Bệnh Melioidosis (Whitmore) do trực khuẩn Gram âm Burkholderia
pseudomallei tồn tại trong môi trường tự nhiên gây ra. Con người có thể mắc bệnh
Melioidosis khi tiếp xúc trực tiếp với đất và nước bề mặt bị nhiễm vi khuẩn B.
pseudomallei. Người và động vật có thể nhiễm khuẩn mắc phải do hít phải hạt
nước hoặc bụi có nhiễm vi khuẩn, uống nguồn nước nhiễm khuẩn hoặc tiếp xúc
trực tiếp với đất nhiễm khuẩn, đặc biệt là qua xây xước nhỏ ngoài da.
Bệnh khó lây truyền từ người sang người. Đây là bệnh ít gặp, không gây
thành dịch, nhưng bệnh cảnh thường tiến triển nặng, có tỷ lệ tử vong cao, đặc biệt
ở những người mắc bệnh mãn tính. Bệnh Melioidosis ghi nhận số mắc nhiều tại
Úc, Đông bắc Thái Lan. Tại khu vực Đông Nam Á, các nước Malaysia, Singapore,
Cambodia, Lào và Việt Nam cũng ghi nhận các trường hợp mắc bệnh Melioidosis,
ngoài ra còn ghi nhận mắc tại bán lục địa Ấn Độ, miền nam Trung Quốc, Hồng
Kông, Đài Loan, một số quốc gia khu vực của châu Mỹ còn ghi nhận.
Tại Viêt Nam, bệnh Melioidosis được mô tả lần đầu tiên vào năm 1925 tại
TP. HCM, sau đó là Hà Nội, Huế. Hiện chưa có số liệu chính xác về tình hình mắc
bệnh Melioidosis tại Việt Nam, có ghi nhận số mắc tại nhiều đia phương và các
trường hợp nhập viện điều trị tại các bệnh viện tuyến cuối ở Hà Nội và TP. Hồ Chí
Minh. Vi khuẩn B. pseudomallei khi vào cơ thể có sẽ thâm nhập vào các bộ phận
của cơ thể, thường gặp là ở phổi. Bên cạnh đó là các cơ quan nội tạng như gan,
thận, tim, cơ, da các tuyến tiêu hóa…
Bệnh Melioidosis gặp ở tất cả các độ tuổi, cả ở nam và nữ, gặp nhiều hơn ở
người có nghề nghiệp tiếp xúc trực tiếp và thường xuyên với đất, nước. Bệnh
Melioidosis dễ bị mắc ở những người có các bệnh mãn tính như đái tháo đường,
bệnh thận, bệnh phổi, suy giảm miễn dịch…. Biểu hiện lâm sàng của bệnh đa dạng
bao gồm sốt, với các kiểu như sốt cơn hoặc sốt kèm theo lạnh run, sốt kéo dài, suy
hô hấp, loét da, viêm đường tiết niệu, viêm phổi, áp xe ở gan, lách, nhiễm trùng
huyết, suy đa phủ tạng.
Chẩn đoán bệnh Melioidosis dựa vào các yếu tố dịch tễ như tiếp xúc với
đất, nước, bụi, các dấu hiệu lâm sàng và có kết quả định danh vi khuẩn B.
pseudomallei từ các mẫu bệnh phẩm. Điều trị căn nguyên gây bệnh Melioidosis
bằng sử dụng các kháng sinh có nhạy cảm với các chủng B. pseudomallei. Kèm
theo đó là điều trị các triệu chứng và các biến chứng kèm theo và chăm sóc, điều
dưỡng phục hồi sức khỏe người bệnh. Hiện chưa có vắc xin phòng bệnh
Melioidosis.
Để chủ động phòng bệnh Melioidosis (Whitmore), người dân cần thực
hiện:
1. Hạn chế tiếp xúc với đất hoặc nước bùn, đặc biệt là những nơi bị ô nhiễm
nặng.
2. Sử dụng giày, dép và găng tay đối với những người thường xuyên việc ngoài
trời, tiếp xúc với đất và nước bẩn, đặc biệt đối với những người có nguy cơ
cao.
3. Khi có vết thương hở, vết loét hoặc vết bỏng cần tránh tiếp xúc với đất hoặc
nước có khả năng bị ô nhiễm. Nếu bắt buộc phải tiếp xúc thì sử dụng băng
chống thấm và cần được rửa sạch đảm bảo vệ sinh.
4. Những người có bệnh mãn tính như tiểu đường, suy giảm miễm dịch cần được
chăm sóc, bảo vệ các tổn thương để ngăn ngừa nhiễm khuẩn.
5. Khi nghi ngờ nhiễm bệnh cần đến cơ sở y tế để được tư vấn, khám phát hiện,
xét nghiệm xác định nhiễm vi khuẩn B. pseudomallei và điều trị kịp thời.
Theo Cục Y tế dự phòng