Tính đến nay, Việt Nam đã ghi nhận 4 ca đậu mùa khỉ, trong đó 2 ca được phát hiện vào tháng 10/2022 có dịch tễ từ nước ngoài về; 2 ca vừa phát hiện tại Bình Dương và TP Hồ Chí Minh qua điều tra dịch tễ, trong 20 ngày qua cả hai bệnh nhân không đi nước ngoài, chưa có yếu tố tiếp xúc người nước ngoài.
Đánh giá nguy cơ để phòng ngừa phù hợp
Theo Bộ Y tế, đến nay, Việt Nam đã ghi nhận 4 trường hợp mắc bệnh đậu mùa khỉ. Hai bệnh nhân đầu tiên được phát hiện vào tháng 10/2022 có dịch tễ đi từ Dubai về, đã xuất viện sau 3 tuần điều trị. Hai bệnh nhân mới nhất được phát hiện tại TP Hồ Chí Minh và Bình Dương, trong đó nam bệnh nhân trú tại Đồng Nai (tạm trú tại TP Hồ Chí Minh) và người yêu ở Bình Dương.
Theo PGS.TS Trần Đắc Phu, Cố vấn cao cấp Trung tâm Đáp ứng khẩn cấp các sự kiện y tế công cộng (Bộ Y tế) cho biết, 2 ca mắc đậu mùa khỉ hiện chưa rõ nguồn lây, do đó cần giám sát, điều tra dịch tễ xem xem có tiếp xúc với những người đi từ vùng dịch về hay không. Ngoài ra, cần giám sát ở cộng đồng xem có bệnh nhân nào mới không. Từ đó, đánh giá nguy cơ lây lan bệnh. Mặt khác, cần tăng cường giám sát ở cửa khẩu, đặc biệt là những người đi từ vùng dịch tễ về.
Đánh giá về tình hình lây lan, ông Phu cho rằng, nguy cơ lây bùng phát bệnh đậu mùa khỉ thành dịch lớn là thấp, bởi đây không phải là bệnh lây trong nhóm cộng đồng lớn. Người dân không nên quá hoang mang, nhưng cũng không được chủ quan, cần áp dụng các biện pháp phòng bệnh cá nhân, như che miệng và mũi khi ho hoặc hắt hơi, rửa tay xà phòng, vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường…
Theo ông Phu, quan trọng nhất hiện nay là đánh giá nguy cơ, nguy cơ đến đâu, đáp ứng phòng bệnh đến đó, dịch sẽ không rơi vào tình trạng bùng phát mất kiểm soát. Đánh giá nguy cơ quan trọng trong lúc này bởi có rất nhiều bệnh dịch khác đang bùng phát như sốt xuất huyết, đau mắt đỏ, tay chân miệng…
Chưa có vaccine, tăng cường phòng bệnh
Theo Bộ Y tế, khó khăn hiện nay là Việt Nam chưa có bộ kít xét nghiệm bệnh đậu mùa khỉ, trước mắt chẩn đoán bệnh cần dựa vào triệu chứng lâm sàng để sàng lọc. Sau này có các chẩn đoán cận lâm sàng đặc hiệu sẽ áp dụng. Bệnh đậu mùa khỉ chưa có vaccine đặc hiệu, trên thế giới hiện chỉ tiêm vac_cine đậu mùa.
Theo WHO, đến nay, kết quả một số nghiên cứu cho thấy vaccine đậu mùa trước đây có hiệu quả nhất định trong việc phòng, chống bệnh đậu mùa khỉ. Hiện, một số ít quốc gia đã phê duyệt sử dụng vac_cine phòng bệnh đậu mùa thế hệ mới để sử dụng phòng, chống bệnh đậu mùa khỉ.
Theo Bộ Y tế, đậu mùa khỉ lây qua tiếp xúc khoảng cách gần với người bệnh bao gồm qua tiếp xúc mặt với mặt, cọ xát da với da, miệng với miệng hoặc miệng với da, gồm cả quan hệ tình dục. Bệnh thường diễn biến qua 2 giai đoạn, giai đoạn sốt kéo dài 0-5 ngày với các triệu chứng sốt, đau đầu dữ dội, đau lưng, đau cơ, hạch lympho viêm và sưng đau, kiệt sức. Giai đoạn phát ban ngoài da (mụn nước, mụn mủ) thường bắt đầu từ 1-3 ngày sau khi xuất hiện sốt. Ngoài ở mặt, lòng bàn tay, bàn chân, nốt phát ban hay gặp niêm mạc miệng, niêm mạc sinh dục và kết mạc. Hầu hết triệu chứng của bệnh tự mất đi trong vòng vài tuần. Tuy nhiên, ở một số người, khi nhiễm bệnh có thể dẫn tới các biến chứng, thậm chí tử vong. Đặc biệt, trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai và người bị suy giảm miễn dịch có thể có nguy cơ mắc triệu chứng nghiêm trọng hơn và tử vong do bệnh đậu mùa khỉ.
Để phòng bệnh, Bộ Y tế cũng khuyến cáo người dân thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và nước sạch hoặc dung dịch sát khuẩn. Người có triệu chứng phát ban cấp tính không rõ nguyên nhân kèm theo một hoặc nhiều triệu chứng nghi ngờ cần chủ động liên hệ với cơ sở y tế để được theo dõi, tư vấn kịp thời, đồng thời cần chủ động tự cách ly, tránh quan hệ tình dục. Người đến các quốc gia có lưu hành dịch bệnh đậu mùa khỉ cần tránh tiếp xúc với động vật có vú (chết hoặc sống). Khi quay trở về Việt Nam chủ động khai báo với cơ quan y tế địa phương để được tư vấn (Công an nhân dân, trang 7).
Bộ Y tế đề xuất công bố hết dịch Covid-19 thuộc nhóm A
Bộ Y tế đã xây dựng kế hoạch kiểm soát, hướng dẫn giám sát, điều trị liên quan đến dịch Covid-19 để các địa phương thực hiện khi công bố hết dịch Covid-19 nhóm A.
Hôm nay 27.9, Bộ Y tế cho biết đã có tờ trình gửi Chính phủ về việc ban hành quyết định của Thủ tướng Chính phủ công bố hết dịch Covid- 19 thuộc nhóm A và bãi bỏ một số văn bản phòng, chống dịch Covid-19 do Ban Chỉ đạo quốc gia phòng, chống Covid-19 (Ban Chỉ đạo) và Thủ tướng Chính phủ ban hành.
Bộ Y tế nêu rõ trong hơn 3 năm qua, để phòng, chống dịch Covid-19, Ban Chỉ đạo, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Y tế và các bộ, ngành, địa phương đã ban hành các văn bản chỉ đạo hoạt động phòng, chống dịch; trong đó có quy định nhiều biện pháp đặc thù chưa có tiền lệ nên khi chuyển nhóm sẽ kéo theo việc phải điều chỉnh đồng bộ các biện pháp phòng, chống dịch đang được áp dụng.
Theo dự thảo quyết định kèm theo Tờ trình số 1247/TTr-BYT của Bộ Y tế, cùng với việc công bố hết dịch Covid-19 thuộc nhóm A và thực hiện công tác phòng, chống dịch Covid-19 thuộc nhóm B, trường hợp người bệnh Covid-19 đang điều trị trước ngày quyết định này có hiệu lực thì được tiếp tục áp dụng thanh toán theo quy định tại Nghị quyết số 80/2023/QH13 ngày 9.1 của Quốc hội về việc tiếp tục thực hiện một số chính sách trong phòng, chống dịch Covid-19 đến hết đợt điều trị.
Theo Bộ Y tế, hệ thống giám sát dịch trong các tháng gần đây không ghi nhận ca tử vong do Covid-19, số mắc mới thấp, dao động từ 12 – 70 ca/ngày; nhiều ngày không ghi nhận ca bệnh nặng phải điều trị ECMO hoặc thở máy. Tổng số liều vắc xin đã được tiêm là hơn 266,53 triệu liều, trong đó các đối tượng nguy cơ cao đã tiêm các mũi nhắc lại, duy trì miễn dịch.
Về điều trị, các đơn vị sản xuất dược phẩm trong nước đảm bảo nguồn nguyên liệu và thuốc Molnupiravir kháng virus cho điều trị các ca bệnh Covid-19.
Bộ Y tế đã xây dựng kế hoạch kiểm soát, hướng dẫn giám sát, điều trị liên quan đến dịch Covid-19 để các địa phương thực hiện khi công bố hết dịch Covid-19 nhóm A (Thanh niên, trang 5, số ra ngày 28.9.2023).
Đinh Hạnh (tổng hợp)