PGS.TS Trần Đắc Phu, nguyên Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế): Hà Nội luôn chủ động, linh hoạt trong phòng, chống dịch; Nâng mức độ cảnh giác với dịch Covid-19; Nhiều địa phương sẽ tiêm vắc xin Pfizer cho trẻ 12 – 17 tuổi; TP.HCM xác định dịch mức nguy cơ trung bình; Lo ngại nguy cơ bùng phát dịch thời gian tới…
PGS.TS Trần Đắc Phu, nguyên Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế): Hà Nội luôn chủ động, linh hoạt trong phòng, chống dịch
Kể từ khi đợt dịch Covid-19 thứ tư bùng phát đến nay, Hà Nội đã trải qua 180 ngày kiên cường, chủ động giữ an toàn cho địa bàn và đang tích cực thiết lập trạng thái bình thường mới. Trao đổi với báo chí, PGS.TS Trần Đắc Phu, nguyên Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế), Cố vấn cao cấp Trung tâm Đáp ứng khẩn cấp sự kiện y tế công cộng Việt Nam khẳng định, Hà Nội luôn chủ động, linh hoạt trong suốt đợt phòng, chống dịch vừa qua, nay càng phải chủ động, linh hoạt hơn nữa.
Ông đánh giá như thế nào về kết quả phòng, chống dịch của Hà Nội trong đợt dịch thứ tư?
Hà Nội luôn là địa bàn có nguy cơ dịch bệnh rất cao vì đặc điểm là đầu mối giao thông quốc gia, trung tâm giao lưu với dân số đông, lượng người nhập cư lớn nên ở đâu có dịch thì thường Hà Nội cũng có dịch. Như trước đây, khi dịch xảy ra ở các tỉnh Vĩnh Phúc, sau đó là thành phố Đà Nẵng, tỉnh Bắc Giang, tỉnh Bắc Ninh và gần đây là các tỉnh phía Nam, Hà Nội đều có các ca bệnh đi từ đó về. Đó là do đặc điểm riêng của địa bàn có sự giao lưu rộng. Đến thời điểm này, phải khẳng định rằng dịch không bùng phát ở Hà Nội, kinh tế vẫn tăng trưởng, an sinh xã hội được đảm bảo, tôi cho đó là thành công lớn. Thành công này có được là nhờ có sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp, ngành Y tế, các ngành của thành phố, sự ủng hộ của Trung ương, đặc biệt sự ủng hộ, trách nhiệm đồng lòng của người dân.
Có được kết quả đó là do Hà Nội đã đánh giá đúng tình hình, phản ứng rất sớm, áp dụng biện pháp phù hợp, kịp thời nên luôn trong tư thế chủ động kiểm soát dịch bệnh. Đại dịch Covid-19 là vấn đề y tế, nhưng các giải pháp là một sự tổng thể. Nếu chủ quan, lơ là không đáp ứng đúng, phù hợp, kịp thời thì dịch bùng phát lên gây tổn thất nặng nề tới sức khỏe tính mạng người dân, nhưng vì không dự báo đúng, lo sợ quá mà đáp ứng thái quá cũng gây ảnh hưởng tới phát triển kinh tế cũng như an sinh xã hội. Theo tôi, chỉ đáp ứng chậm 1 nhịp là diễn biến tổn hại đi rất xa, nhiều khi cần có sự quyết đoán 50/50 vì vấn đề nào cũng có rủi ro nhất định, đặt ra vấn đề cho người lãnh đạo phải lựa chọn. Lựa chọn đúng thì thành công, lựa chọn sai phải trả giá.
Còn nhớ đầu đợt dịch thứ tư, vào thời điểm 30-4 và 1-5 khi mà dịch trên cả nước tạm thời lắng xuống nhưng Hà Nội đã nhận định nguy cơ đợt dịch mới có thể xảy ra nên đã ban hành chỉ thị riêng, mạnh dạn tạm dừng một số dịch vụ ăn uống, quán bar, karaoke… Tôi cho là rất kịp thời, bởi đây là những nơi có nguy cơ cao. Đến nay có thể đánh giá chính vì áp dụng biện pháp kịp thời này, nên dịch mới không bung ra ở Hà Nội. Có thể thời điểm đó có người không đồng tình, nhưng sau này người dân rất ủng hộ vì hiểu đây là quyết sách đúng, kịp thời và chấp nhận hy sinh quyền lợi của một số ngành nghề để đảm bảo phòng chống dịch.
Ngay cả thực hiện giãn cách, Hà Nội cũng rất linh hoạt. Hà Nội đã sớm thực hiện giãn cách theo đúng nguy cơ, áp dụng ở diện hẹp nhất có thể để không ảnh hưởng tới kinh tế và an sinh xã hội của người dân. Ví dụ như ở dịch phường Thanh Xuân Trung (quận Thanh Xuân), sau khi phong tỏa 2 ngõ 238 và 230, thành phố đã ngay lập tức cho xét nghiệm diện rộng khu vực Trung Hòa, Nhân Chính, Vũ Trọng Phụng… xác định dịch chỉ xảy ra ở 2 ngõ đó nên đã không phong toả rộng hơn. Hay khi dịch xảy ra ở toà nhà chung cư thì ban đầu tạm thời phong tỏa cả tòa nhà, khi xét nghiệm xong xác định nguy cơ ở 1 tầng thì thu hẹp lại chỉ phong tỏa ở 1 tầng… nhưng phong tỏa rất chặt, không để ngoài “chặt” trong “lỏng”.
Về xét nghiệm, Hà Nội đã sớm xét nghiệm tất cả các trường hợp ho sốt trên địa bàn với mỗi ngày trên ngàn trường hợp (mặc dù đây là quy định của Bộ Y tế nhưng không phải địa phương nào cũng làm được). Chính vì xét nghiệm như vậy mà Hà Nội đã phát hiện dịch xảy ra tại tất cả quận, huyện, thị xã, thấy được nguy cơ và quyết định giãn cách phù hợp, không để dịch bùng lên toàn thành phố.
Hà Nội đã xây dựng được kế hoạch tiêm chủng bài bản, khoa học và nhanh chóng; không chỉ tiêm cho người dân có hộ khẩu trên địa bàn mà ngay cả người dân không có hộ khẩu Hà Nội cũng được tiêm vắc xin, nên hiệu quả tạo miễn dịch cộng đồng cao.
Hà Nội đã xây dựng được tổ Covid cộng đồng, y tế cơ sở tuyến quận, huyện, xã, phường… cán bộ tổ dân phố, thôn xóm… mạnh, thực sự là cánh tay kéo dài của tuyến trên. Hà Nội hình thành nhiều đội đáp ứng nhanh tại các tuyến, đặc biệt các đội của CDC tuyến tỉnh. Chính nhờ hệ thống này mà công tác truy vết, xét nghiệm, khoanh vùng, dập dịch của Hà Nội rất kịp thời, không để dịch lan rộng.
Một điểm nữa là Hà Nội hình thành nhiều vùng xanh do người dân tự quản. Chính có sự tự quản, có ý thức người dân, người dân tham gia thì chống dịch mới bền vững được.
Ngoài ra, tôi đánh giá cao công tác truyền thông của Hà Nội. Các thông tin dịch bệnh đều được công khai, minh bạch, nhất là thông tin về các ca bệnh đã giúp cho người dân biết vừa tự giác phòng, chống cho cá nhân, và cộng đồng.
Một kinh nghiệm về sự linh hoạt nữa của Hà Nội tôi cho là rất hay là trước khi thực hiện giãn cách thành phố đều giao cho các ngành xây dựng phương án phù hợp nhất bảo đảm tính khoa học và tính thực tiễn để không ảnh hưởng đến kinh tế – xã hội. Đồng thời trước khi nới lỏng, bỏ giãn cách thành phố cũng giao cho các ngành xây dựng phương án đảm bảo an toàn.
– Hà Nội đã thực hiện 4 đợt giãn cách xã hội liên tục trong 60 ngày, theo ông đánh giá có vấn đề tồn tại gì không?
Chỉ có vấn đề giấy đi đường là người dân chưa đồng tình lắm. Chúng ta phải chia sẻ vì phòng, chống dịch Covid-19 là chưa có tiền lệ, rất khó khăn, nên việc đòi hỏi 100% các biện pháp hoàn hảo là rất khó. Nhưng tôi thấy Hà Nội đã linh hoạt, điều chỉnh thay đổi ngay khi phát hiện biện pháp chưa phù hợp để không gây ách tắc, hình thành đám đông tạo nguy cơ lây lan dịch bệnh…
– Trước đòi hỏi phải nhanh chóng kiểm soát dịch để rút ngắn nhất thời gian giãn cách xã hội, Hà Nội đã thực hiện tầm soát y tế với hơn 4 triệu test thay vì xét nghiệm toàn dân tốn tới 12 triệu test. Ông cho biết ý kiến về cách làm này của thành phố?
Ở đây tôi không bàn về số lượng xét nghiệm. Tôi chỉ muốn đề cập tới ý nghĩa và hiệu quả của việc xét nghiệm. Do đặc điểm của dịch Covid-19 có khoảng trên 60% các trường hợp nhiễm mà không có triệu chứng nên chỉ có xét nghiệm mới phát hiện được người nhiễm SARS-CoV-2. Xét nghiệm không chỉ phát hiện người nhiễm (F0) để cách ly, phong toả, dập dịch cũng như điều trị. Xét nghiệm còn có ý nghĩa rất quan trọng cho việc đánh giá nguy cơ. Xét nghiệm cần theo chỉ định dịch tễ để đưa ra các biện pháp đáp ứng phù hợp, hiệu quả, can thiệp đúng, trúng cho công tác phòng, chống dịch.
Trong công tác xét nghiệm, Hà Nội đã đưa ra quy định thời gian tối đa phải lấy mẫu, phải trả kết quả để kịp thời truy vết, từ đó đưa ra quyết sách phong toả, dập dịch nhanh nhất có thể. CDC Hà Nội, y tế các quận, huyện, xã phường… đã có trách nhiệm cả vấn đề xét nghiệm, truy vết, điều tra dịch kịp thời, hiệu quả.
Hiện nay, Hà Nội đang tích cực thiết lập trạng thái bình thường mới, ông nhận định về cách tiếp cận của thành phố vừa qua?
Tôi biết rằng, các cơ quan thành phố Hà Nội đã bàn rất kỹ các biện pháp, triển khai thực hiện một cách thận trọng, khoa học và có kế hoạch bài bản.
Đây là cách tiếp cận rất phù hợp, cần thiết. Hà Nội phải hòa nhịp với cả nước thực hiện Nghị quyết 128/NQ-CP ngày 11-10-2021 của Chính phủ quy định tạm thời “Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19”, nhưng hòa nhịp sai sẽ dẫn tới tác động tiêu cực, đặc biệt phải lưu ý vấn đề phòng dịch. Trong lúc này không phải cứ nói nới lỏng là buông xuôi, thả lỏng hết; nới lỏng để làm ăn kinh tế nhưng vẫn phải kiểm soát được dịch.
Như các bạn biết là trong mấy ngày qua người dân từ các vùng dịch về Hà Nội được phát hiện dương tính với SARS-CoV-2 tương đối nhiều. Trong lúc tỷ lệ tiêm chủng mũi 2 còn thấp, thời gian tới người chưa tiêm từ nơi khác đổ về, miễn dịch cộng đồng cả nước chưa cao… nên Hà Nội phải đặt kiểm soát rất chặt, nếu không dịch lại bùng lên. Nhưng tôi cũng nhấn mạnh là kiểm soát dịch có giải pháp, có phương án chứ không phải là cấm, đưa ra quy định trái với Nghị quyết 128/CP-NĐ, ảnh hưởng tới các địa phương khác.
– Ông có lưu ý gì đối với Hà Nội khi thiết lập trạng thái bình thường mới?
Đối với Hà Nội, nguy cơ dịch vẫn rất cao, diễn biến phức tạp, khó lường. Không thể nói là Hà Nội không có F0. Tôi cho là luôn luôn cần cảnh giác cao độ. Bản thân tôi có gợi ý một số giải pháp chính:
Thứ nhất, thực hiện nghiêm Nghị quyết 128/CP-NQ của Chính phủ, thực hiện thích ứng, linh hoạt, kiểm soát dịch có hiệu quả… để thực hiện mục tiêu kép.
Thứ hai, luôn luôn xét nghiệm các đối tượng nguy cơ, vùng nguy cơ đặc biệt xét nghiệm hàng ngày tất cả các trường hợp sốt, ho, khó thở… để phát hiện ổ dịch để khoanh vùng dập dịch kịp thời đồng thời đánh giá nguy cơ đúng để có đáp ứng phù hợp.
Thứ ba là vấn đề tiêm vắc xin, người dân Hà Nội cần đi tiêm đầy đủ mũi 2, đặc biệt người già, người bệnh nền. Ngoài ra tôi đặc biệt lưu ý khi Hà Nội mở ra thì người dân nhập cư, học sinh, sinh viên về rất lớn, mà số lượng này ở các tỉnh được tiêm vắc xin rất ít; nên phải tập trung quan tâm. Nếu không thì dịch sẽ lây nhiễm vào đối tượng này, từ đó mà bung ra… Cần có kế hoạch tiêm vắc xin cho trẻ em.
Thứ tư là xem xét áp dụng cách ly tại nhà, thu gọn cách ly tập trung. Chuẩn bị cơ sở điều trị để nếu dịch có bùng phát thì không bị động.
Thứ năm là trong lúc này tập trung huấn luyện, đào tạo cho y tế cơ sở để đáp ứng với nhu cầu nếu dịch bệnh diễn biến phức tạp.
Thứ sáu là làm tốt công tác truyền thông. Triển khai mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chỉ có ứng dụng công nghệ thông tin mới giải quyết được nhiều ách tắc, vướng mắc, tồn tại như trong thời gian vừa qua.
Thứ bảy là cần có phương án thích ứng, linh hoạt trong đáp ứng phù hợp với hoạt động, ngành nghề, địa bàn để vừa phòng chống dịch tốt và làm kinh tế hiệu quả, có phương án cho học sinh đến trường.
Thứ tám là vai trò của người dân là rất quan trọng. Vì dịch ở trong dân, mà chỉ có dân thực hiện tốt các biện pháp phòng, chống dịch mới có hiệu quả. Trong đó, người dân cần tiếp tục thực hiện thật tốt thông điệp “5K” vì “5K” cắt đứt chuỗi lây nhiễm. Cần phải quản lý chặt người đi từ vùng dịch về bằng nâng cao tính tự giác khai báo y tế, nâng cao tính tự quản ở khu dân cư thông qua việc tuyên truyền, động viên, tư vấn, nhắc nhở về ý thức phòng bệnh. Hà Nội cũng phải tiếp tục bảo vệ thành quả phòng dịch ở “vùng xanh”.
– Trân trọng cảm ơn ông!
Hãy cài đặt Ứng dụng phòng, chống dịch Covid-19 Quốc gia (PC-Covid) để khai báo y tế, bảo vệ mình và bảo vệ mọi người:
Bước 1: Truy cập vào trang https://pcCovid.gov.vn/ hoặc tải trực tiếp từ App Store hay CH Play.
Bước 2: Sau khi tải về ứng dụng sẽ yêu cầu nhập số điện thoại để nhận mã OTP kích hoạt. Nếu chưa mở Bluetooth, hãy kéo thanh thông báo trạng thái và bật Bluetooth; hoặc vào Cài đặt, chọn Bluetooth và bật lên.
Bước 3: Sau khi cài đặt xong, bấm Quét xung quanh. Nếu có người ở gần bạn dưới 2 mét đã sử dụng PC-Covid, ứng dụng sẽ tự động nhận diện những người dùng này và xếp vào danh sách đã tiếp xúc. Khai báo y tế khi có các dấu hiệu như ho, sốt, mất vị giác… hoặc có liên quan, tiếp xúc người nghi nhiễm Covid-19. Luôn luôn quét mã QR nơi bạn đến. (Hà Nội mới, trang 7).
Nâng mức độ cảnh giác với dịch Covid-19
Chiều 24-10, Bộ Y tế đã tổ chức hội nghị trực tuyến với các điểm cầu UBND tỉnh, thành phố để kiểm điểm, đánh giá 10 ngày thực hiện Nghị quyết 128/NQ-CP của Chính phủ ban hành quy định tạm thời “thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát dịch Covid-19”.
Tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cho biết, hiện nay, các tỉnh thành như Phú Thọ, Thanh Hóa, Nam Định và một số địa phương ở khu vực Tây Nam bộ đã ghi nhận nhiều ca bệnh liên quan đến người trở về từ vùng dịch. “Chúng tôi lo ngại nguy cơ bùng phát dịch rất lớn trong thời gian tới. Do đó, các địa phương phải nâng cao hơn mức độ cảnh giác với dịch”, Bộ trưởng Bộ Y tế cảnh báo, đồng thời đề nghị các địa phương phải rà soát lại, kiểm soát người về từ 4 địa bàn: TPHCM, Long An, Bình Dương và Đồng Nai để phát hiện kịp thời và triển khai các biện pháp phòng chống dịch phù hợp.
Liên quan đến việc triển khai thực hiện Nghị quyết 128 của Chính phủ và Quyết định 4800 của Bộ Y tế, Bộ trưởng Bộ Y tế cho rằng, qua 10 ngày thực hiện, các địa phương cơ bản đáp ứng và linh hoạt triển khai theo tinh thần thực tế của địa phương, nhưng còn một số nơi áp dụng cứng nhắc gây khó khăn cho người dân. Trước ý kiến của một số địa phương về việc còn vướng mắc, khó khăn về cách ly, tiêm chủng, xét nghiệm, đi lại, lưu thông hàng hóa…, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long nhấn mạnh, trong quá trình thực hiện, nếu các địa phương có vấn đề phát sinh, cần liên hệ ngay với Bộ Y tế để thực hiện đúng yêu cầu đạt được thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19. Quan trọng hơn cả là phải kiểm soát được tình hình dịch, tránh để xảy ra đợt dịch tiếp theo.
Trong khi đó, tại ĐBSCL đã ghi nhận nhiều ca mắc mới trong cộng đồng. Theo đó, tại Bạc Liêu Ban Chỉ đạo phòng chống dịch Covid-19 tỉnh cho biết, đã ghi nhận 155 ca mắc Covid-19, là số ca mắc cao nhất trong một ngày trên địa bàn tỉnh. Trong đó, liên quan ổ dịch tại Công ty TNHH Thủy sản Tấn Khởi (khóm 2, phường 1, thị xã Giá Rai) đã ghi nhận đến 107 ca mắc (11 ca ghi nhận tại cộng đồng, 68 ca ghi nhận trong khu cách ly tập trung của thị xã Giá Rai, 28 ca ghi nhận trong khu phong tỏa). Đến nay, tại ổ dịch này đã ghi nhận trên 240 ca mắc Covid-19. Ngoài ra, tỉnh có 4 ca ghi nhận tại cộng đồng và 1 ca ghi nhận trong khu phong tỏa, là nhân viên của Công ty TNHH Châu Bá Thảo (thị xã Giá Rai).
Tại tỉnh Sóc Trăng, 24 giờ qua, tỉnh phát hiện 87 ca mắc Covid-19 (8 ca cộng đồng). Tại Tiền Giang, Sở Y tế tỉnh này vừa công bố bổ sung cấp độ dịch Covid-19. Theo đó, xã Bình Đức (huyện Châu Thành) được nâng từ cấp độ 1 (vùng xanh) lên cấp độ 4 (vùng đỏ) với nguy cơ rất cao. Đồng thời có 2.048 hộ dân ở 3/3 ấp của xã Bình Đức bị phong tỏa trong thời gian 7 ngày.
UBND tỉnh An Giang cho biết, những ngày gần đây tình hình dịch Covid-19 trên địa bàn tỉnh diễn biến phức tạp, số ca mắc trong cộng đồng có xu hướng tăng; đặc biệt xuất hiện ổ dịch tại Bệnh viện Đa khoa Trung tâm An Giang với nhiều ca mắc. UBND tỉnh An Giang yêu cầu người dân không ra đường từ 20 giờ ngày hôm trước đến 5 giờ sáng hôm sau, kể từ ngày 23-10 cho đến khi có thông báo mới.
Cùng ngày, Ban Chỉ đạo phòng chống dịch Covid-19 tỉnh Đồng Tháp cho hay, những ngày qua đều phát hiện hàng chục ca mắc Covid-19 mới; trong đó có ca cộng đồng.
Sẵn sàng ứng phó và kiểm soát dịch trong tình hình mới
Ngày 24-10, lần đầu tiên TPHCM đã đánh giá và chính thức công bố cấp độ dịch của từng phường, xã, quận, huyện cho đến thành phố theo đúng tinh thần của Nghị quyết 128 của Chính phủ.
Theo cách phân loại này, thành phố xếp ở cấp độ 2 về nguy cơ dịch (nguy cơ trung bình), tương ứng với cấp độ nguy cơ này các biện pháp hành chính và các biện pháp sinh hoạt xã hội khác sẽ tiếp tục được nới lỏng theo quy định và tiếp tục hướng đến đạt trạng thái bình thường mới khi thành phố ở cấp độ 1 (mức nguy cơ thấp). Đây là kết quả cộng hưởng từ nhiều giải pháp mang tính quyết liệt và đồng bộ, dưới sự chỉ đạo sâu sát của Chính phủ, Ban Chỉ đạo phòng chống dịch quốc gia, Bộ Y tế và Ban Chỉ đạo phòng chống dịch TPHCM. Các cấp chính quyền, các sở ban, ngành, các tổ chức chính trị – xã hội, các tổ chức thiện nguyện và mọi tầng lớp nhân dân đều đồng lòng, đồng sức quyết tâm chống dịch.
Hiện nay, số ca mắc mới của thành phố có giảm nhưng vẫn còn ở mức cao (tương ứng mức 3 – nguy cơ cao); nhưng nhờ tỷ lệ tiêm vaccine của người trên 18 tuổi của thành phố đã đạt 99,12% và nhất là tỷ lệ tiêm đủ liều của người trên 65 tuổi đã đạt 89,97% nên thành phố được xếp vào nhóm nguy cơ cấp độ 2. Dù vậy, công tác kiểm soát dịch bệnh của thành phố phải được xem xét và có kế hoạch ứng phó với cấp độ 3 (mức nguy cơ cao), mặt khác, một yêu cầu mới đặt ra đó là thành phố phải hoàn toàn tự lực trong công tác kiểm soát dịch bệnh khi mà hầu hết các đoàn chi viện đến từ các địa phương trên cả nước đã rút đi.
Các kịch bản ứng phó cho từng tình huống theo từng cấp độ nguy cơ trong giai đoạn thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19 theo tinh thần của Nghị quyết 128 đã được ngành y tế TPHCM xây dựng và triển khai, tất cả đều hướng mục tiêu chủ động giám sát diễn tiến dịch bệnh, phát hiện sớm ổ dịch, tiến hành dập dịch nhanh và triển khai chăm sóc, điều trị F0 an toàn, hiệu quả. Các đội đặc nhiệm kiểm soát dịch của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật thành phố được hình thành và sẵn sàng tác chiến khi phát hiện một ổ dịch mới phát sinh. Kế hoạch sẵn sàng thay thế các chiến sĩ quân y và phát huy hiệu quả các trạm y tế lưu động đã được các ban chỉ đạo phòng chống dịch quận, huyện, TP Thủ Đức và ngành y tế thiết lập phù hợp với yêu cầu thực tế, bao gồm cả đội hình dự bị để kịp thời huy động khi cần thiết. Hệ thống các cơ sở thu dung điều trị tại các bệnh viện dã chiến và các bệnh viện điều trị thuộc tầng 2 và tầng 3 cũng đã sẵn sàng cho các tình huống tương ứng các cấp độ dịch.
Để luôn sẵn sàng ứng phó với dịch và thực hiện chức năng khám, chữa bệnh thông thường cho người dân, các bệnh viện công lập và tư nhân đang chuyển đổi những khu vực cách ly F0 trước đây trở thành các đơn vị hoặc các khoa Covid-19. Bên cạnh đó, các bệnh viện dã chiến quận, huyện cũng đang được duy trì và phát triển đảm bảo mỗi địa bàn quận, huyện luôn sẵn sàng thu dung và cách ly điều trị thay thế cho các bệnh viện dã chiến của thành phố đã hoàn thành sứ mệnh. Ngoài ra, trong giai đoạn mới, thành phố sẽ hình thành 3 bệnh viện dã chiến 3 tầng, trên cơ sở tổ chức lại 3 bệnh viện dã chiến số 16, 13, 14 và các trung tâm hồi sức của các bệnh viện Bạch Mai, Việt Đức, Trung ương Huế bàn giao lại cho thành phố. Với mô hình 3 tầng trong một bệnh viện, người bệnh sẽ được chăm sóc tại chỗ, không phải chuyển viện khi tình trạng bệnh chuyển nặng.
Cùng với việc xây dựng kế hoạch triển khai trạm y tế lưu động, tổ chăm sóc Covid-19 tại cộng đồng, ngành y tế đã xây dựng 4 kịch bản ứng phó tương ứng với các tình huống dịch bệnh tại các bệnh viện (kiểm soát tốt, kiểm soát, cơ bản được kiểm soát và dịch bùng phát).
PGS-TS-BS TĂNG CHÍ THƯỢNG, Giám đốc Sở Y tế TPHCM
4 kịch bản ứng phó tương ứng với các tình huống dịch bệnh tại bệnh viện
1. Nếu tình hình dịch Covid-19 tại thành phố được kiểm soát tốt, số ca mắc mới tương ứng mức độ 1 thì sẽ sử dụng Bệnh viện Dã chiến thu dung điều trị Covid-19 ba tầng – số 16, Bệnh viện Nhi đồng Thành phố, Bệnh viện Từ Dũ để điều trị người mắc Covid-19 với 2.000 giường (trong đó có 1.040 giường oxy và 360 giường ICU), 120 giường cho trẻ em và 60 giường cho phụ nữ mang thai.
2. Nếu tình hình dịch Covid-19 tại thành phố được kiểm soát, số ca mắc mới tương ứng mức độ 2 thì sẽ sử dụng 2 bệnh viện dã chiến thành phố (dã chiến thu dung điều trị Covid-19 ba tầng – số 13 và số 16), bệnh viện dã chiến thu dung điều trị Covid-19 quận, huyện; 2 bệnh viện chuyên khoa nhi (Nhi đồng Thành phố, Nhi đồng 2); 2 bệnh viện chuyên khoa sản (Từ Dũ, Hùng Vương) để điều trị người mắc Covid-19 với 11.623 giường (trong đó có 3.815 giường oxy và 803 giường ICU), 180 giường cho trẻ em và 120 giường chwo phụ nữ mang thai.
3. Nếu tình hình dịch Covid-19 tại thành phố cơ bản được kiểm soát, số ca mắc mới tương ứng mức độ 3 thì sẽ sử dụng 3 bệnh viện dã chiến thành phố (dã chiến thu dung điều trị Covid-19 ba tầng – số 13, số 14, số 16); bệnh viện dã chiến thu dung điều trị Covid-19 quận, huyện; 3 bệnh viện hồi sức Covid-19 (Chợ Rẫy, Quân y 175, Bệnh nhiệt đới); 3 bệnh viện chuyên khoa nhi (Nhi đồng Thành phố, Nhi đồng 2, Nhi đồng 1) và 2 bệnh viện chuyên khoa sản (Từ Dũ, Hùng Vương) để điều trị người mắc Covid-19 với 11.623 giường (trong đó có 3.815 giường oxy và 803 giường ICU), 180 giường cho trẻ em và 120 giường cho phụ nữ mang thai.
4. Nếu tình hình dịch Covid-19 tại thành phố bùng phát lại, số ca mắc mới tăng cao tương ứng mức độ 4, ngoài các bệnh viện được huy động ở mức độ 3 thì mỗi quận, huyện phải đảm bảo có một bệnh viện dã chiến 300-500 giường. Tổng giường điều trị Covid-19 là 16.556 giường (bao gồm 6.568 giường oxy và 2.029 giường ICU). (Sài Gòn giải phóng, trang 1).
Covid -19 diễn biến căng thẳng ở miền Tây
Những ngày gần đây, tại 3 tỉnh An Giang, Bạc Liêu, Sóc Trăng số ca mắc Covid -19 liên tục tăng trở lại với nhiều ổ dịch cộng đồng phức tạp.
Số ca mắc tăng cao ở tỉnh vùng xanh, vùng vàng
Sóc Trăng được BYT xếp vào vùng 1 về cấp độ dịch (vùng xanh) nhưng tình hình dịch Covid -19 lại đang diễn biến phức tạp. Ngày 24.10, ông Trần Văn Khải, Phó giám đốc Sở Y tế Sóc Trăng, cho biết thời gian gần đây số ca mắc Covid-19 trên địa bàn tỉnh liên tục tăng cao. Cụ thể, ngày 21.10 ghi nhận 159 ca; ngày 22.10 ghi nhận 137 ca; ngày 23.10 ghi nhận 87 ca. Phần lớn số ca mắc Covid-19 liên quan ổ dịch xảy ra tại Công ty CP thủy sản Út Xi (xã Tài Văn, H.Trần Đề) và người dân từ các tỉnh, thành vùng dịch về quê.
Ông Nguyễn Thanh Bình, Chủ tịch UBND tỉnh An Giang, cho biết: “Diễn biến tình hình dịch Covid-19 đang rất phức tạp. Hiện đã xuất hiện các ổ dịch cộng đồng và xu hướng lan rộng thêm nên đòi hỏi tỉnh phải dốc toàn lực để truy vết, xét nghiệm sàng lọc F0, khoanh vùng dập dịch… Để dập dịch thành công, người dân cần phải hợp tác với ngành chức năng của tỉnh trong việc lấy mẫu xét nghiệm và tuân thủ các quy định phòng chống dịch, thực hiện nghiêm biện pháp 5K”.
Ngày 24.10, UBND H.Chợ Mới (An Giang) cho biết huyện đã ký quyết định công bố tạm thời cấp độ dịch cấp 4 (cấp độ cao nhất) đối với TT.Mỹ Luông và TT.Chợ Mới, do nơi đây có 120 ca nhiễm Covid-19. Cụ thể, TT.Mỹ Luông có 59 ca nhiễm, TT.Chợ Mới có 61 ca nhiễm. Tuy nhiên, qua tầm soát, truy vết, đến cuối ngày 23.10 TT.Mỹ Luông có thêm 35 ca nghi nhiễm. Liên quan 2 ổ dịch này, huyện đã cho phong tỏa tại TT.Mỹ Luông 316 hộ với 1.276 nhân khẩu và TT.Chợ Mới 250 hộ với trên 1.000 nhân khẩu.
Theo Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch Covid-19 H.Chợ Mới, ổ dịch tại TT.Mỹ Luông có nguồn lây liên quan ổ dịch từng bùng phát tại xã Mỹ Hội Đông (cùng H.Chợ Mới). Còn ổ dịch tại TT.Chợ Mới thì phức tạp hơn do có nhiều nguồn lây; trong đó có nguồn lây liên quan đến một phụ nữ về từ ổ dịch trong Bệnh viện đa khoa trung tâm An Giang làm lây nhiễm nhiều người.
Liên quan ổ dịch tại Bệnh viện đa khoa trung tâm An Giang, ngày 24.10, Sở Y tế An Giang thông tin đến chiều 23.10 có 148 ca dương tính Covid-19. Trong đó, tại bệnh viện có 98 ca, 50 ca là người bệnh và người nuôi bệnh đã xuất viện về nhà tại các huyện Thoại Sơn, Châu Phú, Châu Thành và TP.Long Xuyên.
Tăng tốc tiêm vắc xin
Ngày 24.10, ông Trần Anh Thư, Phó chủ tịch UBND tỉnh An Giang, ký công văn phê duyệt đối tượng tiên vắc xin phòng Covid -19 đợt 11. Cụ thể, tổng lượng vắc xin nhận về đợt này 813.700 liều, gồm 175.500 liều Pfizer, 150.000 liều AstraZeneca, 358.200 liều Abdala, 130.000 liều Vero Cell. UBND tỉnh An Giang phân bổ số lượng vắc xin cho các đối tượng cụ thể tại 11 huyện, thị xã, thành phố; Bệnh viện Sản – Nhi An Giang, Bệnh viện đa khoa trung tâm An Giang, Bệnh viện đa khoa Hạnh Phúc, Phòng khám Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh, Bệnh xá Quân y. Tính đến ngày 17.10, An Giang đã nhận phân bổ hơn 1.391.420 liều vắc xin, triển khai tiêm mũi 1 được 896.328 người (đạt tỷ lệ 65,35%), mũi 2 được 142.209 người (đạt tỷ lệ 10,37%).
Theo ông Phạm Văn Thiều, Chủ tịch UBND tỉnh Bạc Liêu, tỉnh đã tiêm ngừa Covid-19 mũi 1 được trên 365.000 người (đạt tỷ lệ trên 53%) và mũi 2 hơn 81.000 người (đạt tỷ lệ trên 10%). Hiện tỉnh đang tập trung đẩy nhanh tiến độ tiêm ngừa Covid-19 để nâng cao khả năng miễn dịch trong cộng đồng.
Trong khi đó, đại diện Sở Y tế Sóc Trăng cho biết nhiều ngày qua địa phương này đã mở chiến dịch tiêm vắc xin ngừa Covid-19. Đến ngày 24.10, tỷ lệ tiêm ngừa mũi 1 của tỉnh đạt tỷ lệ 81,20%; mũi 2 đạt 8,32%. (Tuổi trẻ, trang 5).
Nhiều địa phương sẽ tiêm vắc xin Pfizer cho trẻ 12 – 17 tuổi
Ngày 24.10, thông tin về triển khai tiêm vắc xin cho trẻ em từ 12 – 17 tuổi, lãnh đạo Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế)) cho biết đã có văn bản hướng dẫn chung gửi sở y tế các tỉnh, thành và các viện vệ sinh dịch tễ, Viện Pasteur.
Theo đó, vắc xin sử dụng cho trẻ em là loại đã được Bộ Y tế phê duyệt sử dụng cho lứa tuổi này, theo hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất và Bộ Y tế. Vắc xin được sử dụng 2 liều cơ bản/đối tượng và tiêm cùng loại vắc xin.
“Các viện vệ sinh dịch tễ, Viện Pasteur sẽ hướng dẫn cụ thể việc tiêm vắc xin phòng Covid-19 cho trẻ từ 12 – 17 tuổi cho các tỉnh, thành phố theo địa bàn phân công phụ trách”, lãnh đạo Cục Y tế dự phòng nói thêm.
Thông tin thêm về hướng dẫn triển khai tiêm vắc xin Covid-19 cho trẻ em tại phía bắc, TS-BS Phạm Quang Thái, Trưởng văn phòng Tiêm chủng mở rộng miền Bắc (Viện Vệ sinh Dịch tễ T.Ư) cho biết: “Chúng tôi đã hoàn thành hướng dẫn tiêm vắc xin Covid-19 cho các cháu trong lứa tuổi 12 – 17. Hiện loại sử dụng tiêm cho nhóm này là vắc xin Covid -19 Pfizer.
Dự kiến, trong tuần tới sẽ hướng dẫn cho các tỉnh, thành phía bắc. Việc tiêm cho các cháu được triển khai khi có vắc xin về”. (Thanh niên, trang 5).
TP.HCM xác định dịch mức nguy cơ trung bình
UBND TP.HCM thông báo cấp độ dịch trên địa bàn TP.HCM theo Nghị quyết 128 của Chính phủ và Quyết định số 4800 của Bộ Y tế
Ngày 24.10, UBND TP.HCM thông báo cấp độ dịch trên địa bàn TP.HCM theo Nghị quyết 128 của Chính phủ và Quyết định số 4800 của Bộ Y tế. Theo đó, cấp độ dịch trên toàn địa bàn TP.HCM là cấp độ 2 (vùng vàng – nguy cơ trung bình).
Trên địa bàn TP.HCM, có 9 địa phương đạt cấp độ 1 (vùng xanh – nguy cơ thấp): Q.1, Q.7, Q.8, Q.10, Q.Gò Vấp, Q.Tân Bình, H.Cần Giờ, H.Củ Chi, TP.Thủ Đức; 12 địa phương đạt cấp độ 2: Q.3, Q.4, Q.5, Q.6, Q.11, Q.12, Q.Bình Thạnh, Q.Phú Nhuận, Q.Tân Phú, H.Bình Chánh, H.Hóc Môn, H.Nhà Bè. Riêng Q.Bình Tân đang ở cấp độ 3 (vùng cam – nguy cơ cao).
UBND TP.HCM giao các sở ngành liên quan và UBND các quận, huyện, TP.Thủ Đức căn cứ cấp độ dịch để triển khai các biện pháp hành chính “Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19” trong lĩnh vực và trên địa bàn phụ trách. (Thanh niên, trang 5).
Lo ngại nguy cơ bùng phát dịch thời gian tới
“Chúng tôi bày tỏ lo ngại nguy cơ bùng phát dịch rất lớn trong thời gian tới”, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long phát biểu ngày 24/10 tại hội nghị kiểm điểm, đánh giá 10 ngày thực hiện Nghị quyết của Chính phủ ban hành Quy định tạm thời “Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát dịch COVID-19”.
Về cơ bản hiện nay chúng ta đã kiểm soát được tình hình dịch tại các địa bàn trọng điểm như TPHCM, Bình Dương, Long An, Đồng Nai và một số địa phương khác. Tuy nhiên, sau khi nới lỏng giãn cách, lượng người đi lại từ vùng có dịch về các địa phương rất nhiều và đã xuất hiện các ổ dịch mà nguồn lây chủ yếu từ những người trở về từ các vùng dịch”, ông Long nói.
Trao đổi trực tuyến với các điểm cầu UBND tỉnh, thành phố, ông Long nêu rõ, mặc dù các địa phương đã triển khai nhiều giải pháp phòng chống dịch nhưng các tỉnh như Phú Thọ, Thanh Hoá, Nam Định hay một số địa phương ở khu vực Tây Nam bộ đã ghi nhận nhiều ca bệnh liên quan người trở về từ vùng dịch. Vì vậy ông đề nghị các địa phương rà soát lại, kiểm soát người về từ 4 địa bàn TPHCM, Long An, Bình Dương và Đồng Nai.
Ðẩy nhanh tốc độ tiêm vắc xin
Ông Long cho biết, một trong những tiêu chí phân loại cấp độ dịch là độ bao phủ vắc xin. Hướng dẫn của Bộ Y tế đã chỉ rõ cố gắng bao phủ mũi 1 theo đúng đối tượng. Trong tháng 10 đạt bao phủ mũi 2 cho người trên 65 tuổi ở mức tối thiểu 80%; trong tháng 11 đạt mức bao phủ tương tự đối với người trên 50 tuổi. Ông đề nghị các địa phương đã được phân bổ vắc xin phải tăng tốc tiêm chủng. Khi triển khai tiêm vắc xin, phải tuân thủ việc cập nhật dữ liệu thông tin người tiêm lên nền tảng tiêm chủng.
Một tiêu chí quan trọng khác là các địa phương phải chuẩn bị đủ cơ sở vật chất, đặc biệt là hệ thống điều trị, phải đảm bảo giường bệnh cho tình huống có nhiều ca mắc, có máy thở, đầy đủ trang thiết bị cấp cứu, ôxy… để khi dịch xảy ra thì kiểm soát được và giảm thiểu số ca tử vong. Đồng thời phải đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực điều trị cho cán bộ y tế. “Đề nghị các địa phương phải chuẩn bị đủ các yêu cầu tiêu chí này. Trong Nghị quyết 128 và quyết định 4800 đều nêu nếu không đảm bảo tiêu chí này sẽ phải nâng cao cấp độ dịch để ứng phó phù hợp”, ông Long nói.
Khoanh vùng phong toả nhỏ nhất
Về đánh giá cấp độ dịch, lãnh đạo Bộ Y tế nhấn mạnh, trong Nghị quyết 128 và Quyết định 4800 đã nêu việc đánh giá cấp độ dịch theo quy mô xã, phường để giảm thiểu ảnh hưởng của dịch đến sự phát triển kinh tế – xã hội. Do đó, các địa phương cần thực hiện theo hướng dẫn. Liên quan đến việc cách li, phong toả phòng chống dịch, ông Long lưu ý các địa phương cần phong tỏa và cách li nhỏ nhất có thể: chỉ vài nhà trong một ngõ hay một vùng nhỏ trong một xã, phường. Trong vùng phong toả, cách li nhỏ, cần làm xét nghiệm nhiều vòng lặp lại. “Xác định khoanh vùng nhỏ nhất để dập dịch và không ảnh hưởng đến đời sống, phát triển kinh tế – xã hội của người dân và không lãng phí nguồn lực chống dịch”, ông nhấn mạnh.
Trong xét nghiệm, phải lưu ý gộp mẫu, kể cả PCR cũng có thể gộp đến 20 mẫu. “Đối với các bệnh viện, chỉ xét nghiệm sàng lọc người có triệu chứng, nếu có bảo hiểm y tế thì bảo hiểm y tế thanh toán, nếu không có thì ngân sách nhà nước chi trả. Không được thu tiền xét nghiệm của người bệnh”, ông Long khẳng định. (Tiền phong, trang 10).
Tiêm đủ vắc xin vẫn mắc COVID-19, không được chủ quan
Chuyên gia y tế khẳng định, không có loại vắc xin nào có thể bảo vệ tuyệt đối cho con người trước nguy cơ nhiễm bệnh. Tuy nhiên, tiêm vắc xin sẽ làm giảm nguy cơ bệnh nặng và tử vong.
Ngày 24/10, thông tin tỉnh Bình Phước đã giám sát và phát hiện nhiều người mắc COVID-19 sau khi đã tiêm đủ 2 mũi vắc xin đang được cộng đồng đặc biệt quan tâm. Cụ thể, qua giám sát 2.700 người đến, về từ các tỉnh, thành phố trong khu vực từ ngày 12 – 22/10, Bình Phước ghi nhận 63 trường hợp dương tính với SARS-CoV-2. Đặc biệt, trong số đó 37 người đã tiêm đủ 2 mũi vắc xin ngừa COVID-19 và 19 người đã tiêm mũi 1.
Giữa tháng 6, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TPHCM bị phong tỏa vì phát hiện 69 nhân viên y tế mắc COVID-19. Họ nhiễm bệnh sau 7 – 8 tuần tiêm đủ 2 mũi vắc xin AstraZeneca.
Bệnh viện Bệnh nhiệt đới và Đơn vị Nghiên cứu lâm sàng Đại học Oxford (Anh) đã phối hợp khảo sát chi tiết về biểu hiện lâm sàng, diễn tiến virus học, mức độ kháng thể trung hòa trên nhóm nhân viên y tế đã tiêm đủ vắc xin nhưng vẫn mắc COVID-19.
Kết quả cho thấy, những người đã tiêm đủ 2 mũi vắc xin AstraZeneca vẫn có thể bị nhiễm biến chủng Delta, vẫn có thể lây cho những người khác, bao gồm cả những người đã tiêm đủ liều vắc xin. Tuy nhiên, theo TS. BS Nguyễn Văn Vĩnh Châu, Phó giám đốc Sở Y tế TPHCM, tất cả bệnh nhân đều có triệu chứng nhẹ hoặc không có triệu chứng. Tải lượng của virus chủng Delta có thể đạt đỉnh cao hơn chủng trước đây 251 lần.
BS Trương Hữu Khanh, Phó Chủ tịch thường trực Hội Truyền nhiễm TPHCM, nhận định: “Những người đã chích đủ cả 2 mũi vắc xin vẫn mắc COVID-19 là chuyện hết sức bình thường. Các nghiên cứu đã chỉ ra, vắc xin ngừa COVID-19 chỉ bảo vệ cơ thể từ 76% trở lên, điều đó có nghĩa là khoảng 24% những người đã chích đủ cả 2 mũi vắc xin ngừa COVID-19 vẫn có thể mắc bệnh. Tuy nhiên, hầu hết những trường hợp mắc bệnh khi đã chích đủ vắc xin đều không có biểu hiện bệnh hoặc bệnh nhẹ”. (Tiền phong, trang 10).
Ngọc Nga tổng hợp