Mỗi giây trôi qua, lá gan của bạn phải đối mặt với rất nhiều nguy cơ. Trước tác động của những yếu tố này, viêm gan có thể xuất hiện, tiến triển thành xơ gan, thậm chí dẫn tới ung thư gan. Vậy phải làm gì để ngăn chặn những bệnh lý tại gan ngày càng trở nặng?
Từ viêm gan đến xơ gan và cuối cùng là ung thư
Ung thư gan là một trong những căn bệnh ung thư hàng đầu ở nước ta với trung bình khoảng 10.000 ca mắc mới mỗi năm. Theo giới chuyên gia, trên 80% số người bị ung thư gan tiến triển từ viêm gan B, còn lại xuất phát từ viêm gan do: Virus viêm gan C, lạm dụng bia rượu, độc tố từ thức ăn…
Vậy viêm gan chuyển thành xơ gan và dẫn tới ung thư gan như thế nào?
Thực tế, gan là cơ quan có khả năng tái tạo lại sau tổn thương. Tuy nhiên, dưới tác động lâu dài của các yếu tố như virus, độc tố, bia, rượu, thuốc… các tế bào bị tổn thương không có thời gian phục hồi, bị phá hủy và gây viêm tại gan. Nếu không được điều trị, ổ viêm sẽ ngày càng lan rộng, nhiều tế bào gan bị phá hủy và men gan tăng cao.
Khi gan bị tổn thương nặng, các tế bào hình sao tại gan (Hepatic stellate cell) sẽ được hoạt hóa để ngăn chặn sự lan rộng của ổ viêm này. Các tế bào hình sao sẽ kích thích gia tăng tổng hợp collagen và hình thành các mô sẹo. Mặc dù điều này giúp ngăn lại sự lan rộng của ổ viêm nhưng cũng khiến gan không hoạt động được bình thường (khó trao đổi chất, cản trở khử độc) và dẫn tới xơ gan. Nói cách khác, xơ gan chính là những tổn thương không phục hồi tại cơ quan này.
Không dừng lại ở đó, tình trạng xơ hóa tại gan tiếp tục phát triển sẽ dẫn tới ung thư tại cơ quan này. Theo thống kê, 70-80% trường hợp ung thư gan phát triển trên nền xơ gan. Ngoài ra, ung thư gan cũng xuất hiện do nghiện rượu hoặc độc tố aflatoxin do nấm mốc trong đồ ăn.
Những biện pháp phòng ngừa viêm gan – xơ gan – ung thư gan
Cả 3 căn bệnh: Viêm gan, xơ gan và ung thư gan đều có ảnh hưởng không nhỏ tới sức khỏe người bệnh. Điều quan trọng đó là áp dụng kịp thời những biện pháp để dự phòng cũng như ngăn chặn bệnh không nặng thêm và chuyển sang những giai đoạn tiếp theo. Hiện nay, để bảo vệ lá gan có 4 biện pháp được giới chuyên gia khuyến nghị đó là:
Tiêm vaccin phòng bệnh và thăm khám gan định kỳ
Xét nghiệm và tiêm vaccin phòng ngừa viêm gan B được cho là biện pháp phòng ngừa ung thư gan hữu ích cần được thực hiện trước tiên. Bên cạnh đó, bạn cũng nên thăm khám gan định kỳ để đánh giá chức năng gan cũng như tầm soát ung thư. Như vậy, có thể phát hiện sớm những vấn đề mà gan đang gặp phải và có biện pháp xử trí kịp thời. Đặc biệt, với những người có nguy cơ cao như: Sử dụng rượu bia, mắc viêm gan B, C, xơ gan,… cần đi kiểm tra định kỳ tối thiểu 3-6 tháng/lần.
Chế độ ăn hợp lý trong ngày
Chế độ ăn uống đóng vai trò rất quan trọng tới sức khỏe, đặc biệt là phòng chống viêm gan, xơ gan, ung thư gan cũng như tăng cường chức năng gan.
Phòng bệnh thế nào?
Không sử dụng thức ăn bị mốc: Trong đồ ăn bị mốc chứa một lượng lớn chất độc aflatoxin và có khả năng gây ung thư gan. Đặc biệt, khi đồ ăn bị mốc ở 1 vị trí nào đó, bạn cũng không nên chỉ cắt bỏ phần mốc và sử dụng phần còn lại. Bởi các vi nấm và độc tố có thể đã phân bố toàn bộ đồ ăn đó: Hạn chế ăn mặn; Tránh xa dầu mỡ biến chất; Hạn chế sử dụng đồ ăn giàu protein; Duy trì chế độ ăn ít đường; Thói quen sống lành mạnh; Hạn chế sử dụng bia, rượu; Không sử dụng nước uống có ga, hút thuốc lá hay các chất kích thích khác; Phân bổ thời gian hợp lý giữa làm việc và nghỉ ngơi, có biện pháp giải tỏa áp lực hiệu quả; Ngủ đủ giấc, không nên ngủ muộn để gan thải độc hiệu quả; Tăng cường vận động ngoài trời với cường độ phù hợp; Kiểm soát tốt cảm xúc, không để chúng ảnh hưởng quá mạnh đến tâm trạng; Giữ vững tinh thần lạc quan, không quá hoảng loạn, lo lắng.
CDC Hà Nam tổng hợp