Hết thuốc phóng xạ: Bệnh nhân vượt ngàn cây số chụp PET/CT
Kỹ thuật chụp PET/CT đang bị gián đoạn cả tháng nay bởi ‘lò’ sản xuất thuốc phóng xạ 18F-FDG đặt tại Bệnh viện Chợ Rẫy TP.HCM bị hư hỏng. PET/CT là một kỹ thuật hiện đại mở ra hi vọng cho hàng ngàn người có thể phát hiện, điều trị ung thư giai đoạn sớm. Thế nhưng kỹ thuật này đang bị gián đoạn cả tháng nay bởi “lò” sản xuất thuốc phóng xạ 18F-FDG đặt tại Bệnh viện Chợ Rẫy TP.HCM bị hư hỏng.
Theo tìm hiểu, tại TP.HCM hiện nay chỉ có ba nơi đang sở hữu hệ thống máy chụp PET/CT hiện đại gồm Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Nhân dân 115 và Bệnh viện Quân y 175. Để có thể chụp được PET/CT, đòi hỏi trước tiên người bệnh phải được tiêm thuốc phóng xạ, mục đích ghi hình chi tiết nơi tổn thương. Tuy nhiên, do tất cả đều phụ thuộc vào nguồn thuốc từ “lò” sản xuất nên hệ thống máy chụp PET/CT của ba bệnh viện đều “tê liệt”. Kéo theo đó là rất nhiều người bệnh phải khăn gói lặn lội ra tận Đà Nẵng hoặc Hà Nội để chụp với chi phí đi lại đắt đỏ.
Di chuyển 4.000km chụp PET/CT
Vừa trở về sau chuyến đưa người nhà ra tận Hà Nội chụp PET/CT, ông N.M.A. (ngụ Q.7) cho biết ông khá mệt mỏi. Thế nhưng sự mệt mỏi của ông chẳng thấm tháp gì so với người cha năm nay bước sang tuổi 62 bị ung thư thực quản, buộc phải di chuyển gần 4.000km từ TP.HCM ra Hà Nội (cả đi và về) chỉ để chụp PET/CT. Theo ông A., cha ông bị ung thư thực quản đã di căn, các bác sĩ chuyển qua Bệnh viện Ung bướu TP điều trị.
Tại Bệnh viện Ung bướu, kết quả các xét nghiệm và sinh thiết cho thấy cha ông có rất nhiều hạch, được chỉ định chụp PET/CT nhằm xác định ung thư di căn đến khu vực nào, từ đó có phương án điều trị phù hợp.
Tuy nhiên, các bác sĩ điều trị cho biết hiện nay các bệnh viện ở TP.HCM có thể chụp PET/CT đều không chụp được do thiếu thuốc phóng xạ và chỉ còn cách giới thiệu bệnh nhân ra Hà Nội để chụp.
“Tôi quyết định nghỉ việc một tuần để đưa ba ra Hà Nội chụp PET/CT gấp. Chúng tôi phải bay ra trước một ngày. Ngày đầu xét nghiệm chức năng gan thận, hôm sau mới được chụp PET/CT và phải đợi hai ngày sau mới có kết quả. Chi phí chụp PET/CT hết 26,7 triệu đồng, cộng thêm tiền xét nghiệm, vé máy bay, ăn uống, khách sạn nghỉ ngơi… chuyến đi tốn kém gần 50 triệu đồng” – ông A. nhẩm tính.
Và gia đình ông không phải là ngoại lệ. Ông A. kể rằng chuyến “Bắc tiến” để chụp PET/CT vừa rồi ông còn gặp một số trường hợp khác, trong đó có bệnh nhân phải đi xe lăn di chuyển một quãng đường xa chụp PET/CT rất cực khổ.
“Các tỉnh phía Nam mang tiếng hiện đại thế mà không thể chụp PET/CT thì rất tội cho bệnh nhân. Người bệnh có điều kiện mới có tiền đi xa để chụp, còn người không có điều kiện thì đành nằm chờ. Tôi mong muốn cơ quan chức năng nhanh chóng tìm cách khắc phục sự cố này để người bệnh không phải vất vả đi xa” – ông A. nói.
Một số trường hợp không được BHYT chi trả
Bác sĩ Hồ Văn Trung – trưởng khoa xạ 4 Bệnh viện Ung bướu TP.HCM – cho biết kết quả chụp PET/CT của ba ông A. ở Hà Nội cho thấy bệnh nhân đã bị di căn xương chậu, xương sườn. Với kết quả này, vai trò của xạ trị không còn nữa, các bác sĩ quyết định chỉ điều trị hóa trị cho bệnh nhân.
Ở trường hợp này, nếu bệnh nhân không được chụp PET/CT, chỉ dựa vào hình ảnh chụp CT thì sẽ vừa phải hóa trị, xạ trị. Điều này sẽ gây độc tính cho bệnh nhân, tốn tiền điều trị, ảnh hưởng đến sức khỏe bệnh nhân.
Theo bác sĩ Trung, với những bệnh nhân không có điều kiện đi xa để chụp PET/CT, các bác sĩ chỉ định cho bệnh nhân chụp CT – phương tiện chụp hình ảnh hiện có.
Từ đó căn cứ trên hình ảnh CT để xạ trị cho bệnh nhân, sau đó có thể phát hiện tiếp di căn ở chỗ này hoặc chỗ khác.
“Nếu nhìn nhận lại thì việc xạ trị trên là không đúng. Bệnh nhân đã bị di căn nhiều nơi nhưng lại chỉ được xạ ở mỗi cái bướu. Nhưng vì phương tiện chẩn đoán hình ảnh chỉ được nhiêu đó nên các bác sĩ cũng chỉ làm được nhiêu đó mà thôi” – bác sĩ Trung chia sẻ.
Bác sĩ Trung kể rằng trong khoa có những bệnh nhân được chỉ định chụp PET/CT nhưng không có điều kiện đi xa để chụp, chưa kể khi đi xa họ không quen biết đường sá và chi phí chụp không được BHYT chi trả.
Ngưng hoạt động hàng loạt
Theo tìm hiểu, tại TP.HCM, Trung tâm ung bướu Chợ Rẫy là một trong những đơn vị tiên phong trong việc ứng dụng PET-CT scan trong chẩn đoán, định giai đoạn, điều trị, theo dõi sau điều trị bệnh ung thư…
Thế nhưng hiện nay cả hệ thống chụp PET/CT lẫn “lò” sản xuất thuốc phóng xạ 18F-FDG (gọi tắt thuốc phóng xạ) đều trong tình trạng hư hỏng.
Ngày 24-6, chúng tôi liên hệ vào số điện thoại của trung tâm với mục đích đăng ký chụp PET/CT cho người nhà.
Một nhân viên nói rằng hệ thống máy chụp đang vào giai đoạn “đại trùng tu” và “hiện máy đang trong quá trình bảo trì rất lớn, qua tháng 7-2019 chắc chưa xong. Nếu gấp, người bệnh có thể ra Đà Nẵng hoặc Hà Nội chụp”.
Trước thực trạng này, ngày 25-6 chúng tôi được TS.BS Nguyễn Xuân Cảnh – trưởng khoa y học hạt nhân Bệnh viện Chợ Rẫy – dẫn đi một vòng tại khu vực đặt máy chụp PET/CT và “lò” sản xuất thuốc phóng xạ xem thực tế.
Khác hẳn với khung cảnh đông đúc bệnh nhân như thường lệ, từ ngày hệ thống bị hỏng khu vực này trở nên khá vắng vẻ. Máy chụp PET/CT hiện đại nay đang nằm “trùm mền”, một số bộ phận của máy được tháo rời để phục vụ việc kiểm tra, sửa chữa…
Bước đầu nguyên nhân được xác định do hỏng đầu dò tín hiệu thiết bị ghi hình PET.
Theo bác sĩ Cảnh, trước đây trung bình một tháng đơn vị có khoảng 100-150 bệnh nhân đến đăng ký chụp PET/CT. “Khi xảy ra sự cố, chúng tôi đã báo cáo lãnh đạo bệnh viện, các bác sĩ thường xuyên gửi bệnh, một số bệnh nhân có nhu cầu có thể đến liên hệ các đơn vị khác ở Đà Nẵng hoặc Hà Nội.
Ngoài ra, để khắc phục tình trạng này, người bệnh có thể sử dụng nhiều phương pháp chẩn đoán như chụp CT, MRI, siêu âm, xạ hình xương… Tuy nhiên, nếu được chụp PET/CT đương nhiên có thêm nhiều lợi điểm rất tốt cho bệnh nhân” – bác sĩ Cảnh nói. Tương tự, chúng tôi gọi điện vào số điện thoại của Trung tâm ung bướu Bệnh viện Quân y 175 thì được nhân viên đơn vị này xác nhận hệ thống chụp PET/CT ngưng hoạt động khoảng 1 tháng nay (Tuổi trẻ, trang 12)..
Sở Y tế Hà Nội chỉ đạo làm rõ nguyên nhân bệnh nhi 10 tuổi tử vong tại huyện Ứng Hòa
Ngày 22-5, bệnh nhi T.H.M. (10 tuổi, Ứng Hòa, Hà Nội) vào khám tại Bệnh viện Đa khoa Vân Đình (Ứng Hòa), được chẩn đoán và chỉ định điều trị rối loạn tiêu hóa nhưng hơn 1 ngày không đỡ.
Gia đình bệnh nhi này tố bác sĩ Trưởng khoa Nhi của bệnh viện gây khó khăn không cho tuyển lên Bệnh viện Nhi Trung ương. Đến 25-5, tình trạng bệnh nhi rất nặng nên mới được chuyển lên Bệnh viện Nhi Trung ương. Tại đây, bé được chẩn đoán viêm cơ tim và sau hơn 10 ngày cấp cứu hồi sức liên tục thì tử vong.
Trao đổi với báo chí, bà Trần Thị Nhị Hà, Phó Giám đốc Sở Y tế Hà Nội cho biết, qua tố cáo của người nhà bệnh nhân và từ thông tin trên báo chí, Sở Y tế đã nắm được thông tin vụ về việc này. Vì vậy, chiều qua, 25-6, Sở đã họp các đơn vị liên quan để xử lý.
Theo bà Hà, sau khi họp, Sở Y tế đã yêu cầu Bệnh viện Đa khoa Vân Đình kiểm tra, làm rõ nguyên nhân vụ việc; kiểm điểm trách nhiệm tập thể, cá nhân vi phạm (nếu có); tổ chức họp Hội đồng chuyên môn bệnh viện; rà soát lại toàn bộ quy trình khám bệnh, chữa bệnh tại bệnh viện, đặc biệt là việc chuyển tuyến điều trị.
Cũng liên quan đến vụ việc này, chiều qua, Bệnh viện Đa khoa Vân Đình đã có buổi gặp gỡ, làm việc với đại diện gia đình bệnh nhi T.H.M. Ông Nguyễn Văn Đông, Giám đốc Bệnh viện Đa khoa Vân Đình cho biết, tại buổi gặp gỡ, lãnh đạo bệnh viện đã chia sẻ, động viên gia đình và giải đáp những thông tin mà gia đình thắc mắc. Đồng thời, Bệnh viện Đa khoa Vân Đình cũng đề nghị được hỗ trợ một phần kinh phí khám chữa bệnh của bé T.H.M để chia sẻ khó khăn với gia đình (An ninh thủ đô, trang 7).
Hà Nội: Chênh lệch giới tính giảm nhẹ, nhiều huyện ngoại thành vẫn ở mức nghiêm trọng
Chi cục Dân số – Kế hoạch hóa gia đình (DS-KHHGĐ) Hà Nội khẳng định, hành vi siêu âm chẩn đoán giới tính thai nhi là vi phạm pháp luật. Thực tế này vẫn đang tồn tại nhưng rất khó để xử lý, thậm chí hết thanh tra lại phúc tra cũng không phát hiện được trường hợp nào.
6 tháng đầu năm, gần 3.600 trường hợp sinh con thứ ba
Theo báo cáo của Chi cục DS-KHHGĐ Hà Nội, sau nhiều nỗ lực trong công tác dân số, tỷ số giới tính khi sinh của Hà Nội đã giảm từ 114,5 trẻ trai/100 trẻ gái năm 2015 xuống còn 112,8 trẻ trai/100 trẻ gái trong 6 tháng đầu năm 2019.
Cụ thể, ước tính hết 6 tháng đầu năm nay, tổng số sinh trên toàn thành phố vào khoảng xấp xỉ 32.500 trẻ, trong đó số trẻ là con thứ 3 trở lên khoảng gần 3.590 trẻ; tỷ số giới tính khi sinh là 112,8 trẻ trai/100 trẻ gái, dự kiến đến hết năm 2019 tỷ số này không quá 113 trẻ trai/100 trẻ gái như chỉ tiêu đã đặt ra.
Ông Tạ Quang Huy, Chi cục trưởng Chi cục DS-KHHGĐ Hà Nội cho biết, sau 3 năm kiên trì thực hiện các giải pháp đề ra tại Kế hoạch Kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh của thành phố Hà Nội giai đoạn 2016-2025 như: vận động không sinh con thứ ba, nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi, tuyên dương các gia đình sinh con một bề gái… tỷ lệ giới tính khi sinh của Hà Nội đã giảm và được kiểm soát tốt hơn.
“Kết thúc năm 2018, tỷ số giới tính khi sinh của Hà Nội là 113 trẻ trai/ 100 trẻ gái, lần đầu tiên hạ xuống mức thấp hơn bình quân của cả nước (113,2 trẻ trai/ 100 trẻ gái) sau nhiều năm luôn ở mức cao hơn” – ông Tạ Quang Huy chia sẻ.
Tuy nhiên, điều đáng lo ngại là hiện một số huyện ngoại thành như Ba Vì, Sóc Sơn, Quốc Oai, Mỹ Đức, Hoài Đức, Mê Linh… tỷ lệ chênh lệch giới tính khi sinh vẫn ở mức cao, thậm chí một số huyện vẫn ở mức báo động. Chẳng hạn, 6 tháng đầu năm 2019, tỷ lệ mất cân bằng giới tính khi sinh ở Sóc Sơn lên tới 120 trẻ trai/100 trẻ gái, Quốc Oai là 117 trẻ trai/100 trẻ gái, Phú Xuyên là 100 trẻ trai/100 trẻ gái được sinh ra…
Hết thanh tra lại phúc tra cũng không phát hiện vi phạm
Theo Chi cục DS-KHHGĐ Hà Nội, công tác quan trọng hàng đầu để giảm mất cân bằng giới tính khi sinh là vận động, tuyên truyền, giáo dục thay đổi nhận thức của người dân, các cặp vợ chồng trẻ về bất bình đẳng giới tính. Tuy nhiên, thực tế triển khai cũng rất khó khăn.
Bà Trần Thị Thúy Miên, Phó Giám đốc Trung tâm Y tế huyện Sóc Sơn – địa phương có tỷ lệ mất cân bằng giới tính khi sinh cao nhất của Hà Nội hiện nay – chia sẻ, nhiều năm qua, huyện đã triển khai, phối hợp triển khai tuyên truyền với hình thức rất đa dạng, tập trung vào các xã có mức chênh lệch giới tính cao.
Song nhìn lại từ năm 2010 đến nay, nhiều xã như Tân Dân, Việt Long, Tiên Dược, thị trấn Sóc Sơn… tỷ số giới tính hầu như không giảm hoặc trồi sụt, tức năm nay giảm thì năm sau lại cao. Đây cũng là vấn đề khiến địa phương rất… đau đầu.
Một giải pháp quan trọng nữa là giám sát, xử lý các cơ sở cung cấp dịch vụ siêu âm chẩn đoán giới tính khi sinh, nhất là ở các phòng khám tư, song biện pháp này dường như cũng không phát huy được hiệu quả. Đây là hành vi vi phạm quy định nhưng thực tế rất khó phát hiện.
Ông Tạ Quang Huy cho biết, thành phố đã phân cấp rất rõ cho các quận huyện trong công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý các cơ sở cung cấp dịch vụ siêu âm chẩn đoán giới tính thai nhi. Trên cơ sở báo cáo kết quả thanh tra, kiểm tra tại 30 quận, huyện, thị xã của thành phố 6 tháng đầu năm nay không phát hiện được trường hợp nào vi phạm.
Tiếp đó, Chi cục DS-KHHGĐ cũng đi phúc tra và kiểm tra điểm tại một số nơi. “Thậm chí, chúng tôi cũng cử cán bộ đóng vai khách hàng để thị sát tại một số cơ sở cung cấp dịch vụ y tế nhưng cùng không phát hiện được vi phạm. Phải nói thực sự là phát hiện rất khó vì các cơ sở lách luật rất tinh vi” – ông Tạ Quang Huy nói.
Cũng theo Chi cục trưởng Chi cục DS-KHHGĐ Hà Nội, tới đây, đơn vị này sẽ phối hợp với các cơ quan liên quan kiểm tra tại một số nhà sách trên địa bàn thành phố, nếu phát hiện các tài liệu, sách hướng dẫn lựa chọn giới tính thai nhi sẽ xử lý (An ninh thủ đô, trang 7).