Theo Bộ Y tế, nguyên nhân khuyết tật ở trẻ em có thể phụ thuộc 3 giai đoạn:
Giai đoạn trước sinh: Trong giai đoạn này, người mẹ mang thai nếu mắc các bệnh lý virus, giáp trạng, ngộ độc thai, tiểu đường, chấn thương… có thể trẻ bị khuyết tật sau sinh.
Độ tuổi của cha mẹ cũng ảnh hưởng đến điều này. Trong đó, người mẹ có độ tuổi từ 35 trở lên, người bố trên 45 tuổi khi sinh con cũng có nguy cơ cao.
Ngoài ra, khi mang thai, người mẹ tiếp xúc với môi trường độc hại như kim loại nặng, chất độc dùng trong nông nghiệp, thực phẩm; các loại thuốc, chất kích thích (rượu, bia, ma túy…), dinh dưỡng bà mẹ, nhiễm trùng.
Nguyên nhân khiến trẻ khuyết tật cũng có thể là sự bất thường nhiễm sắc thể, gene, chất liệu di truyền thai nhi.
Giai đoạn trong sinh: Các nguyên nhân khiến trẻ gặp khuyết tật trong thời điểm này có thể là can thiệp sản khoa (dùng kẹp/hút thai, mổ sinh, kích thích sinh…).
Các yếu tố khác bao gồm sinh non (dưới 37 tuần), thiếu oxy não, nhẹ cân (dưới 2,5 kg) và vàng da nhân não do bất đồng nhóm máu.
Giai đoạn sau sinh: Các vấn đề thường gặp sau sinh khiến trẻ gặp nguy cơ lớn là chấn thương sọ não, chảy máu não, nhiễm trùng thần kinh, suy hô hấp, phơi nhiễm các yếu tố môi trường độc hại, hóa chất, thuốc trừ sâu, kim loại nặng . Sốt co giật cũng là yếu tố nguy cơ.
Bên cạnh đó, trong hướng dẫn của Bộ Y tế, khuyết tật có thể do một hoặc nhiều yếu tố nguyên nhân gây nên. Nhưng cũng có nhiều trẻ bị khuyết tật mà không rõ nguyên nhân.
Theo báo cáo của Tổng cục Thống kê về điều tra Quốc gia Người khuyết tật Việt Nam năm 2016, ước tính Việt Nam có khoảng 1,2 trẻ em khuyết tật độ tuổi 0-17 (chiếm 3,1% trẻ trong độ tuổi này). Loại khuyết tật phổ biến nhất ở trẻ em trong điều tra tại cộng đồng là khuyết tật về vận động (chiếm 22,4%) và khuyết tật về nói (chiếm 21,4%) tổng số trẻ bị khuyết tật.
Theo báo cáo của Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF) năm 2016 và 2017, Việt Nam có khoảng 1,1 triệu trẻ khuyết tật độ tuổi dưới 16 tuổi. Các khuyết tật ở trẻ thường là khuyết tật về nghe, nhìn, nhận thức, giao tiếp, vận động và đa khuyết tật.
Đinh Hạnh (tổng hợp)