tử vong do bị bội nhiễm, gây biến chứng viêm phổi, viêm phế quản-phổi, nhất là ở trẻ dưới 5 tuổi và trẻ suy dinh dưỡng.
BSCKI. Vũ Thị Lan
Trưởng Khoa Phòng, chống Bệnh truyền nhiễm