Zona thần kinh là bệnh lý khá phổ biến, thường gặp ở người lớn tuổi và những người suy giảm miễn dịch. Thời tiết chuyển mùa là điều kiện thuận lợi cho bệnh bùng phát.
Zona là bệnh lành tính không nguy hiểm nhưng nếu không chữa trị kịp thời, bệnh nặng sẽ dẫn đến nhiều biến chứng. Tuy vậy nhiều người bệnh vẫn chủ quan khi mắc bệnh lý này.
Bệnh zona còn được gọi là bệnh do Herpes zoster, gây ra bởi varicella-zoster virus (VZV) cũng là tác nhân của bệnh thủy đậu. Thủy đậu là do nhiễm virus tiên phát, sau khi khỏi bệnh virus VZV không bị tiêu diệt mà nằm ở hạch thần kinh cảm giác.
Chính vì vậy, bệnh zona được coi là sự tái hoạt động trở lại của VZV khi hệ miễn dịch suy giảm hoặc bởi một số yếu tố: u ác tính, chấn thương, tia xạ, dùng thuốc ức chế miễn dịch…
Biểu hiện và đối tượng dễ mắc zona
Mọi lứa tuổi, cả nam lẫn nữ đều có thể mắc bệnh Zona, đặc biệt đối với nhóm người có nguy cơ cao như: Nguời trên 60 tuổi; Người được ghép thận hay ghép tủy xương; Người bị nhiễm HIV/AIDS hay bị ung thư các loại; người đang dùng các loại thuốc ức chế miễn dịch hoặc các thuốc loại corticoids lâu ngày để điều trị suyễn, viêm khớp, vảy nến; người có tiền sử chấn thương, nhiễm trùng…rất dễ bị zona sau khi bị thủy đậu.
Khởi phát bệnh zona rất đột ngột, bệnh nhân cảm thấy đau nhức, nóng rát ở một vùng da kèm sốt, mệt mỏi. Sau đó nổi nhiều mụn nước to nhỏ không đều thành chùm trên nền hồng ban. Vị trí các mụn nước có thể nổi trên một vùng da hay niêm mạc nhưng đặc biệt là chỉ ở một bên cơ thể hoặc hiếm khi lan qua bên đối diện. Ðau rát là một triệu chứng chính của bệnh do các rễ thần kinh bị tổn thương. Tùy trường hợp, có khi chỉ đau vừa nhưng có khi đau rất dữ dội, nhất là ở những người già. Hạch nách, cổ hay bẹn cùng bên và gần với vùng da bị bệnh có thể sưng to.
Chùm mụn nước ở một bên cơ thể, nổi hạch, kèm triệu chứng đau rát là các đặc điểm quan trọng của bệnh zona. Các mụn nước sẽ vỡ, chảy dịch, đóng mài và lành sẹo, có thể xấu hoặc không trong vòng 2-3 tuần. Một số ít trường hợp nặng, có thể có biến chứng như bội nhiễm sang thương da, đau nhức thần kinh sau zona, viêm thần kinh thị giác, loét giác mạc, liêt thần kinh mặt…
Biến chứng của bệnh zona
Bệnh zona có nhiều biến chứng tùy thuộc vào vị trí, mức độ tổn thương như:
– Nhiễm trùng da do zona
Tổn thương lan rộng, chăm sóc không tốt khiến vết thương ngày càng tổn thương nặng hơn, lâu lành hơn, vi khuẩn phát triển gây nhiễm trùng.
- Đau dây thần kinh zona
Một số trường hợp có thể vẫn gây đau, sau khi hết mụn nước zona. Tình trạng này được gọi là đau dây thần kinh sau zona. Có thể là do các sợi thần kinh bị hư hại làm cảm giác đau.
- Ảnh hưởng đến thị lực
Zona xuất hiện trong hoặc xung quanh mắt (bệnh mắt zona) có thể gây ra nhiễm trùng mắt đau đớn và có thể dẫn đến mất thị lực.
- Hệ lụy về thần kinh
Tùy theo các dây thần kinh bị ảnh hưởng bởi virus zona tấn công, có thể gây ra:
Có thể viêm não, viêm màng não.
Có thể ảnh hưởng khả năng nghe.
Gây liệt mặt.
Cần làm gì?
Điều trị bệnh zona nên được bắt đầu càng sớm càng tốt nhằm mục đích chống bội nhiễm thương tổn da, chống đau dây thần kinh, chống virus, phòng tránh các biến chứng nặng và đặc biệt là hội chứng đau sau zona.
Bên cạnh việc sử dụng các thuốc nội khoa như Acyclovir có thể phối hợp các thuốc giảm đau theo bậc hoặc các thuốc giảm đau thần kinh để làm giảm tình trạng đau của người bệnh thì việc kết hợp với các biện pháp điều trị vật lý trị liệu phục hồi chức năng là cần thiết.
Vì vậy, khi có biểu hiện của bệnh zona cần đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị. Tuyệt đối không được chủ quan, tự điều trị hoặc điều trị theo mách bảo có thể dẫn đến nhiều hệ lụy.
Để phòng bệnh việc tiêm phòng bằng vaccine thủy đậu là cần thiết. Bên cạnh đó, nên giữ vệ sinh cá nhân, hạn chế hoặc không tiếp xúc với người chưa tiêm phòng thủy đậu, đặc biệt là trẻ em, phụ nữ mang thai.
Với người đã bị zona, nên kiêng ăn thực phẩm giàu chất béo, rượu bia, ngũ cốc tinh chế quá kỹ, sẽ làm tăng lượng đường huyết, tăng nhiễm trùng và khiến cho vết phỏng lâu lành. Các thực phẩm giàu vitamin C, kẽm như cam, gan động vật, bơ… giúp tăng cường sức đề kháng. Vitamin B6, B12 cũng giúp các vết mụn nước nhanh chóng phục hồi.
Mậu Ngọ(tổng hợp)