Hiện nay, tình trạng tiếp cận sớm với thuốc lá dẫn đến nghiện thuốc lá đang là vấn đề cấp thiết. Thực trạng này đang diễn ra phổ biến không chỉ ở người lớn mà ở cả trong giới trẻ, nhất là đối tượng học sinh, sinh viên, thanh thiếu niên đang ngồi trên ghế nhà trường. Chính vì vậy, nhiều trường học trên địa bàn tỉnh Hà Nam đã và đang đẩy mạnh triển khai các biện pháp phòng chống tác hại của thuốc lá (PCTHTL), nhằm từng bước tạo chuyển biến trong nhận thức, hành động của giáo viên, học sinh về tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe và môi trường.
Những năm gần đây, các hoạt động phòng, chống tác hại thuốc lá được triển khai rộng khắp trên địa bàn tỉnh. Nhiều mô hình không khói thuốc được xây dựng và bước đầu mang lại hiệu quả. Trong đó, việc xây dựng các mô hình trường học không khói thuốc là một trong những hoạt động đang được tích cực triển khai.
Để nâng cao nhận thức cho học sinh về tác hại của thuốc lá, thời gian qua, các trường học trên địa bàn tỉnh Hà Nam đã đẩy mạnh các biện pháp tuyên truyền phòng chống hút thuốc lá như phát tờ rơi, đặt các pano, áp phích, tổ chức các buổi nói chuyện, tuyên truyền về Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, tác hại của việc hút thuốc lá và hút thuốc lá thụ động; xây dựng các mô hình trường học không khói thuốc;… Chủ động triển khai kế hoạch phòng chống tác hại của thuốc lá tại trường học, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, từng bước tạo chuyển biến trong nhận thức, hành động của giáo viên, học sinh về tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe và môi trường.
Chúng tôi có mặt tại trường THPT C Bình Lục vào những ngày đầu tuần, ngay tại hành lang, cầu thang, lớp học, phòng họp… đều được lắp đặt các biển “Cấm hút thuốc”. Chia sẻ về biện pháp ngăn chặn tình trạng hút thuốc lá trong học đường, Cô giáo Phạm Thị Huyền, Chủ tịch Công đoàn Trường THPT C Bình Lục, cho biết: Để góp phần phòng, chống tác hại thuốc lá trong học đường có hiệu quả, nhiều hoạt động truyền thông PCTHTL được thực hiện lồng ghép các trong các tiết học về kỹ năng sống, các buổi học ngoại khoá, hoạt động đoàn thể, phong trào đoàn thanh niên.
Bên cạnh đó, Nhà trường còn phối hợp chặt chẽ với gia đình và các tổ chức, đoàn thể tại địa phương tuyên truyền, vận động cha mẹ, người thân học sinh gương mẫu không hút thuốc lá. Tăng cường thực hiện các quy định cấm hút thuốc lá trong trường học bằng việc đưa nội dung phòng, chống tác hại của thuốc lá vào kế hoạch hoạt động năm, đưa quy định cấm hút thuốc lá tại nơi làm việc vào nội quy trường học. Thực hiện trường học không khói thuốc lá với nội dung: Treo biển báo cấm hút thuốc theo quy định của Luật; thực hiện nghiêm quy định cấm hút thuốc lá tại nơi làm việc và tại các địa điểm có quy định cấm; đưa tiêu chí không hút thuốc lá tại nơi làm việc vào tiêu chuẩn thi đua của cán bộ, giáo viên, nhân viên; thực hiện kiểm tra, đánh giá tình hình thực thi quy định cấm hút thuốc tại trường học…
Các em học sinh tìm hiểu về PCTH của thuốc lá
Còn tại Trường Cao đẳng Công nghệ, Kinh tế và Chế biến Lâm sản cũng có nhiều chương trình thiết thực trong việc PCTHTL nơi học đường. Thầy giáo Lương Văn Dương, Phó Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Công nghệ, Kinh tế và Chế biến Lâm sản, cho biết: Để góp phần thực hiện hiệu quả công tác phòng chống tác hại thuốc lá, bảo vệ sức khỏe cho người dân, hướng tới một xã hội văn minh không có khói thuốc lá. Ban Giám hiệu nhà trường đã chỉ đạo, triển khai tuyên truyền về tác hại thuốc lá đến toàn thể giáo viên và các em học sinh thông qua các văn bản liên quan đến PCTHTL; xây dựng kế hoạch, nội quy về PCTHTL trong trường học. Niêm yết quy định cấm hút thuốc lá tại nơi có nhiều người qua lại. Có treo biển báo cấm hút thuốc lá trong phòng học, phòng làm việc, hành lang, cầu thang… Trường cũng sẽ lồng ghép các hoạt động PCTHTL vào những buổi sinh hoạt ngoại khóa và đưa nội dung không hút thuốc vào tiêu chí bình xét thi đua của cán bộ, giáo viên, học sinh. Nhà trường cũng cam kết không để hiện tượng hút thuốc và các vật dụng liên quan đến việc hút thuốc như mẩu tàn thuốc, gạt tàn, bật lửa trong phòng học, phòng làm việc và khuôn viên nhà trường. Không để xảy ra việc mua bán, quảng cáo các sản phẩm thuốc lá trong khuôn viên trường học. Từ đó nâng cao ý thức của học sinh trong việc tuyên truyền xây dựng trường học không khói thuốc.
Để xây dựng môi trường học đường không khói thuốc, Ban giám hiệu nhà trường còn đưa nội dung PCTHTL vào kế hoạch hoạt động hằng năm, quy chế nội bộ và tiêu chuẩn xét danh hiệu thi đua, khen thưởng cuối năm… Thường xuyên giám sát, kiểm tra các góc khuất, nhà vệ sinh, kịp thời nhắc nhở học sinh không hút thuốc lá. Được biết, để tập thể giáo viên, học sinh cùng chung tay PCTHTL hàng năm nhà trường đều ký cam kết thực hiện xây dựng môi trường không khói thuốc lá. Nhờ vậy, đã mang lại những kết quả tích cực, nhận thức của giáo viên và học sinh về phòng, chống tác hại của thuốc lá ngày càng được nâng cao, góp phần ngăn ngừa việc bắt đầu hút thuốc lá ở một số học sinh và giảm tỷ lệ hút thuốc lá đối với cán bộ, giáo viên, học sinh trong nhà trường.
Với sự nỗ lực triển khai nhiều giải pháp cụ thể, thiết thực, công tác PCTHTL tại các trường học trên địa bàn tỉnh trong những năm qua đã có sự chuyển biến tích cực; nhận thức của cán bộ, giáo viên và học sinh, sinh viên về tác hại của thuốc lá được nâng cao. Ý thức chấp hành việc không hút thuốc tại nơi làm việc, giảng đường được các thầy cô thực hiện tương đối nghiêm túc. Qua đó, góp phần xây dựng môi trường không khói thuốc, giảm số lượng người hút thuốc, thay đổi hành vi hút thuốc tại nơi công cộng. Tuy nhiên, công tác PCTHTL tại các trường học vẫn gặp không ít khó khăn đó là do thuốc lá là sản phẩm gây nghiện, tỷ lệ người dân sử dụng thuốc lá hiện vẫn còn cao. Công tác truyền thông mới chỉ tập trung tại một số kênh truyền thông của tỉnh với thời lượng, số lượng còn khiêm tốn, chưa đạt hiệu quả cao; chế tài trong luật chưa được triển khai mạnh mẽ, quyết liệt, khó thực hiện, chủ yếu cũng chỉ là tuyên truyền, vận động. Thẩm quyền xử phạt còn nhiều hạn chế, chưa cụ thể, lực lượng chuyên trách còn rất thiếu, mỏng, không thể bao phủ hết tất cả những địa điểm, vị trí cần phải kiểm tra, giám sát như luật quy định.
Để khắc phục tình trạng hút thuốc lá trong học đường và nâng cao nhận thức cho học sinh, sinh viên về tác hại của thuốc lá, ngoài đẩy mạnh công tác tuyên truyền qua các phương tiện thông tin truyền thông, cần sự vào cuộc quyết liệt hơn của nhà trường và sự quan tâm của các bậc phụ huynh đối với con em mình. Bởi, môi trường học đường không khói thuốc sẽ góp phần tạo ra nếp sống văn minh cho cán bộ, giáo viên và học sinh, góp phần giữ gìn sức khỏe, duy trì lối sống lành mạnh, giảm tỉ lệ mắc các bệnh do thuốc lá gây ra.
Phan Hạnh